Os electores elixen 208 dos 265 senadores, coa incógnita de se algún partido alcanzará maioría absoluta

Os electores elixen este domingo a 208 dos 265 senadores que compoñen a Cámara Alta, coa incógnita de se algún partido conseguirá acadar a maioría absoluta, que, entre outras cousas, permite aprobar o chamado teito de gasto ou a aplicación do artigo 155. No caso do PP, necesitaría uns 110 escanos para ter esa maioría absoluta, xa que conta de partida con polo menos 23 senadores por designación, mentres que o PSOE ten uns 19 aproximadamente.

Estas eleccións do 23X tamén servirán para saber se se aproveitan as posibilidades que ofrece o sistema de listas abertas para elixir os catro senadores que reparte cada provincia: os electores sinalan ata tres nomes de entre todos os candidatos que se presentan e poden facelo dun mesmo partido, de dous ou ata de tres diferentes.

Os resultados demostran tras preto de 45 anos de eleccións xerais que os votantes elixen os candidatos dun mesmo partido, de maneira que a formación máis votada leva directamente tres escanos e a que queda segunda, un. É dicir, o habitual é que só dous partidos se distribúan os senadores, e na maioría de provincias, son o PP e o PSOE.

Nas eleccións do 10 de novembro de 2019 repetiuse este esquema, pero en 18 provincias, con todo, houbo unha repartición diferente do voto. En concreto, produciuse un 2+2 entre PSOE e PP en Almería, Albacete, Cuenca, Guadalaxara, Toledo, Burgos, León, Soria, Valladolid, Alacante, Castelló, Valencia, Pontevedra, A Rioxa e Madrid.

En Teruel e Xirona tamén houbo un 2+2, pero no caso da primeira repartiuse entre PP e Teruel Existe, mentres que na provincia catalá foron ERC e Junts.

No resto de circunscricións mantívose a tradición do 3+1 e o partido elixido maioritariamente foi o PSOE, que logrou 93 escanos, polos 83 senadores que tivo o Partido Popular.

HAI QUE CONTAR OS DE DESIGNACIÓN AUTONÓMICA

Un dato que hai que ter en conta é o da repartición dos 57 senadores autonómicos que elixen os parlamentos rexionais, non os cidadáns nas urnas. Iso si, nestas eleccións do 23X deuse o caso que, ao ser moi próximas ás autonómicas do 28M, algunhas asembleas autonómicas aínda non nomearon os seus parlamentarios por designación.

A falta de saber a repartición en Murcia e Navarra, o PP parte xa con polo menos 23 senadores por designación autonómica (a falta de ser ratificados moitos deles), polo que tería a maioría absoluta se o domingo suma polo menos 110 escanos.

Os socialistas, pola súa banda, parten con polo menos 19 senadores, á espera do que decidan algunhas Asembleas autonómicas, posto que os resultados do 28M quitaron parte deste poder territorial que tiñan antes das eleccións autonómicas.

Este sistema do 3+1 dificulta a entrada doutros partidos. En 2019, Vox só obtivo catro senadores nas urnas a pesar de lograr o mellor resultado da súa historia no Congreso con 52 deputados. Pola súa banda, Sumar, que tería o seu equivalente en Unidas Podemos nas eleccións de fai catro anos, non conseguiu ningún escano e só tivo, durante unha parte da lexislatura, unha senadora por designación autonómica do Parlamento de Cataluña.

UNHA MAIORÍA PARA APLICAR O 155

A importancia política do resultado no Senado foi sempre relativa. Non intervén na elección do presidente do Goberno e non é decisivo na elaboración das leis: as súas emendas e reformas poden ser tombadas polo Congreso, que ten a última palabra.

Só é decisivo para aprobar o chamado teito de gasto, que pode vetar e obrigar ao Goberno a presentar de novo, e especialmente para aprobar a aplicación do 155 da Constitución, como ocorreu con Cataluña en 2017. O Goberno debe presentar un proxecto ao Senado para que o debata e aprobe por maioría absoluta, ou non poderá tomar medidas ao amparo dese artigo constitucional.

Vista xeral dunha sesión plenaria no Senado, a 17 de maio de 2023, en Madrid | Fonte: Diego Radamés