O xuízo contra os Franco polas tallas expoliadas do Pórtico da Gloria será en febreiro

O Xulgado de Primeira Instancia número 41 de Madrid celebrará o próximo 1 de febreiro o xuízo contra a familia Franco pola titularidade das estatuas do Pórtico da Gloria da catedral de Santiago de Compostela despois de que hoxe non se alcanzase un acordo na audiencia previa celebrada para que as partes chegasen a un consenso, segundo informaron a Europa Press fontes xurídicas. Nesa xuntanza, a xuíza admitiu un informe dun experto que proba que as tallas pertencen ao Concello dende 1948.

As estatuas dos profetas Abraham e Isaac orixinalmente pertencían á fachada do Pórtico, pero os Franco apropiáronse das dúas tallas após un obsequio en 1961 do Concello de Santiago de Compostela do que non se garda rexistro algún. Agora o Consistorio reclama ante os tribunais a obra que no seu día pertencía ao Pórtico da Gloria do Mestre Mateo.

Os representantes legais do Concello de Santiago e da familia Franco acudiron esta mañá ao xulgado para tentar chegar a un acordo e, na súa falta, propor probas de cara á vista oral. Tras non chegar a ningunha conformidade, a xuíza Nieves Medrano admitiu o informe pericial proposto polo avogado do Concello no que un catedrático de arte expón que as estatuas foron adquiridas polo Consistorio en 1948.

O avogado da parte demandada tratou de combater a proba afirmando que a mesma non era pertinente, segundo as mesmas fontes. Ao comezo do proceso, a familia Franco mantiña que as obras foron adquiridas por un familiar nun anticuario. Con todo, o seu avogado sostén agora que a propiedade é da familia polo paso do tempo.

NON HERDARON O SEU PATRIMONIO

O pasado 13 de outubro, a audiencia previa inicial aprazouse por mor das alegacións presentadas polos descendentes do ditador, que aseguraron que aínda non "herdaran o patrimonio" da súa nai, Carmen Franco, falecida en decembro de 2017, polo que este proceso aínda non podía levar adiante.

A demanda presentada polo Concello de Santiago fai referencia a dúas esculturas que representan aos profetas Abraham e Isaac, orixinalmente pertencentes á fachada situada ante o Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago e que foron retiradas durante as obras do século XVI. Ambas as pezas foron incluídas o pasado ano nunha exposición dedicada ao Mestre Mateo como pertencentes a unha "colección particular".

Foi neste momento cando o Concello de Santiago detectou que a documentación no seu poder atribuía ao patrimonio público a propiedade e iniciou as xestións para reclamar a devolución das pezas.

O Concello de Santiago iniciou a principios de mes de setembro do pasado ano a reclamación destas figuras directamente aos Franco. Con todo, após non obter contestación da familia, o goberno local decidiu o 24 de novembro de 2017 interpor unha demanda xudicial contra Carmen Franco para esixir a devolución destas pezas, que foi admitida a trámite en decembro. De forma paralela, a Xunta iniciou o procedemento para declarar Ben de Interese Cultural (BIC) estas pezas.

PROHIBICIÓN DE VENDA OU CESIÓN

A demanda de Santiago viuse apoiada, pouco despois do inicio das accións, coa localización no arquivo da Universidade de Santiago do expediente de adquisición das pezas, así como da propia escritura notarial, facendo constar todas as características das estatuas, da titularidade municipal.

Segundo estes documentos, logo da súa retirada da Catedral, as esculturas pasaron a mans do Conde de Ximonde no século XVIII, un nobre que as vendeu ao Concello de Santiago por 60.000 pesetas en 1948. No documento de venda existe unha reserva "para evitar que desaparezan do concello" -cunha multa no caso de que así sexa- e presérvese a súa propiedade "pública, dos veciños de Santiago", sen posibilidade de venda ou cesión.

A pesar diso, as dúas esculturas pasaron nalgún momento a mans da familia Franco hai máis de medio século, aínda que non se localizou ningún documento de cesión. Nun principio estiveron no polémico Pazo de Meirás e, posteriormente, foron depositadas en casa Cornide, ata que se tivo noticias delas na exposición do Mestre Mateo.

OS FRANCO NEGAN O AGASALLO

A demanda municipal presentouse no seu día contra Carmen Franco Polo que, precisamente, faleceu en decembro de 2017, o que obrigou a reorientar a querela cara aos seus herdeiros.

No escrito que os demandados presentaron no xulgado, e ao que tivo acceso Europa Press, os sete netos de Francisco Franco e Carmen Polo -fillos de Carmen Franco Polo e herdeiros do ditador- alegan que as estatuas foron "adquiridas" polo "matrimonio" a un "particular, a través dun anticuario" e afirman que o Concello de Santiago non acreditou que as chegase a ter na súa posesión.

Os herdeiros de Franco negan o "rocambolesco e incrible relato" do Concello de Santiago, segundo o cal, din os netos do ditador, "Carmen Polo se encaprichou das esculturas nos actos da ofrenda ao Apóstolo do ano 1954" e  "o señor alcalde, coma se dunha caixa de bombóns se tratase, 'comprace' á esposa do xefe do Estado 'regalándolle' as figuras". Concretamente, o Consistorio relata o "interese moi insistente" de Carmen Polo ao alcalde, "suxeríndolle de forma inequívoca o seu desexo de posuílas".

As estatuas volveron saltar á palestra hai escasas semanas, cando un dos herdeiros, Francisco Franco Martínez-Bordiú, iniciou os trámites para tentar vender a parte que lle corresponde do Pazo de Meirás á súa propia empresa, a sociedade Pristina S.L. Na documentación presentada, esta venda incluiría as esculturas de Abraham e Isaac.