Unha científica galega explica por que a superficie de Marte é de cor vermella

Por que a superficie de Marte é de cor vermella? Podería deberse á forte oxidación xerada pola disolución de micropartículas de pirita nunha atmosfera sen osíxeno, o que xerou radicais libres que, á súa vez, induciron a precipitación de óxidos e sulfatos de ferro. Esta é a hipótese da investigadora viguesa Carolina Gil. A revista Scientific Reports acaba de publicar os resultados da súa tese de doutoramento na Facultade de Ciencias do Mar da Universidade de Vigo.

O artigo é asinado por Carolina Gil, que na actualidade traballa como investigadora do CSIC no Centro de Astrobioloxía de Madrid; os dous directores da súa tese, o profesor Luis Gago Duport, do Departamento de Xeociencias Mariñas e Ordenación do Territorio, e Alfonso Fernández Dávila, egresado da Facultade de Ciencias do Mar que desde 2006 traballa no Carl Sagan Center de California; Alberto González Fairén, investigador do CSIC e responsable do equipo no que agora traballa Gil e Elisabeth Losa Adams, investigadora que está a desenvolver unha tese sobre isótopos de litio en Marte na Universidade de Vigo baixo a dirección do profesor Gago Duport.

“A tese defendeuse xa hai preto de dous anos, pero a publicación do artigo foise retrasando debido a que este tipo de publicacións científicas teñen uns tempos de revisión moi dilatados”, subliña Luis Gago.

A investigación realizouse ao abeiro do proxecto do plan nacional de I+D+i Xeoquímica dos procesos de oxidación anóxica en Marte e a Terra primitiva: o efecto catalizador das superficies minerais, concedido á Universidade de Vigo, do que el exerceu como investigador principal e que foi financiado con preto de 100.000 euros. “A tese financiouse grazas a este proxecto que o Ministerio lle concedeu á Universidade e todos os experimentos que se levaron a cabo, así como o deseño específico de múltiples aparellos, fíxose dentro deste proxecto”, aclara Gago.

A INVESTIGACIÓN CONTINÚA

Esta investigación, centrada no estudo das nanopartículas de pirita, continúa na actualidade no Helmholtz Zentrum de Berlín, onde o grupo de investigación XM1 da Universidade de Vigo, ao que pertencen Luis Gago e Elisabeth Losa, está a realizar toda unha serie de experimentos nun reactor nuclear (small angle neutron scattering).

“Fomos por última vez en outubro e esta semana comunicáronme que nos foi concedida unha nova estancia para o mes de xuño”, aclara Gago, que fai fincapé en que o seu grupo de investigación leva anos estudando múltiples cuestións relacionadas co denominado planeta vermello e colaborando, sobre todo a través de Alfonso Fernández Dávila, co Ames da Nasa, toda unha serie de traballos conxuntos que facilitaron a participación da Universidade de Vigo en diferentes estudos de referencia internacional sobre os biomenarais de Marte.

“Na actualidade o que estamos a facer é medindo toda unha serie de características da pirita relativas á súa capacidade de oxidarse, algo para o que son especialmente útiles os neutróns, de aí as nosas viaxes a Berlín”, engadiu o docente vigués.

Segundo os resultados da tese, “as reaccións químicas acuosas catalizadas por superficies minerais poden condicionar significativamente a evolución xeoquímica da súa contorna”, explica Carolina Gil Lozano, que engade que “durante a súa disolución, a pirita (o disulfuro de ferro máis común na Terra) é capaz de producir sustancias moi reactivas, entre as que se atopa o peróxido de hidróxeno (a convencional auga osixenada) e un conxunto de radicais libres moi inestables”.

Neste traballo investigáronse as vías de formación e descomposición das devanditas substancias combinando experimentos de laboratorio e modelos numéricos. Para realizar os experimentos os investigadores do grupo XM1 da Universidade de Vigo deseñaron un reactor que lles permitiu rexistrar en tempo real medidas realizadas con sensores e con espectrofotometría en atmosferas controladas.

De forma xeral, os resultados obtidos revelan que ao longo da disolución de micropartículas de pirita se pode xerar un poder de oxidación notable a partir destes radicais libres, incluso partindo de atmosferas que non conteñen osíxeno, como parece ser o caso de Marte ao longo de toda a súa historia.