Angrois.- A CIAF descarta unha nova investigación tras verse obrigada polo Supremo a contestar as vítimas
Asegura que unha reapertura acerca de "un suceso xa investigado carece de fundamento" ao "non aparecer novas probas ou aspectos non identificados".
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 28/02/2024 | Actualizada ás 13:24
A Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios (CIAF) descarta realizar unha nova investigación do accidente de tren ocorrido na curva de Angrois, en Santiago, en xullo de 2013 --con 80 falecidos e máis dun centenar de feridos--, segundo figura na contestación que realizou á Plataforma Vítimas do Alvia 04155 despois de que o Tribunal Supremo obrigoulle a formular resposta.
En decembro de 2023, o Supremo desestimou o recurso de casación no que as vítimas do Alvia pedían que se cesase aos integrantes da actual CIAF, á que achaca non ser independente, para que --unha vez renovada-- realizase unha nova investigación do sinistro ferroviario. No entanto, o fallo avalaba que a CIAF, coa súa actual configuración, debía examinar e resolver sobre a solicitude da asociación recorrente de se é pertinente proceder a unha nova investigación, á vez que fixaba que os afectados en accidentes ferroviarios "teñen dereito a recibir cumprida información sobre a investigación que se desenvolva sobre as causas do accidente".
Tras o fallo do Supremo, a CIAF reuniuse de forma extraordinaria o 15 de febreiro de 2024 para contestar as vítimas que unha nova investigación acerca de "un suceso xa investigado carece de fundamento" ao "non aparecer novas probas ou aspectos non identificados dos que se puidesen extraer novos ensinos e novas recomendacións para a mellora da seguridade do sistema ferroviario".
Na súa resposta, a CIAF xustifica que en outubro de 2018 xa se abordou en pleno a posibilidade dunha reapertura da investigación, pero considerouse que "non existían neses momentos novos datos nin información que xustificasen" esa decisión, algo que se mantén actualmente. Despois de lembrar que o fin da Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios é formular melloras na seguridade e non "a determinación de culpas ou responsabilidades", subliña que a sentenza do Supremo avala a independencia deste organismo.
"Consecuentemente, a reapertura dunha investigación técnica por parte da CIAF non se xustificaría se non estivese orientada aos obxectivos antes citados", gabia no seu escrito dunha ducia de páxinas, ao que tivo acceso Europa Press. "En todo caso, presuntamente poderíanse avaliar cuestións relacionadas coas cadeas de responsabilidade polos feitos sucedidos", pero deixa claro que iso corresponde aos tribunais de xustiza.
Entre outras cuestións, incide en que o informe final de investigación, publicado en 2014, estableceu un total de nove recomendacións de seguridade para evitar que sucesos similares se puidesen repetir, as cales "a día de hoxe todas elas foron xa aplicadas e cumpridas". "Posteriormente, ningunha do nove recomendacións citadas foi obxectada nin se identificaron outras novas recomendacións que se puidesen suxerir como complementarias ás anteriores", sostén.
CRÍTICAS DAS VÍTIMAS
Nun comunicado, a Plataforma Vítimas do Alvia 04155 critica que "a CIAF négase a realizar unha nova investigación a pesar da insistencia das diferentes instancias europeas", entre as que cita á Axencia Ferroviaria Europea (ERA), a Comisión de Peticións do Parlamento Europeo, así como as comisarias europeas de Transportes Adina Valean e Violeta Bulc.
Respecto diso, refírese ao informe emitido no seu día pola Axencia Ferroviaria Europea que sinalaba incumprimentos da investigación da CIAF: "A composición do equipo de investigación da CIAF non asegurou a independencia da investigación. O informe da CIAF céntrase na causa directa (un erro humano) e non responde de cuestións esenciais sobre as causas profundas".
Sobre este extremo, as vítimas do Alvia fan fincapé en que "a máxima autoridade europea en materia ferroviaria ditaminou que o Estado español pechou en falso a investigación e que nunca houbo independencia". "Proba diso son os procedementos de infracción iniciados por Europa no ano 2013 e 2019 fronte a España, por non levar a cabo as investigacións técnicas independentes e incumprir a Directiva 49/2004", resalta.
Así mesmo, centran os seus reproche no actual presidente da CIAF, Ignacio Barrón de Angoiti, "vinculado a Renfe como traballador durante máis de 20 anos". "Tras a traxedia do Alvia con 80 mortos, foi elixido por Ana Pastor para presidir a comisión científico-técnica. No Congreso, non tivo nin unha palabra para as vítimas, só lle daba pena a imaxe do ferrocarril", recrimina a plataforma. "Con este currículo, non nos estraña que o señor Barrón de Angoiti presida un organismo que foi totalmente desacreditado por Europa", apostila.
VALORACIÓNS DA CIAF RESPECTO DA AXENCIA EUROPEA
Precisamente, sobre o informe da Axencia Ferroviaria Europea (ERA) crítico coa investigación en España, a CIAF dedica todo un apartado --no escrito do 15 de febreiro de 2024-- a responder as súas apreciacións. Así, a CIAF reduce ese documento da ERA a unha mera "opinión", pois "non é de ningún modo un ditame ou avaliación que poida dar ou quitar validez a un informe de investigación aprobado". Ademais, remarca que "en ningún momento ponse en cuestión a validez das recomendacións do informe da CIAF, nin se invalidan as súas conclusións".
Respecto das dúbidas da Axencia Ferroviaria Europea acerca da independencia da investigación, a CIAF incide en que "xa foron aclaradas no seu momento á ERA, sen que se recibise resposta en contrario". Por todo iso, a Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios considera que "estas críticas da ERA diríxense a unha cuestión formal, non de contido".
De igual modo, a CIAF fai mención á recente sentenza do Supremo, que ratifica o fallo do Tribunal Superior de Xustiza de Madrid, que asegura que as institucións comunitarias "non poden tampouco obrigar a un Estado membro a levar a cabo unha investigación dun determinado accidente ferroviario, o que é competencia dos Estados membros".
Finalmente, o organismo investigador di que, "nos últimos anos, o sector ferroviario continuou mellorando a seguridade e eficiencia do transporte por ferrocarril, tanto en aspectos técnicos como normativos e procedimentais, ao cal contribuíu a actividade da CIAF". "Unha década de evolución do sector deixou moi atrás as circunstancias da contorna, sistemas técnicos de control aplicados e normas vixentes no accidente de 2013, polo que a repetición da investigación técnica sobre aquel suceso non conduciría a novas conclusións nin a recomendacións que non fosen xa implantadas. Consecuentemente, unha nova investigación por parte da CIAF, nestas circunstancias, non conseguiría o obxectivo de achegar melloras á seguridade do transporte ferroviario, que é a súa misión e razón de ser", asevera.
O informe da CIAF concluía que o maquinista era o único responsable do sinistro. Tras varios peches e reaperturas do caso, a instrución xudicial terminou con dous imputados: o maquinista e o exjefe de seguridade na circulación de Adif. Ambos sentaron no banco nun xuízo que quedou visto para sentenza e que está pendente de que se coñeza o fallo en próximos meses.
