Galicia celebra o legado de Fraguas con centos de actos e homenaxes e tamén con protestas nas rúas

O municipio natal de Antonio Fraguas, protagonista este ano da conmemoración do 17 de maio, será o epicentro de centos de actividades lúdicas, musicais e literarias que se estenderán por toda a xeografía galega para lembrar a obra e legado do etnógrafo, intelectual e galeguista e levala a toda a sociedade. Pero tamén haberá tempo para a reivindicación, como a protesta convocada por Queremos Galego.

Cercedo-Cotobade acollerá os principais actos institucionais. A Real Academia Galega celebrará o seu tradicional pleno extraordinario, aberto a toda a cidadanía, na Carballeira de Famelga sobre as 11.30 horas, ante a escola na que Fraguas iniciou os seus estudos.

Ademais do presidente da entidade, Víctor Freixanes, o acto contará coas intervencións do etnógrafo Clodio González, a escritora Fina Casalderrey e o académico Francisco Díaz-Ferros, ademais da presenza de diversos representantes do panorama político, social e institucional. Posteriormente, o Goberno galego celebrará un acto institucional na Praza da Chan de Carballedo, no que intervirán diferentes autoridades e que concluirá coa actuación musical do grupo Milladoiro.

COMPOSTELA DAS LETRAS

Santiago de Compostela tamén foi outro dos emprazamentos máis emblemáticos na traxectoria vital do autor, e é por iso que a cidade acollerá numerosos actos e eventos culturais.

O Consello da Cultura Galega organiza o seu Concerto das Letras o 16 de maio no Auditorio de Galicia, ás 20.30 horas. A orquestra folk 'SonDeSeu' interpretará un repertorio de música tradicional ademais da suite orixinal 'Cotobade', composta a partir de recuperados da parroquia natal do propio Fraguas. Tamén publicou unha edición facsímile con 500 exemplares na que recupera o catro primeiros traballos como etnógrafo de Fraguas, ademais dunha web conmemorativa no que se poden consultar os traballos do autor na institución, audios de entrevistas e outros datos sobre o intelectual.

O Museo do Pobo Galego conta coa mostra 'Antonio Fraguas Fraguas. Letras Galegas 2019', dividida en dúas seccións, unha dedicada á biografía do intelectual de Cotobade (Pontevedra) e outra centrada nas diferentes vertentes do seu traballo --arqueoloxía, xeografía, historia e arte, etnografía e divulgación--.

Así mesmo, entre outras accións conmemorativas, a Fundación Antonio Fraguas, a Editorial Galaxia e a Xunta colaboraron na edición de 'Do tempo e dous astros, obra que recupera dous estudos etnográficos do autor.

O Goberno local tamén conta cun calendario de actividades, que inclúen desde visitas guiadas a puntos importantes na traxectoria vital de Fraguas, ata accións de animación á lectura, xogos e contacontos, entre outros, moitas delas a través dos centros cívicos da cidade.

EXPOSICIÓNS E 'ROTEIROS'

A Cidade da Cultura impulsa, á súa vez, unha lectura participativa e polas redes sociais de obras do homenaxeado, con lecturas en rede escollidas polo historiador Clodio González Pérez. As diferentes bibliotecas públicas de Galicia acollen, ademais, diversas actividades, entre elas mostras bibliográficas sobre os autores protagonistas do 17 de maio e mesmo outras centradas en pezas dirixidas ao público infantil, de autoras galegas.

O Goberno galego organiza un programa de accións de todo tipo, desde rutas guiadas, conta contos ata outras máis didácticas e que buscan profundar en elementos da obra e vida de Fraguas. Entre elas, atópase o concurso exposición dirixido a centros educativos ou o certame de Podcast e teatro radiofónico 'Xosé Mosquera'.

Ademais celebrarase un ano máis, en Santiago, a 'Carreira Camiño das Letras', que busca vincular o 17 de maio co simbolismo do Camiño de Santiago e o deporte e que sairá do Pico Sacro e chegará á Cidade da Cultura. Tamén, a exposición itinerante 'Antonio Fraguas, Memoria dun soño' levará as facetas máis destacadas do intelectual e docente a 12 puntos da xeografía galega, como Celanova, Arteixo, A Estrada, Amoeiro ou Cotobade.

MANIFESTACIÓN

Por outra banda, a lingua galega é cada ano a gran protagonista das Letras Galegas e xunto aos actos conmemorativos, literarios e lúdicos propios do 17 de maio, tamén se atopan aqueles centrados nunha vertente máis reivindicativa. A plataforma 'Queremos Galego' convocou unha campaña de mobilizacións en múltiples comarcas do territorio, nas que sacará o idioma ás rúas e pedirá "liberdade, igualdade e xustiza" para os gallegohablantes coincidindo, ademais, coa proximidade dos comicios municipais.

En total, serán 13 mobilizacións coas que a plataforma, composta por máis de 700 entidades unidas pola defensa do idioma, buscará levar e estender o efecto da súa tradicional manifestación en Compostela con motivo das Letras Galegas a diferentes localidades. En palabras do presidente da Mesa, Marcos Maceira, o obxectivo é "visibilizar claramente unha maioría" social que quere vivir en galego e achegala aos termos municipais.

As diferentes citas coas urnas, tras as xerais e coas municipais e as europeas ao virar a esquina, tamén motivan parte do discurso da plataforma e das súas reivindicacións, advertindo da "persecución" á diversidade lingüística emprendida por algunhas organizacións políticas do Estado.

Estas accións prodúcense nun momento "crítico" para a lingua galega, sinalou Maceira durante a rolda de prensa na que presentaron as marchas, ante os problemas de transmisión interxeracional do idioma, advertindo de que preto do 23 por cento dos menores de 15 anos afirman que non se saben expresar en lingua galega, segundo datos do Instituto Galego de Estatística.