Chipperfield defende o valor dos mercados de abastos tradicionais e rexeita transformalos nun elemento turístico

O arquitecto británico residente en Galicia David Chipperfield fixo este martes unha alegación en favor do papel tradicional dos mercados de abastos, considerando que transformalos desde o punto de vista turístico en "centros gastronómicos" sería "un desastre". "Transformar un mercado, como símbolo da alimentación sa e da sociedade, cara ao turismo, creo que é un problema. O futuro de Galicia non é o turismo", dixo o premio Pritzker, que auspicia en Compostela un centro de reflexión e estudo sobre arquitectura e sociedade, a Casa RIA.

Precisamente a Fundación RIA celebra este martes en Santiago o primeiro dos seus 'Encontros de Mercado' coa presenza da pensadora e arquitecta británica Carolyn Steel, un proxecto conectado cunha exposición que busca, a través de testemuños expertos, reivindicar o papel dos mercados de abastos na promoción da alimentación consciente e sa, a vertebración do territorio e as conexións sociais a través dos alimentos. O proxecto, dixo Chipperfield nun encontro cos medios, nace de "celebrar a idea do mercado", desde o punto de vista arquitectónico e tamén como "un lugar de importancia social e comercial". "O mercado, na miña opinión, é unha combinación fantástica de arquitectura civil, lugar social e representación de algo que é realmente importante en Galicia: a calidade dos alimentos", dixo o arquitecto, que apostou por non perder a ocasión de "lembrar o importante que é".

Galicia, lembrou Chipperfield, ten "moitos mercados de abastos", algúns deles "loitando por manterse", polo que ve "bo ter este debate para lembrarnos o importantes que son estas cousas, non só como arquitectura, senón como un símbolo vivente dalgo que é tan importante para esta rexión, e que se está volvendo moi importante no mundo, a calidade de como facemos a nosa comida". Coas áreas rurais afectadas polo despoboamento, o arquitecto inglés incidiu na necesidade de "buscar novos modelos para manter as estruturas alimentarias" sen "adoptar o modelo industrial" que "colapsou o medio ambiente, a saúde e as comunidades". "E creo que Galicia é un bo modelo para a alimentación", dixo.

CONTRA O MODELO TURISTIFICADO

Preguntado acerca dos modos de revitalización destes mercados, David Chipperfield mostrouse totalmente contrario a basear o seu futuro en modelos turistificados e baseados exclusivamente en espazos gastronómicos. "Creo que os centros gastronómicos son un desastre", dixo o arquitecto, que ve "un problema" converter estes espazos baseados na cultura da comida sa e de proximidade e as relacións sociais en "un elemento de entretemento".

Chipperfield apostou por sacar "unha lección" de experiencias previas como a de Barcelona, O Porto e Lisboa, tendo en conta que "o futuro de Galicia non é só o turismo". "O turismo é parte da nosa economía, é importante, pero cando nós somos turistas, queremos vir a Santiago e ver a realidade, non ver a outros turistas, así que temos que ser moi coidadosos", dixo. "A solución fácil para os mercados non é, na miña opinión, este tipo de entretemento. Un pouco, pero non demasiado", engadiu. Pola contra, cre que a revitalización destes espazos pasa por que sexan "o símbolo de algo máis, o símbolo da ecoloxía da alimentación integral" que debe de ser "protexida". "Non é só o mercado, en realidade, son as cousas que lle dan sentido ao mercado", resumiu.

PROTEXER OS MERCADOS

Na mesma liña, Carolyn Steel chamou a atención sobre a necesidade de protexer os mercados e a súa esencia. "No Reino Unido perdemos a maior parte dos nosos mercados, e agora son lugares aos que a xente vai comer un bo sándwich, a miúdo de pé, a miúdo encorvados", dixo a pensadora, mentres que en Santiago "segue sendo o corazón dunha cultura da alimentación saudable que se basea nos produtores locais". "Manter vivos mercados como o Mercado de Abastos de Santiago é moito máis que ter un bonito edificio con boa comida, trátase da saúde da rexión no seu conxunto, e da sensación de benestar, de pertenza, de identidade, de saber o que importa na vida e de valorar a comida, que é o núcleo de todo", engadiu Steel: "A miña razón para vir aquí é, en parte, para dicirvos que entendades o valor disto e o valor de protexelo, porque, sen el, estades perdidos, todos estamos perdidos".

O modo de protexelo, en todo caso, merece un debate, para a arquitecta inglesa, en aspectos como "se é unha boa idea pór un supermercado no soto, como acaban de facer en Santa Catarina, por exemplo". "Creo que, historicamente, en España en particular, os mercados estaban protexidos dos supermercados e, por suposto, os supermercados no Reino Unido foron a morte dos mercados, pero perdemos a nosa cultura alimentaria moito antes que vós, así que creo que a situación é lixeiramente diferente", considerou Steel, que non se pecha que "un supermercado e un mercado poidan traballar xuntos, porque segue sendo un lugar ao que a xente pode acudir para comprar a súa comida". En todo caso, "máis aló diso", o esencial é "comprender e reforzar o grao no que a xente valora a súa comida local", algo do que en Galicia a sociedade está "moi orgullosa". "A xente celebra a comida e creo que a miña esperanza é que, ao vir aquí e falar do marabillosa que é a vosa cultura culinaria, poidades conservar a vosa marabillosa cultura", apostilou.

CONFERENCIA E CEA

Carolyn Steel dará esta tarde unha conferencia profundando nestes conceptos e outros conceptos na Casa RIA, un evento ao que seguirá unha 'cea de mercado' elaborada polo chef Iago Pazos con produtos que a conferenciante e o cociñeiro foi elixindo no seu paseo pola Praza de Abastos de Santiago e que será unha ponte entre a gastronomía galega e a inglesa. Na visita desta mañá tamén participou o director xeral de Comercio e Consumo, Gabriel Alén, que puxo en valor a recuperación dos mercados de abastos e das zonas comerciais dos centros históricos como "símbolo" e "escaparate" da calidade dos produtos galegos de proximidade.

David Chipperfield e Carolyn Steel visitan a Praza de Abastos de Santiago | Fonte: XUNTA