Libiános do Mal

Unha cafetería en Xinzo de Limia inclúe como recurso decorativo senllos marcos de madeira que abranguen follas desparexas dunha revista fascista española de 1941, centrada na, daquela, actualidade internacional política e militar.

Por Xurxo Ayán | Santiago | 25/08/2011

 Nesas páxinas recóllense os primeiros movementos das tropas británicas que procuraban a ocupación da colonia italiana de Libia. O discurso adoptado polo xornalista de turno consideraba á pérfida Albión coma un cancro que podía rematar co labor civilizador dos novos romanos do século XX. Segundo el, as granxas e asentamentos fascistas eran un facho de progreso nas ermas e desenvolvidas terras africanas. Esta política mussoloniana foi consecuencia directa do propio discurso lexitimador da ditadura, que se vía coma unha reconstrución do Imperio romano de Occidente. O sabio Luciano Canfora ten estudado polo miúdo o trasfondo ideolóxico da Arqueoloxía clásica italiana dos anos 30 e comezos dos 40, con fondas conexións coa Arqueoloxía do franquismo filofascista máis temperá. Así e todo, a historiografía agochaba outras necesidades máis mundanas, coma a superpoboación e o desemprego masivos. Os plans de Colonización foron unha saída para estes continxentes, unha excelente excusa para o expansionismo polo Corno de África e unha boa conxuntura para refundar a identidade italiana sobre novos valores fascistas como a virilidade, a agresividade, a orde e as cualidades guerreiras. Os mesmos valores que defendeu sempre o coronel Gadafi.

O panorama idílico que describía en 1941 o xornalista falanxista español era o resultado dunha longa historia, iniciada en Libia en 1911. Os novos asentamentos coloniais foron ferramentas que serían empregadas incluso dentro da propia Italia. Así pois, o arqueólogo Joshua Samuels investigou recentemente os establecementos agrarios fomentados pola Axencia para a Colonización do “Latifondo” siciliano nunha data tan serodia coma 1940. Esta visión “desarrollista” do colonialismo italiano chegou incluso até o presente; unha parte importante da poboación segue vendo o colonialismo mussoliniano con benevolencia e condescendencia, e só recentemente se comezou a dar a coñecer a verdadeira natureza da depredación fascista en Libia, Abisinia e Somalia. Dentro do proxecto “Arqueoloxía do fascismo,” dirixido por Alfredo González Ruibal (CSIC) tivemos ocasión de rexistrar os restos materiais das atrocidades cometidas polo Exército colonial italiano entre 1936 e 1941. Esta violencia xeralizada atopou as súas meirandes cotas na Libia ocupada dende 1911. Aquí  a resistencia aos conqueridores e as represalias italianas foron feroces e brutais até a derrota do Afrika Korps en plena 2ª Guerra Mundial. Loxicamente esta historia non se reflicte nas páxinas amarelas fosilizadas no pub de Xinzo de Limia, nin no maxín dos excolonos italianos que seguen vendo o seu paso polo país coma unha bendición para a poboación local, perspectiva compartida por moitos excolonos portugueses en Angola e españois en Guinea ecuatorial, como tivemos ocasión de comprobar en múltiples ocasións. Xente do estilo daqueles que vén a Millán Astray coma un lanzal e honroso mozo loitador polo seu país nas guerras de Marrocos dos anos 20.

Paradoxicamente, un personaxe que contribuiu consciente e inconcientemente a recuperar esa historia colonial foi o mesmo Gadafi. As súas proclamas antiimperialistas, repetidas mimeticamente polo seu colega venezolano, non só remiten a unha realidade dos anos 1960 senón que misturan nun totum revolutum a resistencia antifascista daquela época e os intereses propios dun sátrapa paranoico. Nos seus derradeiros berros por radio, Gadafi recorda ao Führer do búnker, inventándose divisións que non existen, pero tamén lembra ao Mussolini louco, á marxe da realidade na República social italiana. Por veces, ten un aire ao demente negus Haile Selassie, que se ofrecía pateticamente como líder da revolución que en 1974 rematou co seu reinado. Doutra volta, a sombra de Franco é alongada, coa obsesión pola invasión estranxeira, enfermidade moi común en ditadores en apuros, como estamos vendo estes días co sirio Bachar al Asad.

As granxas fascistas en Sicilia e Italia son hoxendía ruínas arqueolóxicas, como o son dende hai tempo os restos dunha discoteca rururbana dos anos 80, emprazada á beira da vía do tren entre Ourense e os Peares, que aínda conserva  o porche da entrada cun mural con palmeiras e o suxerente nome de Gaddafi, cos dúas efes con forma de minarete. O deseñador debeuse inspirar no bombardeo ianquie do 14 de abril de 1986, ordeado por Reagan como represalia ao atentado libio nunha discoteca alemá inzada de soldados norteamericanos. Como a discoteca de Barra de Miño, a Libia gadafista acabará como a Italia Mussoliniana. Só queda por saber un detalle: se pendurarán o ditador libio dun cango coma un marrao, ou non.