Podemos Galicia xoga a súa presenza despois das eleccións municipais do 28-M

As eleccións do próximo 28 de maio, que en Galicia só se xogan na area municipal, debuxará unha nova situación na que as mareas que foron protagonistas en 2015 coa irrupción e a consecución de tres gobernos municipais cederon parte do seu terreo a Podemos. Así, a formación morada, que pasou no bico dos pés por aqueles comicios, agora ou ben gañou presenza e peso ou lidera o que queda do espazo en cinco das sete principais cidades.

Esta situación dáse catro anos despois do fracaso electoral que supuxo perder en 2019 os gobernos locais de Ferrol, A Coruña e Santiago de Compostela e máis de 30 concelleiros como consecuencia dos enfrontamentos de candidaturas que pertenceran ao mesmo espazo.

Os socios de En Marea, que en 2016 lograran ser a segunda forza política en votos e 14 deputados (empatados co PSOE), dividíronse na Cámara, o que iniciou a gran crise que afectou o espazo nas seguintes citas electorais.

De feito, tras enfrontarse ex socios de En Marea en máis dunha vintena de municipios en 2019, o espazo 'rupturista' desapareceu en 2020 do panorama autonómico coa candidatura de Galicia en Común liderada por Antón Gómez-Reino, entón líder de Podemos na Comunidade. A fin do proxecto paraugas autonómico deixou 'orfas' a moitas candidaturas locais e a disolución como partido de En Marea levou tamén á desaparición de confluencias locais como Marea de Pontevedra.

ESTRUTURAS QUE SE MANTEÑEN

A pesar diso, outras estruturas mantivéronse en pé no ámbito local, como é o caso de Marea de Vigo, capitaneada por Rubén Pérez (Esquerda Unida) e que, aínda que sempre na oposición fronte a unha maioría absoluta como a que ostenta Abel Caballero, mantivo as súas fortalezas electorais.

Tamén segue Compostela Aberta, cuxa candidata é agora María Rozas, tras a renuncia de Martiño Noriega e de que Marta Lois, que recollera a testemuña inicialmente, tamén cedese este protagonismo pola súa implicación coa plataforma de Yolanda Díaz, Sumar. Nestas dúas candidaturas locais, Podemos Galicia integrouse e formará parte dos proxectos para o 28M.

Mención á parte merece o caso de Ferrol, no que Podemos e a candidatura de 'confluencia' (Ferrol en Común), liderada por Jorge Suárez, mantéñense distanciadas e, de novo, concorrerán con listas diferentes. No caso da formación morada o candidato é Aitor Cordero, substituto do coordinador nacional de Podemos Galicia, Borja San Ramón, quen renunciou a liderar a lista tras asumir as rendas da formación en Galicia e coa intención de propiciar un acordo con Ferrol en Común que non se produciu.

Na Coruña, a división de Marea Atlántica e os problemas con membros de Podemos tampouco permitiron unha fusión electoral. A formación morada e Esquerda Unida asinaron un pacto e situaron ao exsenador das 'mareas' José Manuel Sande como cabeza da lista que, finalmente, se presentará no mesmo espazo político coa de Xan Xove.

Fronte a este escenario de división, e tras un 'rearmamento' organizativo de Podemos Galicia dirixido Borja San Ramón, a marca morada cobrou protagonismo en Pontevedra, onde ocupará o espazo 'rupturista' en solitario coa candidata Luisa Lores, 'Mariquiña'; e en cidades como Lugo e Ourense, onde en 2019 chegou a haber tres listas saídas do mesmo ámbito das confluencias e agora só unha deste espazo político.

Así, Podemos Galicia pechou en Lugo un acordo con Esquerda Unida, organización da que sae a cabeza de lista, Chus Rodríguez. Tamén forma parte desta lista Alianza Verde, formación nada dos 'verdes' que se mantiveron en Unidas Podemos, liderada por Juan López de Uralde, e que se integrou en máis dunha vintena de pactos para o 28M en Galicia.

