Máis de 1,5 millóns de baleas, golfiños e toniñas habitan o Atlántico europeo

Institucións de nove países europeos, entre eles o Instituto Español de Oceanografía (IEO), levaron a cabo durante o mes de xullo un extraordinario estudo para coñecer a abundancia e distribución de cetáceos no Atlántico europeo e, tras unha exhaustiva análise dos datos solicitados, estimaron en máis de 1,5 millóns as baleas, golfiños e toniñas que habitan estas augas.

A campaña SCANS-III é a terceira dunha serie que comezou en 1994 (SCANS) e continuou en 2005 (SCANS-II). Nesta ocasión tres barcos e sete avionetas fixeron unha mostraxe área de 1,8 millóns de quilómetros cadrados e máis de 60.000 km lineais desde o estreito de Xibraltar ata Noruega durante 6 semanas no verán de 2016. Varios equipos internacionais de observadores rexistraron miles de grupos de cetáceos de 19 especies diferentes.

A campaña liderada polo IEO levouse a cabo a bordo do buque Ángeles Alvariño en augas oceánicas do Golfo de Biscaia e do oeste da plataforma galega. Nela participaron investigadores do Centro Oceanográfico de Vigo e doutras organizacións españolas. Os primeiros resultados, presentados durante a última conferencia da Sociedade Europea de Cetáceos (ECS), estimaron a presenza de máis de 1,5 millóns de baleas, golfiños e toniñas no Atlántico europeo.

As especies máis abundantes son o golfiño común (468.000), a toniña (467.000) e o golfiño listado (372.000), cun total adicional de 158.000 golfiños comúns ou listaxes sen identificar. O número de individuos doutras especies de golfiños foi de 28.000 golfiños mulares, 36.000 golfiños de fuciño branco e 16.000 golfiños de flancos brancos. Tamén se estimaron as abundancias doutras especies capaces de realizar inmersións a grandes profundidades para buscar as súas presas, principalmente cefalópodos, tales como caldeiróns (26.000), cachalotes (14.000) e zifios de varias especies (11.000). Ademais duns 18.000 rorcuales comúns e 15.000 rorcuales alibrancos.

"SCANS-III é un bo exemplo de como a colaboración internacional a nivel da UE é necesaria para a avaliación da situación actual e determinar as tendencias na abundancia e distribución destas especies de ampla distribución", comenta Begoña Santos, xefa da área de Pesquerías do IEO e responsable xunto con Xulio Valeiras da campaña a bordo do Ángeles Alvariño.

"Esta información é necesaria para deseñar medidas de conservación adecuadas", engade a investigadora.

Os resultados demostran que o cambio na distribución da toniña no mar do Norte (do noroeste á parte sur) que se apreciou en 2005 en relación ao 1994 mantívose en 2016. As estimacións de abundancia mostran unha tendencia estable das poboacións de toniña, golfiño de fuciño branco e rorcual alibranco no mar do Norte ao longo dos 22 anos de estudo.

800 AVISTAMENTOS NO CANTÁBRICO E GALICIA

En augas do Cantábrico e Galicia realizáronse máis de 800 avistamentos de oito especies de cetáceos distintas. É necesario levar a cabo polo menos unha campaña máis no futuro antes de que se poida avaliar o seu estado de conservación.

Estas novas estimacións de abundancia serán parte integrante das avaliacións de OSPAR sobre a calidade do medio ambiente mariño do Atlántico Nordés e do bo estado ambiental no referente ás Estratexias Mariñas europeas.

Os resultados tamén permitirán determinar o impacto das capturas accidentais e outras presións humanas sobre as poboacións de cetáceos, cumprindo os requisitos dos Directiva Hábitats e do Acordo sobre a Conservación de Pequenos Cetáceos no Mar Báltico, Atlántico Nordés, o Mar Céltico e o Mar do Norte (ASCOBANS).

"Os resultados destas campañas internacionais a gran escala nas dúas últimas décadas ampliaron o noso coñecemento sobre a distribución e abundancia de especies de cetáceos en augas atlánticas europeas, permitindo que a captura accidental e outras ameazas antropoxénicas sobre estas poboacións se encadren nun contexto poboacional, proporcionando unha base sólida para poder avaliar o seu estado de conservación", explica o profesor Philip Hammond, coordinador de SCANS-III.

A campaña, coordinada pola Universidade de St. Andrews, representa un esforzo internacional de científicos de nove países europeos, apoiados polos seus respectivos estados. Os socios colaboradores o profesor Philip Hammond e Claire Lacey, da Sexa Mammal Research Unit (Universidade de St Andrews, Reino Unido); os investigadores Begoña Santos, Xullo Valeiras e Camilo Saavedra, do Centro Oceanográfico de Vigo do IEO; o profesor Vincent Ridoux da Universidade da Rochelle (Francia); o doutor José Vingada, da Sociedade Portuguesa de Vida Selvagem; as doutoras Helena Herr e Anita Gilles, da Universidade de Medicamento Veterinario Hannover (Alemaña); o doutor Jonas Teilmann, do Departamento de Biociencia da Universidade de Aarhus (Dinamarca); o doutor Meike Scheidat, do Wageningen Investigación Mariña (Países Baixos); o doutor Nils Øiendel, do Instituto de Investigacións Mariñas de Noruega; o doutor Patrik Börjesson, da Universidade Sueca de Ciencias Agrícolas; e o doutor Kelly Macleod, do Comité Conxunto para a Conservación da Natureza (Reino Unido).