Os Franco din que pagaron as obras do Mestre Mateo e acusan a Compostela de querer usurparllas

Os sete netos de Francisco Franco e Carmen Polo --fillos de Carmen Franco Polo e herdeiros do ditador-- alegaron ante o Xulgado de primeira instancia número 41 de Madrid que as estatuas do Mestre Mateo que representan a Isaac e Abraham foron "adquiridas" polo "matrimonio" a un "particular, a través dun anticuario" e afirman que o Concello de Santiago non acreditou que as chegase a ter na súa posesión.

Así, no escrito ao xulgado, ao que tivo acceso Europa Press, os herdeiros de Franco negan o "rocambolesco e incrible relato" do Concello de Santiago, segundo o cal, din os netos do ditador, "Carmen Polo encaprichouse das esculturas nos actos da ofrenda ao Apóstolo do ano 1954 e que o señor alcalde, e coma se dunha caixa de bombones se tratara, 'comprace' á esposa do xefe do Estado 'regalándolle' as figuras". Concretamente, o Consistorio relata o "interese moi insistente" de Carmen Polo ao alcalde, "suxeríndolle de forma inequívoca o seu desexo de posuílas".

"Sirva a ironía para asegurar a nosa certidume de que Francisco Franco, ao ver as enormes e pesadas estatuas asentiu con grotesca satisfacción o cumprimento á súa esposa. Iso pretende insinuar? Lamentamos a linguaxe, pero non podemos cualificar o que se relata como algo diferente a unha patraña", esgrimen os representantes legais dos Martínez-Bordiú e Franco no escrito ante o Xulgado de primeira instancia número 41 de Madrid, onde se tramita a demanda do Concello de Santiago contra os herdeiros de Franco.

O Consistorio compostelán presentou unha demanda en novembro de 2017 unha demanda nos xulgados nos que documentaba, segundo explicou no seu momento, a escritura notarial pola cal o Concello adquiriu en 1948 as figuras ao Conde Ximonde por 60.000 pesetas e coa condición de que non poderían saír da cidade compostelá.

Na demanda, a administración local tamén argumentaba que as pezas son parte do patrimonio público e, por tanto, "non poden ser cedidas nin regaladas, nin ha lugar para a prescrición que podería alegar a familia Franco para quedar coas figuras" do Mestre Mateo.

NON PAGARON

Con todo, os herdeiros de Franco, a través do despacho de avogados Milans del Bosch, alegan no seu escrito que o Franco Polo "estiveron en posesión das esculturas en concepto de dono pública, pacífica e non interrompida" durante os anos suficientes para ser propietarios delas e afirman que o Concello "nunca ostentou a posesión das estatuas", sobre a base de que non puideron acreditar que se situasen realmente no Pazo de Raxoi --sede consistorial-- ou outro lugar insigne da cidade.

Esgrimen que "os avós" compraron as obras do Mestre Mateo. "De aí a estupefacción da defunta nai das miñas poderdantes ao ter noticia do intento de subtracción por parte do Concello de Santiago duns bens lexitimamente adquiridos, ostentados e conservados pública, pacíficamente, sen tipo algún de interrupción ou alteración", argüen.

É máis, na resposta á demanda, o Franco, que insisten en que o Concello non puido "acreditar o pago do prezo e non cumpriu co desembolso ao que se comprometeu", acusan á "corporación" municipal de non actuar "cun mínimo de dilixencia e obviar arengas políticas intranscendentes a efectos xurídicos na presentación e esta demanda".

Ademais, reprocha ao Concello de Santiago que durante 60 anos "ninguén dixo nada" sobre as estatuas, "até o punto de que a propia demandante recoñece que non existen testemuñas directas polo transcurso do tempo".

"Pretende agora facernos crer que, de ser certa a irreal e imaxinada explicación exposta, suxerindo, ou o que é peor, afirmando que o alcalde da época foi 'impelido polos membros do séquito' do xefe do Estado para que lles foron regaladas as esculturas, e que así o fixo 'movido polo desexo de compracer á esposa do Estado'", recusa. Respecto diso agrega: "Alguén pode crer dicha mezquina afirmación? Sen dúbida, o señor Francisco Franco non o consentiu de ningún xeito".

Os herdeiros do ditador van máis aló e afirman que "as autoridades municipais do momento, indubidablemente, non o permitiron", xa que estarían "expostas ao que podería ser un escarnio popular vergonzante e de inusitada consideración, tendo en conta ademais que o traslado necesita de guindastres e mecanismos aparatosos para o transporte de gran pesada para o seu movemento". Así, acusa de "mezquindade atroz" ao Concello e remacha: "Mente, mente, que algo queda...".

NON SUSCEPTIBLE DE PRESCRICIÓN

Fronte a estes argumentos, o Consistorio entende que a posesión das estatuas "non era susceptible de prescrición" e que a doazón dun ben público, hoxe en día sería un "delito de malversación". Por tanto, entende que un delito de malversación "nunca pode" dar lugar a unha posesión "lexítima".

Ao tempo, o Consistorio defende que, mentres viviu o ditador, o alcalde non "non estaba en condicións" nin tiña "liberdade" para reclamar as estatuas, porque a posición de Franco era "preeminente". Segundo este argumento, os prazos de prescrición tampouco se corresponderían cos que alegan os herdeiros do ditador, á marxe de que ao tratarse dun ben patrimonial, xa quedarían fóra do "tráfico xurídico". "Nunca prescribe no teu favor", sosteñen fontes municipais.

Ademais, fontes xurídicas consultadas por Europa Press indicaron que unha escritura notarial determina a posesión inmediata dun ben e mesmo engadiron que non vén determinado polo a materialización do pago.

"FALTA DE LEXITIMIDADE"

No escrito remitido ao xulgado, de preto de medio centenar de folios, os herdeiros de Franco aseguran que, ademais, polo momento "non aceptaron nin tácita nin expresamente" a herdanza da defunta nai, senón que é un albacea, Luis Felipe Utrera-Molina Gómez, o que administra a herdanza.

Apelan así a que eles, pola transmisión "oral" de pais a fillos, coñecen a compra destas estatuas, mentres que esgrimen "falta de lexitimidade" ao non ser propiamente herdeiros do patrimonio.

Após a morte de Carmen Franco Polo, os seus herdeiros puxeron á venda o Pazo de Meirás, un inmoble xestionado pola Fundación Franco e que se atopa en pleno debate público pola reclamación que fai unánime o Parlamento de Galicia de que se incorpore ao patrimonio público.

De feito, e após un informe de expertos presentado hai dúas semanas, os partidos piden que o Estado presente unha demanda civil para reclamar as Torres de Meirás, sobre a base de que, pola forza do uso, trátase dun edificio público.

VISTA PRELIMINAR, EN OUTUBRO

A vista preliminar celebrarase no xulgado de primeira instancia madrileño o 15 de outubro e, nela, as partes deberán presentar a documentación que consideren oportuna e pronunciarse sobre a demanda e alegacións presentadas.

A vía xudicial iniciouse en 2017, coincidindo coa presenza das estatuas nunha exposición do Meste Mateo en Santiago de Compostela e despois de que o Concello de Santiago contase cun informe histórico documental, elaborado en colaboración coa Universidade de Santiago de Compostela.

Con todo, houbo atrasos na tramitación porque, cando foi admitida a trámite, produciuse o falecemento de Carmen Franco Polo --en decembro de 2017--, o que obrigou a reorientar a demanda cara aos seus herdeiros.