Galicia pecha 2021 cunha vítima mortal da violencia machista
A nivel nacional, o 2021 foi o ano en que menos mulleres asasinadas se rexistraron, pero aumentan a violencia vicaria e as consultas ao 016.
Por Europa Press / Redacción | Compostela | 13/01/2022 | Actualizada ás 18:25
Galicia pechou o 2021 cunha vítima mortal por violencia machista, o que a converte nunha das Comunidades autónomas menos azoutadas por esta secuela. Ademais, non rexistrou ningún caso de violencia vicaria --a que se exerce sobre as mulleres a través dos seus fillos--.
A nivel nacional, e en base aos datos achegados polo Ministerio de Igualdade, o 2021 rexistrou o menor número de mulleres asasinadas por violencia de xénero desde que se teñen datos. En total, foron 43 as vítimas mortais, contabilizadas entre o 1 de xaneiro e o 31 de decembro de 2021, aínda que existen outros tres casos en investigación pendentes de confirmación. Ademais, Igualdade destacou que en 2021 rexistrouse un aumento da violencia vicaria e tamén aumentou o número de consultas ao servizo do 016, tanto a través de chamadas, como nas consultas en liña e por whatsapp.
Nunha rolda de prensa, a delegada do Goberno contra a Violencia de Xénero, Vitoria Rosell, indicou que, de forma provisional, 2021 sitúase como os anos con menor rexistro de vítimas mortais por esta secuela por detrás de 2020, no que se contabilizaron 47 mulleres asasinadas.
Trátase, segundo apuntou Rosell aos xornalistas, de datos "positivos", aínda que recoñeceu que en Igualdade estas cifras non lles fan "lanzar as campás ao voo", xa que se trata de contabilizar vítimas mortais. Con todo, si lembrou que estas estatísticas veñen de anos nos que se chegaron a rexistrar máis de 75 asasinatos por violencia de xénero.
Galicia --onde segundo os datos achegados en novembro pola Delegación do Goberno na Comunidade, permanecen activos 4.057 casos no sistema de seguimento policial de violencia de xénero (VioGen)-- sitúase entre as comunidades con menos vítimas mortais --unha--, á vez que Navarra, Castela-A Mancha, Cantabria e Asturias.
O asasinato a mediados de setembro de Mónica Marcos, coruñesa de 52 anos, no barrio de O Birloque, é o único rexistrado en Galicia por violencia de xénero. O corpo da muller foi atopado polo seu fillo antes das dúas da madrugada cando este regresou do traballo. Foi el quen alertou á Policía Nacional, que se desprazou ao lugar dos feitos. Pouco despois comezou a procura da parella da vítima, de 48 anos, detido finalmente en Madrid.
INCREMENTO DE RECURSOS E NOVA LEXISLACIÓN
En canto ás posibles causas do descenso das vítimas, Rosell non descarta que siga sendo consecuencia da situación xerada polo Covid-19. "Se o maltratador ten á vítima controlada 24 horas non necesita desenvolver unha violencia máis extrema como o asasinato, polo que, aínda que 2021 non tivese un confinamento como 2020, si que o país seguiu durante todo o ano en pandemia", explicou.
"Fronte ás mensaxes de quen se queixan do incremento orzamentario", a delegada do Goberno contra a Violencia de Xénero reivindicou que os recursos "funcionan e salvan vidas" e cantas "máis portas de saída" ás vítimas se abran, "menor incidencia da violencia extrema que son os asasinatos".
SÓ 9 DENUNCIAS PREVIAS
Entre os datos que tamén destacou Igualdade sobre as mulleres vítimas mortais en 2021, está que en 9 deses 43 casos "había denuncia previa" e que en 5 deles había medidas xudiciais vixentes. Ademais, Rosell destacou que 1 de cada 3 mulleres asasinadas tiña entre 31 e 40 anos e que 26 delas eran nacidas en España.