Sen saír de Lugo, nas eleccións de 2019 non houbo acordo entre os socios 'naturais' de Unidas Podemos (agora en 'crise' por Sumar) e presentáronse dúas listas lideradas por cada un dos partidos: Alternativa Cidadá de Esquerdas-ACE (impulsada por Esquerda Unida) e a de Podemos, ás que había que sumar Lugo Novo, vinculada á extinta En Marea.

A subdivisión custoulles desaparecer da corporación lucense, situación que se repetiu en Ourense, na que tamén se presentaron Podemos con lista propia, Ourense en Común (espazo impulsado por David Bruzos, ao que se consideraba próximo a Podemos e que lle chegou a disputar a Luís Villares o liderado de En Marea auspiciado pola formación morada) e Ourense Mellor, que apoiaba En Marea.

Tras o fracaso de 2019, para os comicios de 2023 produciuse unha concentración do espazo nunha lista que liderará Toño Naval (Podemos) e que une á formación morada, Esquerda Unida, Alianza Verde, Ourense Mellor e Equo.

Podemos, xunto a Alianza Verde, liderará con María de la O Fernández, tamén a lista de Vilagarcía de Arousa nunha candidatura que recolle o legado --polo menos así o leva no nome electoral-- de Marea dá Vila, a 'marea' que no seu día apoiaron Podemos e Anova. É un dos casos 'curiosos' nos que os socios naturais de Unidas Podemos se enfrenaron en 2019 e volverano a facer agora en 2023, xa que José Manuel Fajardo (Esquerda Unida e ex deputado de AGE) volverá liderar a lista de Vilagarcía En Común.

Outro dos casos 'singulares' no ámbito das mareas é o de Cangas do Morrazo, onde a división electoral xa se produciu en 2015 e repetiuse en 2019 para daquela cogobernar. Neste municipio pontevedrés, en 2019, Alternativa Canguesa de Esquerdas (ACE) mantivo o seu catro actas, mentres que Avante-Candidatura Veciñal-Mareas Locais --a que apoiou a dirección da extinta En Marea-- conservou o tres edís que tiña. Neste municipio de convulsións entre socios, Podemos preséntase en solitario en 2023 con Carmen Berzosa.

En 2019, as candidaturas de confluencia desapareceron en nove municipios nos que se enfrontaron. Así, ademais dos casos xa mencionados de Ourense e Lugo, deixaron as súas actas en Betanzos, na Coruña (na que por hora non consta candidatura de Podemos para o 28M).

Na provincia de Pontevedra, desapareceron en Pontevedra capital, Sanxenxo, Baiona, Nigrán, Marín e Ponteareas. Nestes casos, a formación morada coloca a candidatos 'morados' en Pontevedra (Mariquiña), Sanxenxo (Alexandre Portela), Baiona (Agustín Silva), Nigrán (na candidatura de confluencia Somos Nigrán, que se presenta con esta marca e Lucía Chamorro), mentres que concorre con Esquerda Unida en Ponteareas, que lidera esta segunda formación con Manoel Ucha.

OUTRAS CANDIDATURAS

A pesar deste novo panorama electoral, aínda quedan --á marxe das mencionadas-- algúns espazos do que foron as confluencias primixenias, como son Noia na que se manteñen os socios, incluída a pata nacionalista de Anova que lidera agora Martiño Noriega.

Con todo, volverá haber enfrontamentos neste espazo, como é o caso de Sada, unha praza simbólica que liderou con Sada Maioría Benito Portela (Anova), recentemente desaloxado por moción de censura e municipio no que Podemos concorrerá con Miguel Huguet. Esta situación repetirase en Teo, na que tras a hexemonía da pata nacionalista, primeiro de Noriega (inicialmente co BNG) e logo con Rafa Sisto, ábrese outro período con Proxecto Común de Teo encabezado por María López. Aquí tamén Podemos presentará en solitario con Marco Antonio Esteban.

Mentres que Podemos se presenta con protagonismo en máis dunha trintena de municipios, Anova seguirá apoiando outras prazas tamén como A Pobra, Vilalba, Ribadavia, Gondomar e Val do Dubra, ademais das mencionadas.

O coordinador de Podemos Galicia, Borja San Ramón, xunto ao deputado Antón Gómez-Reino e Verónica Hermida, tras ser elixidos en primarias da formación morada / Podemos / Europa Press