A remunicipalización dos servizos: unha "onda que se foi apagando" desde 2016

A "onda" de recuperación da xestión directa dos servizos municipais, "sobre todo" tras os comicios municipais de 2015, "foise apagando paulatinamente", segundo o documento da Rede Localis 'A remunicipalización dos servizos públicos locais Prestacións públicas ou privadas?'.

Respecto diso, en rolda de prensa, a profesora de economía da Universidade de Santiago de Compostela (USC) María Cadaval concluíu que "a moda pasou", despois de advertir do "rumbo ideolóxico" co que se impulsaron algúns procesos, fronte ao que ao seu xuízo "debe primar", que son a calidade e o custo dos servizos.

O estudo, do que é coautora xunto ao xefe de servizo de asistencia económica-orzamentaria da Deputación de Cáceres, Álvaro Casas, recolle a distribución temporal das reinternacionalizacións entre 2010 e 2019, co seu maior "pico" en 2016, con 27 no conxunto estatal. Despois, foron 17 en 2017, 14 en 2018 e dous en 2019. Neste período, Galicia contou tres reinternacionalizacións de servizos locais, en Arteixo, Teo e Santiago, segundo apunta o informe da Rede Localis.

O primeiro (Arteixo) pasou a xestionar de forma directa o servizo da auga, despois de rescindir o contrato de Aqualia, a parte privada da empresa ata entón mixta, Augarsa. "Os técnicos municipais puideron demostrar que a empresa actuaba a través de subcontratas con sobreprezos de entre o 25%-24% e incumprindo o compromiso de investimentos previsto", destaca o texto.

Pola súa banda, Teo "devolveu á xestión pública o servizo de auga en 2015 á concesionaria Aquagest, pola liquidación do contrato e a nulidade da prórroga concesional outorgada no ano 2007".

O servizo da ORA e o guindastre municipal de Santiago foi recuperado para a xestión directa a través da empresa municipal Tussa en xuño de 2018, tras a anulación do concurso que outorgou a concesión a Setex Aparki, "co informe en contra do interventor municipal e con flocos legais aínda pendentes de resolver", segundo chamou a atención Cadaval.

Por iso é polo que se fai fincapé en que "calidade e custo" debería ser "o que estea no centro" deste tipo de decisións, que han de dispor dun informe técnico que as "avale".

Pola contra, as "présas" ou "falta de competencia" poden levar a que "os tribunais as anulen". Ademais, a idea de que a eficiencia "exclusivamente" se alcance pola vía da prestación directa "non é así" ou "non sempre é así", segundo subliñou, e tampouco se consegue "con darlle a un botón", senón que fai falta "persoal moi cualificado" e investimento tanto en mantemento como en mellora e extensión da rede.

Por iso, o documento da Rede Localis vai introducido cun percorrido histórico sobre o "efecto péndulo" que viviron os servizos locais entre a asunción directa e a externalización e os elementos que inflúen neste ámbito --tamaño do concello, factor de densidade...--, para proseguir cunha especie de "guía" para técnicos sobre o proceso práctico e normativo.

Pola súa banda, esta profesora de economía rexeitou o "abandono de funcións" por parte de consistorios (lembrando casos de "malas prácticas" durante a crise) e remarcou que os pregos de condicións non son algo "baladí" e que ha de establecerse un control "férreo" no caso de que os servizos se concesionen a empresas, co exemplo do contrato de Pontevedra para a xestión da auga.

Que a "onda" de remunicipalizaciones "se foi apagando" parécelle "un feito", pero isto, segundo advertiu, "non quere dicir que non se poidan seguir expondo", extremo no que ela avoga por que se fagan "por razóns obvias" nas que se incremente a calidade ou se reduzan os custos, e non pola idea de que o público é mellor que o privado en termos de eficiencia.

A profesora María Cadaval, á dereita | Fonte: Europa Press