O TSXG anula a declaración que permitía expropiar montes comunais en Valdeorras a favor dunha louseira
A resolución conta con dous votos particulares de dúas maxistradas, quen entenden que non procede a estimación do recurso.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 28/11/2023 | Actualizada ás 21:08
O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) estimou o recurso interposto pola comunidade de montes mancomunados de Portela e Trigal contra a resolución da Xunta de Galicia que declarou a utilidade pública e o interese social para os establecementos de beneficio do grupo Irosa, no que se inclúe Lousas Samaca, situados en Trigal, termo municipal de Carballeda de Valdeorras.
En consecuencia, segundo informou o TSXG a consulta de Europa Press, o alto tribunal galego anulou o acordo, o precedente expreso do que trouxo a súa causa e as actuacións posteriores --o que leva, por exemplo, as expropiacións dos terreos--.
Nesta conxuntura, fontes sindicais consultadas por Europa Press ratificaron, ademais, que finalmente está previsto que o desafiuzamento se efectúe á primeira hora deste mércores, tras a ruptura do preacordo alcanzado recentemente entre a comunidade de montes e a empresa, aínda que apuntaron que as partes continuaron as negociacións este mesmo martes.
En todo caso, os traballadores non se fían do que poida ocorrer. "Se pecha pode ser para non volver abrir", advertiron as fontes consultadas.
SENTENZA
En relación á sentenza, a sección terceira da Sala do Contencioso-administrativo explica que a normativa non permite que o órgano gubernativo declare a utilidade pública ou interese social de algo "que xa vén realizándose desde hai anos nun espazo, coa finalidade de que se transforme un contrato de arrendamento por un título de propiedade, que é o que aquí sucedeu cando se frustrou a posibilidade de manter aqueles contratos polas codemandadas".
Pola contra, segundo indica o TSXG na sentenza, o que o lexislador habilita é "a posibilidade de que determinados establecementos xa autorizados para o seu futuro destino á preparación, concentración ou beneficio de recursos mineiros, póidanse emprazar en terreos dos que poderá ser beneficiaria a titular da concesión ou autorización mineira, para a súa posterior adquisición mediante expropiación, tras o cal afectaranse á finalidade que a normativa mineira impón".
Os maxistrados subliñan que "non obrou así o superior órgano colexiado autonómico", que puxo de relevo os altos intereses que para as empresas e os seus traballadores e familias tiñan os 'establecementos de beneficio', con esquecemento de que non existía autorización previa que declarase tal condición".
Precisa que o que existía é "o lexítimo uso dunha superficie arrendada desde facía unhas catro décadas, na que se aloxaban almacéns, talleres, comedores, vestiarios e oficinas". "Por iso é polo que aquel órgano carecese de amparo legal para declarar a utilidade pública ou interese social para uns establecementos que xa utilizaba a sociedade mercantil Industrial de Rocas Ornamentais, como complemento ou auxilio das concesións mineiras de que xa era titular, e menos aínda para os de Lousas Samaca, que ningunha concesión dese tipo tiña", agrégase.
PROCEDEMENTO
O TSXG lembra na resolución que, en outubro de 2020, o representante das sociedades mercantís Industrial de Rocas Ornamentais e Lousas Samaca, ata entón arrendatarias dunha superficie aproximada de 140.000 metros cadrados --17.500 construídos-- da comunidade de montes, onde contaban con instalacións afectas a seis concesións mineiras das que era titular a primeira das empresas, así como outras arrendadas pola segunda para comercializar produtos daquela, solicitou á xefatura territorial da Consellería de Economía, Empresa e Innovación en Ourense a declaración de utilidade pública para o conxunto desas instalacións, en razón a que a titular deses terreos negouse a renovar os contratos para esixir "unha nova renda abusiva".
Tramitado o procedemento coa incorporación de diversos informes e das alegacións das interesadas, o Consello da Xunta acordou en outubro de 2021 acceder a declarar a utilidade pública e o interese social para os establecementos de beneficio do grupo Irosa. Esa resolución da Xunta foi anulada polo TSXG. Contra a sentenza cabe presentar recurso de casación.
DOUS VOTOS PARTICULARES
A resolución conta con dous votos particulares de dúas maxistradas, quen entenden que non procede a estimación do recurso.
Unha delas considera que, neste caso, "o decisivo é que a lei da minaría posibilita acollerse aos beneficios da expropiación forzosa previa declaración de utilidade pública ou interese social", mentres que a outra maxistrada sinala que os que os terreos expropiados onde van os establecementos de Irosa e Samaca, son "de beneficio", polo que afirma que "poden perfectamente ser expropiados".
