Descobre os trece grolos da nova banda deseñada galega

Título: Licor café

Editorial: Demo

Ano: 2017

O primeiro número de BD Banda, fanzine que despois sería revista e na que publicarían autores coma Kiko Da Silva, Miguel Robledo ou, máis adiante, Jacobo Fernández Serrano, apareceu en maio de 2001. Ese mesmo ano vía a luz Mmmh!!, primeira publicación do colectivo Polaqia na que colaboraban creadores coma Alberto Vázquez, David Rubín, Kike Benlloch, Jano e Bernal. Autores coma Manel Cráneo, Emma Ríos ou José Domingo irían achegándose a un ou outro grupo (ou a ambos), antes de consolidárense como figuras imprescindibles do cómic galego (e internacional) actual. De querermos escribir unha Historia urxente da banda deseñada galega poderiamos situar aquel intre, o cambio de século, como o momento no que os artistas que se consolidaron a partir dos anos 80 (os Marín, Prado, Das Pastoras, Jaraba...) cederon a iniciativa á xeración que marcaría o devir do noso cómic dende entón ata hoxe. 

Calquera afeccionada do País medianamente atenta ao que se move no medio coñece xa os nomes da xeración de autoras e autores que está pronta para coller o relevo. Levan anos difundindo o seu traballo na rede, promovendo iniciativas, a maior parte deles probaron coa autoedición e algúns teñen xa obra publicada dentro do circuíto editorial tradicional. Non é difícil establecer vínculos entre eles (afinidades estilísticas, influencias compartidas, participación en proxectos comúns), mais é probable que o auténtico factor común a todos eles sexa unha interpretación semellante do presente da BD, unha forma de entender o cómic firmemente contemporánea, inevitablemente vinculada a un cambio tecnolóxico que transforma o xeito de crear, mais tamén de publicar e mesmo de relacionarse co lector e cos demais autores. Licor café (Demo, 2017) permite un primeiro achegamento ao traballo de trece deses creadores. 

O volume recolle achegas de tres dos catro promotores de Sacoponcho, un dos fanzines máis significados do panorama galego dos últimos anos. Pouco hai que dicir de Xulia Vicente, que a pesares da súa xuventude conta xa con varias monografías publicadas, traballa como ilustradora literaria e mesmo colaborou coa revista norteamericana Island. No seu relato, o fantástico invade o espazo do cotián, no que constitúe unha constante do seu traballo como autora completa. Luis Yang contén os tempos na mesma medida en que estiliza o seu trazo, situándose no ronsel da nova vangarda que representarían Begoña García-Alén, Andrés Magán ou Cynthia Alfonso. E Uxía Larrosa propón un relato de sabor clásico construído a partir de imaxes que simbolizan máis do que contan. Pola súa banda, Inés Vázquez, que fora alumna do Garaxe Hermético de Pontevedra, amosa na súa peza un estilo caricaturesco cheo de posibilidades, con animais antropomórficos que semellan fuxidos dun pesadelo de Walt Disney. Kike J. Díaz, cuxo Nordés (autoeditado, 2014) resoara hai anos como unha auténtica toma de posición, comparece agora cun estilo máis limpo e definido, un agoiro perfecto para o futuro inmediato. Algo semellante pode dicirse de Paula Esteban, especialmente activa nos últimos meses e cuxa achega demostra unha evolución que resultará evidente para quen seguira a súa actividade fanzineira dende os inicios. Outra coruñesa, Xulia Pisón, presenta o que probablemente sexa o mellor relato da antoloxía, unha historia que toma partido da brevidade imposta polo formato para reimaxinar mitoloxías populares, xogando co tempo, co lugar e tamén co xénero para crebar as expectativas do lector acomodaticio. Se o recente ∞-1 (Alita, 2016) supuxera un importante salto cualitativo na súa traxectoria, este novo estralo de talento confírmaa coma artista con presente máis que coma promesa de futuro. Santiago Paredes e Cristian Fojón mantéñense apegados a cadanseus imaxinarios, o primeiro sen afastarse da tradición underground norteamericana da que tamén participa o seu recente Tattoo (Demo, 2017); o segundo ofrecendo unha nova fotografía desa Galicia rural, salvaxe e irónica que atopamos nos seus traballos precedentes. Debelius, colaborador habitual da revista Altar Mutante e autor do fanzine Gresca, constrúe a súa peza a partir do contraste entre o desenfreado da acción e un debuxo limpo e de contornos ben definidos, mentres a cosmogonía que propón Gaudino semella unha revisión irónica do primeiro Xaquín Marín. Tras un Mateo Alvarellos ríspeto e lacónico, pecha o volume Dani Xove, tan entregado á promiscuidade idiomática coma á reciclaxe de tópicos da ciencia ficción post-apocalíptica. 

A suma destas trece voces inevitablemente diversas disparando ideas en cru, sen apenas espazo para facelas medrar, remata por traducirse nunha certa sensación de anarquía. Mais as páxinas de Licor café transmiten tamén unha enerxía ben tanxible, a forza dun grupo de autores que reclama o seu espazo. Deliberadamente ou non, este volume pasa a ser un punto de referencia ao que regresaremos pasados os anos, cando queiramos lembrar de onde veñen os artistas que estarán a marcar o presente (futuro) da banda deseñada galega.