Cando Galicia tiña máis habitantes que Cataluña e Madrid: así foi a hecatombe demográfica no último século e medio
En 1860, a poboación galega representaba o 11,5 por cento do total de habitantes en España e ocupaba a terceira posición, por enriba de Cataluña e Madrid; hoxe tan só representa o 5,78 por cento.
- A economía galega ten hoxe menos peso en España que hai un século
- Despoboamento en Galicia: unha "catástrofe demográfica de consecuencias imprevisibles"
Por Alberto Quian | Madrid | 27/02/2019 | Actualizada ás 14:00
Hai algo máis dun século e medio, no ano 1860, a poboación galega representaba o 11,5 por cento do total de habitantes en España. Era a terceira rexión máis poboada, só por detrás de Andalucía, que tiña o 19 por cento, e Castela e León, co 13,3 por cento. Hoxe, a poboación galega apenas representa o 5,78 do total estatal e pasou a ser a quinta comunidade autónoma por número de habitantes.
Neste tempo, Galicia foi a segunda comunidade que máis caeu no peso porcentual da súa poboación no total de España. Unha caída de 5,6 puntos, practidamente a metade. Só Castela e León protagonizou unha hecatombe demográfica maior, pasando do 13,3 por cento en 1860 a tan só o 5,3 en 2015.
Asturias, Cantabria, Navarra, La Rioja, Aragón, Castela-A Mancha, Extremadura e Andalucía son as outras autonomías que tamén perderon peso poboacional en España no último século e medio (entre o 0,1 por cento de Cantabria e o 3,3 de Castela-A Mancha).
O resto, aumentaron o seu peso demográfico, destacando o caso de Madrid, que aumentou 10,7 puntos. En 1860, tan só representaba o 3,1 por cento da poboación total de España, ocupando o décimo posto; en 2015, era o 13,8 por cento, sendo a terceira por peso demográfico, por detrás de Andalucía (18,2 por cento) e Cataluña (16 por cento).
Tamén destacan os casos de Cataluña, que aumentou do 10,7 ao 16 por cento, pasando de ser a cuarta autonomía en 1860 —por detrás de Galicia— a segunda en 2015, por detrás de Andalucía (18,2 por cento), e Canarias, que pasou do posto 15 en 1860, representando tan só o 1,5 por cento da poboación, a ocupar o oitavo en 2015 co 4,6 por cento. E incrementaron tamén Murcia, Baleares, Valencia e País Vasco.
Son datos recollidos no estudo Regional Inequality in Spain: 1860-2015, asinado por profesores do Departamento de Análise Económica da Universitat de València e publicado en formato libro por Palgrave Studies in Economic History, coa edición do profesor Kent Deng, da London School of Economics.
A mediados do século XIX, Galicia achegaba o 11,49 por cento da poboación española. En 1910, esta porcentaxe minguaba ata o 10,4, caía ao 9,6 en 1950, para baixar logo ao 7,5 en 1980 e quedar no 5,9 en 2015. Unha porcentaxe que segue caendo, xa que en 2018 xa baixara ao 5,78 por cento.
A perda de peso poboacional de Galicia semella unha tendencia imparable, cunha crise demográfica de tintes tráxicos e que semella endémica. Calcúlase que en 2030, a poboación galega representerá tan só o 5 por cento da española. E non porque noutras autonomías vaia crecer máis a poboación, senón pola perda constante de habitantes que sofre o territorio galego nos últimos anos, debido ao saldo vexetativo negativo (morren máis persoas das que nacen) e a emigración. En 2010, Galicia acadou o seu máximo histórico de poboación, 2.797.653 habitantes. Desde entón, perdéronse case 100.000 habitantes, até niveis semellantes aos da década de 1950.
Quédense con estes datos oficiais: en 1900, Galicia tiña 1.980.515 habitantes; Cataluña, 1.966.382 e Madrid, 775.034; en 2018, a poboación galega era de 2.701.743 persoas, mentres que a catalá era 7.543.825 e a madrileña, 6.578.079.
Ou dito en porcentaxes: nos últimos 118 anos, a poboación galega aumentou un 36,4 por cento, a catalá un 283 por cento e a madrileña un 748 por cento. E aquí estamos agora en retroceso, mentres Cataluña e Madrid seguen gañando poboación.
