"Gustaríame traducir os poemas de Rosalía ao checo para que o meu país soubese máis sobre Galicia"

O Curso de verán de lingua e cultura galegas, organizados pola Real Academia Galega e o Instituto de Lingua Galega, concluíu este martes cunha xornada "con puntos de luz e sombra", como dixo o presidente da RAG, Víctor Freixanes. A luz trouxérona os 75 rapaces que este verán viñeron dar a Galicia dende diferentes partes do mundo co gallo de aprender nosa lingua e coñecer a nosa cultura. Pola súa banda, a sombra é ben sabido que sempre acompaña os finais, mais tamén é certo que neste caso non se trata dun punto e final, senón máis ben dun punto e a parte: a rapazada marcha de Compostela xa pensando en volver.

Todos eles carrexan de volta ao seu país de orixe unha maleta ateigada de novas experiencias, de historia compartida, de vivencias, de toda unha cultura... e ademais, levan no bico unha das ferramentas máis útiles do ser humano: unha nova lingua aprendida, o galego. Así pois, sementarán polo mundo adiante novas e propias miradas deste país, do seu idioma, da súa tradición e idiosincrasia. Por que unha das cualidades que une a todas estas persoas é a sensibilidade que mostran co idioma, ben polos estudos lingüísticos que cada un desenvolve no seu propio país, ou ben pola loita que emprenderon por defender as súas linguas fronte a outras que as asoballaban.

UN ALUMNADO COMPROMETIDO COA LINGUA

Como profesionais das linguas, son conscientes da situación de diglosia que sofre o galego, e quizais por iso, senten máis azos á hora de aprender o idioma. "Falándoo é a única maneira de manter o legado e a cultura, porque se non tes lingua, non tes cultura". Este é o pensamento comprometido dunha das estudantes do curso, Pilar Reyna Muniain arxentina de nacemento pero vinculada á lingua grazas á súa familia, que é galegofalante. Da cultura galega, di que é "moi integradora": "as persoas galegas comparten a súa cultura dunha maneira moi fermosa e con moito cariño, mais a lingua corre o risco de morrer". Mudar ese estado de falta da autoestima que sempre definiu o galego debido ao asoballamento que sufriu durante séculos é chave para a supervivencia do idioma. 

Disto tamén controla Katerina Bártková, outra das estudantes do curso. Ela é de Praga, na República Checa, e logo de facer as prácticas na Universidade durante medio ano, decidiu volver a Galicia para seguir aprendendo o idioma. Sen antes supoñelo, foise decatando de que galego e checo tiñan moito en común. "Agora a lingua checa é independente e fálase moito, pero non sempre foi así: antes só se falaba alemán e o checo era a lingua do pobo, así que tamén sufriu os séculos escuros", recorda. Katerina di que na República Checa non se sabe nada sobre a lingua e a literatura galega, pero agora teñen unha boa transmisora da nosa cultura. A esta rapaza, estudante de literatura comparada, mesmo lle gustaría traducir a poesía de Rosalía ao seu idioma nai. Aínda que é un soño a longo prazo, ten claro que polo de agora, "xa só ler un pouco de Rosalía sería xenial".

O VALOR DE APRENDER O GALEGO EN GALICIA

A parella de Katerina é galega, e unha das súas teimas é falar galego con el. A Fee Eva Esken, unha alumna alemana, acontécelle algo semellante. O seu mozo é de aquí e a súa nai fala galego, así que este foi o primeiro contacto dela coa lingua. Segundo Fee, "para coñecer ben unha lingua hai que falar coa xente no propio país". "A min encántame ir a un bar e falar coas persoas porque así non só coñezo a teoría, tamén como pensa e como vive a xente esa lingua", comenta. Precisamente isto, a inmersión na propia cultura, é unha das particularidades que máis valoran os estudantes. De feito, esta experiencia tamén contempla diversas actividades paralelas ás aulas: charlas, coloquios, excursións, obradoiros... O que máis os sorprendeu foi a clase de baile galego. "Aprender o baile na lingua galega foi moi fermoso", di Pilar. Así pois, marchan de aquí non só falando galego, senón tamén bailando muiñeiras e xotas. 

"Independentemente do número de falantes, coñecer unha lingua nova sempre é enriquecedor, e máis se se aprende no entorno no que se fala, é dicir, no contexto lingüístico no que se emprega". Haygh, de Ceuta, remarca na mesma idea. Igual ca Katalin Farksinszki, de Hungría, que comenta entre risas que ela, aínda falando agora seis linguas, a materia que máis lle custaba na escola era o inglés. "Non é o meu aprender unha lingua nun colexio, preciso falar coa xente e interesarme pola cultura". Agora xa vai no nivel avanzado de galego, este é o terceiro ano que vén a Galicia e non tatexa cando di que lle gustaría vivir aquí. 

Dende Xapón veu Tamaki Kawagoshi, outra alumna que está moi interesada na relación entre Galicia e o norte de Portugal. E dende Brasil chegou Filipo tamén con ganas de aprender o idioma. Descubriu o curso pola facultade de Brasil e non o pensou dúas veces. Sendo esta a súa primeira vez en Galicia, di que é "encantadora". E ademais, ten as ideas ben claras: "quero poder escribir en galego". "Levo todas as vivencias aquí experimentadas para o Brasil. Alí divulgareinas", asegura. Xente coma Filipe é un exemplo de que idioma e a cultura galegas viaxarán polo mundo cal semente no pico dun paxaro carpinteiro. Moito tamén llo debemos aos nosos antergos: no caso de Luís, de Navarra, está aprendendo o galego porque a súa avoa era de Ourense e non descarta vivir aquí algún día. 

O QUE DEIXAN AQUÍ

Dicía este martes Xosé Luís Regueira, o director do curso - que vai xa na súa 31º edición - que todos os alumnos levaban moito para fóra, pero que sobre todo, deixaban moito aquí: "unha imaxe de nós mesmos diante dun espello, unha maneira de vernos". Porque si, nin somos pequenos, nin pobres, nin insignificantes. A lingua e a cultura galegas son a nosa maior riqueza.