Indicou ademais "contra as ideas de corte xenófobo e racista" nesta materia, que 36 dos presuntos agresores naceron no país e 7 noutros países.
VIOLENCIA VICARIA
Por outra banda, Igualdade destacou un "aumento da violencia vicaria" durante o ano 2021 --sete en total--, que non se reflectiu na Comunidade galega, onde non se contabilizaron vítimas a este respecto.
Rosell lembrou que a normativa española suspende as visitas aos pais maltratadores, así como a patria potestade, unha situación que antes só se aplicaba nun 4% dos casos, segundo indicou a delegada do Goberno mencionando datos do Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPJ). Neste sentido, indicou que, ademais, aplícase de forma "retroactiva" a todos os rexímenes de visitas en vigor a maltratadores.
Do mesmo xeito, sinalou que tampouco se necesita o consentimento do agresor para que os menores poidan acceder á asistencia psicolóxica das menores vítimas de violencia de xénero, unha situación que, segundo indicou, "tantas veces limitara" a posibilidade de que os menores fosen atendidos.
Así, o ano pasado contabilizáronse sete menores asasinados, o 100% dos casos a mans dos seus pais biolóxicos. O Ministerio apunta, ademais, que en 5 dos 7 casos a relación coa nai era de exmarido ou exparella; mentres que en 2 era aínda de cónxuxe.
Sobre os casos que acabaron en asasinato a pesar das denuncias previas, Rosell indicou que "había medidas xudiciais suficientes" para as mulleres, pero "claramente insuficientes para os menores". Neste sentido, apuntou que, "tradicionalmente as ordes de protección e as medidas penais e civís" están máis dirixidas cara a "as victimas inmediatas directas" que a "os menores que dependen delas" e, por iso, insistiu, reforzouse lexislativamente, coas medidas antes mencionadas, a protección aos nenos.
As estatísticas de Igualdade tamén destacan a situación dos 30 menores orfos por violencia de xénero que se contabilizaron en 2021, que suman 336 desde que se empezaron a contabilizar en 2013. Trátase, segundo indicou o Ministerio, da segunda cifra menor desde ese ano, por detrás de 2020 e 2017, cando se rexistraron 26.
MÁIS DUN MILLÓN DE CHAMADAS Ao 016
Por outra banda, o departamento que dirixe Irene Montero destacou o aumento de consultas aos servizos ás vítimas de violencia machista, coñecido como 016. Rosell indicou que 2021 é o ano en que se produciron "máis atencións": máis de 87.300. Son unhas 2.000 máis que en 2020, o ano que ata agora tiña a marca.
O ano pasado, este servizo contabilizou, ademais, 1.906 consultas a través de correo electrónico e 8.729 consultas por whatsapp. En ambos os casos non se pode comparar con anos anteriores, xa que se puxeron en marcha en 2021.
Rosell tamén puxo en valor os datos do servizo de atención telefónica de Atenpro (rexistrados por Cruz Vermella), que en 2021 rexistrou 9.748 altas, polo que na actualidade, o número de usuarias era de 17.716. "Todos os servizos van incrementándose e é o ano con máis mulleres en seguimento en Atenpro", apuntou.
Tamén creceron as usuarias das coñecidas como pulseiras en 2021, que foron 2.620, un 18% máis que ao finalizar 2020.
Rosell destacou que, en 2021, "nos grandes medios falouse de moi distintos tipos de violencias machistas" e "por razón de xénero" que "están a saír á luz" e que, "por primeira vez", o "gran público" viu como unha muller sufría violencia "a través das portadas das revistas" ou "a través dos seus fillos".
Ante esta situación, a delegada de Goberno sinalou que as mulleres vítimas desta secuela "están a vivir unha etapa moi dura" polo "negacionismo" e, neste sentido, indicou que "a violencia contra mulleres é unha enfermidade de transmisión social" cuxa "única vacina é a educación".
