Eduardo Galeano e Galicia

Para quen somos fillos da revolución Cubana e do pensamento de Ernesto Guevara aquel libro converteuse na nosa «biblia revolucionaria». Alí estaba o argumento teórico que nos indicaba porque tiñamos que loitar. Relatábanos a América Latina dos anos 60, a dependencia, o papel do imperialismo, o rol nefasto das oligarquías crioulas...

 

Tiven a sorte, hai agora ao redor de 15 anos, de coñecer a Eduardo Galeano nunha das súas viaxes por Europa. Fora convidado a dar unha conferencia no Concello de Soutomaior, un municipio moi próximo a Vigo, cidade onde resido desde 1990. O alcalde daquela vila, naquel momento, Fernando Pereira, amigo de Galeano que vivira en Montevideo, organizou unha conferencia que se converteu nun gran suceso de público. Case 200 persoas achegáronse para escoitar a este home singular e salientábel pensador uruguaio. Ante a noticia aparecida nos medios de comunicación daquel momento, non dubidei en trasladarme os vinte quilómetros que separan Vigo desta famosa vila, coñecida polas ostras e o albariño, para escoitalo e ter o pracer de coñecer a Eduardo persoalmente. Facíame moita ilusión saudalo e dalgún xeito agradecerlle a súa obra literaria e política.

 

Doutra banda, había tan só un mes acontecérame un feito curioso, que estaba moi ligado ao propio Eduardo Galeano e o seu famoso libro. Dalgún xeito sentía a necesidade de contarlle esta historia a el, persoalmente. Aínda que fose unha simple e intima anécdota.

 

Así foi como aquel día puntualmente, cheguei ao recinto da conferencia e con moita emoción escoitei atento a súa intervención. Logo como de costume varios dos presentes pediron a palabra. Non tardei moito en levantar a man para dar a miña opinión. Quería custe o que custe que Galeano coñecese algunha das historias da proxección do seu propio libro. Co meu acento arxentino, no medio dun público galego, comecei a relatarlle o que me sucedeu unha tarde na cidade de Vigo. Comenteille que era galego-arxentino. Que había  pouco tempo que regresara á miña patria de nacemento fuxindo das políticas neoliberais. Díxenlle tamén que naquel momento estaba traballando como empregado do Concello de Vigo, no servizo da ORA,  como controlador dos automóbiles estacionados na zona céntrica da cidade. Un especie de policía municipal, con uniforme, gorra... O noso papel era poñer multas aos coches que non pagaban o correspondente estacionamento.

 

Ante min vos potente, con acento distinto, funlle narrando un feito curioso que me sucedeu. Unha tarde, comeceille a comentar, cando percorría unha rúa da cidade, un coche medio antigo, quizais tiña ao redor de 10 anos , estaba estacionado sen o correspondente tique. Ao detectar esta situación prepáreme para realizarlle a obrigatoria multa. Antes de facelo mire ben o coche, dando unha volta á súa ao redor. Ata que miro que no cristal do parabrisas, tiña tres adhesivos uruguaios. Un era a bandeira do Uruguai, outra una da bandeira artiguista e a última da Fronte Ampla Uruguaia. Cando ollei os devanditos autocolantes quedei gratamente sorprendido. É un dos meus, pensei! Nese momento fíxenme a min mesmo a seguinte pregunta: múltoo? Seguín fitando o coche e dando voltas ao redor del, ata que reparei no que no interior do vehículo había un libro. Por curiosidade ollei a través do vidro do portelo e decateime que se trataba do libro As Veas Abertas de América Latina e quedei . Ao velo sentín unha sensación de sorpresa. Comecei a dar voltas ao redor do vehículo e a pensar no contido e no significado do libro. Lembrei aos miles de compañeiros e compañeiras de toda América Latina que deron a súa vida polos ideais que expresaba Galeano dese libro. Pensei nos meus compañeiros desaparecidos. Trasladeime no tempo e a emoción converteuse en ledicia. Apaguei a máquina electrónica de facer multas e díxenme falando en voz alta – como un tolo – como  vou multar a un compañeiro que está a ler As Veas abertas de América Latina?

 

E seguín camiñando e ollando outros coches, preguntándome quen sería o compañeiro que estaba lendo aquel libro que nos marcou tanto.

 

O publico escoitou nun silencio admirábel as verbas emocionadas que saían da miña boca. Ao terminar a miña intervención a parte dos correspondentes aplausos, tamén emocionados, Galeano respóndeme:  «algún día esta historia vouna a incorporar ás miñas narracións curtas».

 

Un ano despois, nunha segunda viaxe, que coordinei co líder do BNG naquela época, Xosé Manuel Beiras, visitamos Montevideo e Bos Aires. Na primeira viaxe con Beiras entrevistabámonos co fundador da Fronte Ampla Liber Seregni e o intendente de Montevideo o arquitecto Mariano Arana. Na segunda xira o programa xa era máis amplo e representativo. A parte de estar coa colectividade galega, entrevistámonos con Reinaldo Gargano, dirixente histórico do Partido Socialista Uruguaio, con Tabaré Vázquez, con Mariña Arismendi do Partido Comunista. E como non podía faltar –a través de amigos en común– organizamos unha cea con Eduardo Galeano. O noso candidato –naqueles anos– a  presidente da Xunta de Galicia, quería coñecelo e o propio Galeano tiña excelentes referencias de X.M. Beiras. Aquela cea foi máxica. Ao saudalo lembreille a anécdota que lle contara uns meses antes. Volveu sorrir e a dicirnos o moito que lle gustaba Galicia. Falamos da súa amizade con Pereira. Durante varias horas escoitamos as palabras poéticas deste gran pensador latinoamericano. O man a man intelectual entre Galeano e Beiras converteu aquela cea fraternal, nunha noite histórica desas que nunca máis se esquecen. Foi o encontro de dous grandes. O encontro de dous homes que soñaron que outro mundo é posíbel.

 

Eduardo Galeano ¡Até a Vitoria Sempre!