Artigos de Xosé Glez.

Un fiscal galeguista con auctoritas

Repaso a historia da institución do ministerio público en Galicia e non atopo na relación ningún titular que se distiguise pola proximidade aos problemas reais da sociedade, e moito menos coa sensibilidade ou curiosidade intelectual pola cultura e lingua do país. Neste, coma noutros ámbitos institucionais, arrastramos un déficit de galeguidade preocupante. Os que acceden a un posto de alta respondabilidade pública van servir cegamente ao partido que os nomeou, e de paso tirarlle proveito persoal. Máis nada.

Claudio Novilla, xuíz da liberdade

Castro Caldelas ten na súa historia dous fitos que a vencellan á lingua galega. Un é o Foral do Burgo da vila, primeiro documento notarial redactado en lingua galega de 1228, e o segundo, protagonizado por un xuíz caldelao, Claudio Movilla Álvarez, que é o autor da primeira sentenza da idade contemporánea publicada no noso idioma en 1985.

Polemizar ou polinizar

Con esta disxuntiva remataba a anterior colaboración publicada neste xornal dedicada á memoria da primeira sentenza en lingua galega despois de cinco séculos de proscrición oficial. Comentaba que aquel fito histórico conseguírase en 1985, sendo maxistrado relator da Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Territorial da Coruña o amigo Claudio Movilla Álvarez.

O sector da automoción podería ser motor da identidade

Segundo os datos estatísticos o sector da automoción en Galicia é un dos que máis postos de traballo ten creado. Estiman as cífras oficiais que poderían ser ao pé de trinta e tres mil traballadores e traballadoras, dos que seis mil e pico pertencen ao grupo PSA Peugeot-Citroên. Unha nómina considerable que á súa condición de traballadores/as une, indisociablemente, a de seren cidadáns aos que a Constitución e seu ordenamento xurídico lles recoñece dereitos. Dentro deles enmárcanse os lingüísticos. Pero, paradoxalmente, na súa condicións de traballadores limítanselles ou impídeselles eses dereitos.

Secuestro do Santa María

O día 3 de febreiro de 1961 rematou en Recife (Brasil) o longo secuestro do trasatlántico “Santa María”, da Compañía Colonial de Navegaçao, despois de trece días de navegación e unha intensísima actividade propagandística para chamar a atención das dictaduras franquista e salazarista, que tal fora o obxectivo desta acción espectacular protagonizada polo Directorio Ibérico de Liberación (DRIL), unha organización revolucionaria xestada no exilio venezolano, deseñada e dirixida polo nacionalista celanovés Xosé Velo Mosquera, que se facía chamar “Carlos Junqueira de Ambía”, coa colaboración de José Fernando Fernández Vázquez, un arousán, que fora militar da mariña republicana, que utilizaba o alias de “Comandante Sotomayor”, e o militar portugués Henrique Galvao. Na folla de ruta do directorio revolucionaria estaba previsto levar o buque ata a illa de Fernando Poo e despois desembarcar na Guinea continental para incorporarse aos movementos independentistas.

Primeira sentenza en lingua galega

Hai trinta anos a Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Territorial da Coruña ditaba a primeira sentenza en lingua galega. Formaban a Sala os maxistrados Ricardo Leirós Freire, Claudio Movilla Álvarez e Gonzalo de la Huerga Fidalgo. Este documento xurídico é un fito histórico que ten, como os grandes acontecementos, a súa propia intrahistoria. Cóntollela; pero antes cómpre que fagamos memoria: o derradeiro instrumento xurídico escrito en lingua galega é de 1532, relativo a un foro do mosteiro de San Clodio. A partir dese ano por razóns ben coñecidas o noso idioma deixouse de usar nos documentos legais. Foron catro séculos e medio de marxinación.

Isidro Parga Pondal, empresario e científico

O Foro E. Peinador celebrará o próximo día 15 unha homenaxe ao científico, empresario e galeguista Isidro Parga Pondal na Facultade de Químicas da USC. Ás 12:30 horas inaugurarase un busto e a continuación unha sesión académica no salón de actos do centro presidido polos reitores das tres universidades galega coa asistencia de autoridades e empresarios.

Treixadura, pracer da memoria

O concerto de presentación do novo disco de TREIXADURA no antigo Teatro García Barbón avivou en min vellas e pracenteiras lembranzas. Porque naquel mesmo teatro en 1966 celebrárase un concurso de gaitas no que participaran os irmáns Garceira, Morenos de Lavadores e outros moitos célebres naquel entón. O patio de butacas e os “poleiros” estaban ateigados de seguidores que aplaudían e aturuxaban levados polas emocións das requitandas interpretacións.