As granxas leiteiras do norte contaminan menos que as mediterráneas e as do centro peninsular

A gandería industrial é unha importante fonte de emisións de gases de efecto invernadoiro e, polo tanto, ten influencia no cambio climático. Segundo datos do Panel Intergobernamental do Cambio Climático (IPCC), o sector agrario emite tres dos principais gases de efecto invernadoiro, principalmente dióxido de carbono (CO2), metano (CH4) e óxido nitroso (N2Ou), sendo a gandería a principal fonte emisora dos dous últimos.

O conxunto da actividade gandeira representou en 2018 o 8,9% do total dos gases de efecto invernadoiro. Pero non todas as granxas contaminan igual. Segundo un novo estudo científico realizado en España, as do norte producen en conxunto menos gases que as das áreas mediterránea e central.

Os resultados están asinados por investigadores do Instituto de Biociencias e Biotecnoloxía da Universidade Nacional de Seúl (Corea do Sur), Instituto Nacional de Investigacións Agronómicas de Túnez e do Servicio de Nutrición e Benestar Animal da Universitat Autònoma de Barcelona, que cuantificaron a pegada de carbono das explotacións leiteiras e avaliaron o potencial das prácticas nutricionais e de xestión das granzas para mitigar as emisións de metano.

Os investigadores recolleron datos de 12 granxas representativas das “tres rexións máis importantes en produción láctea en España e con maior potencial de expansión futura”: Mediterráneo (Cataluña, Valencia e Murcia), Cantábrico (Galicia, Asturias e Cantabria) e Central (Castela-A Mancha, Castela-León, Madrid e Aragón). Destas áreas, a cantábrica é a máis produtiva, co 52% da produción total de leite de vacún, mentres que a mediterránea e a centrtal representan o 14 e o 20 %, respectivamente.

O que atoparon é que a pegada de carbono media foi de 0,84 kg de CO2 equivalente por quilo de leite corrixido por enerxía (utilízase para estandarizar os volúmenes de leite ao 4 % de graxa e 3,3 % de proteína), oscilando entre as granxas de 0,67 a 0,98 kg de CO2 equivalente, sendo a zona mediterránea a que máis contamina e a cantábrica a que menos.

Ao comparar por zonas, observaron que as explotacións do norte “son máis eficientes en termos de emisións de gases de efecto invernadoiro en comparación coas explotacións lácteas mediterráneas e centrais”, expoñen.

A emisión media anual tanto de metano como de óxido nitroso foi máis alta nas explotacións mediterráneas, seguidas pola área central e, a máis baixa, na cantábrica. Mentres que se obtiveron “valores negativos para as emisións netas medias anuais de dióxido de carbono”, compensadas coa produción neta de pensos.

En conxunto, as emisións de metano procedentes da fermentación entérica e a manipulación de estercos (non entérica) supuxeron a maior parte das emisións de gases de efecto invernadoiro, representando máis do 70 % das emisións totais das explotacións.

A XESTIÓN DAS GRANXAS, A CLAVE

Para afinar máis o estudo, os investigadores compararon as características das dúas granxas que presentaron os valores máis extremos de metano, unha en Girona, cos maiores niveis de emisións de metano non entéricas, e outra na provincia de Lugo, coas maiores emisións entéricas .

A primeira granxa utilizouse para simular os efectos dos cambios na xestión da explotación sobre as emisións non entéricas de metano e a luguesa, para simular os efectos dos cambios na composición da dieta sobre as emisións entéricas de metano.

O que indican os resultados é que os cambios na xestión das granxas son máis eficientes (ata un 27,5 % de redución) que os aplicados nas dietas dos animais (só un 3,5 %) para a diminución da pegada de carbono. Un dato substancial, xa que sinala o camiño para as estratexias encamiñadas a minorizar a contaminación das explotacións gandeiras.

“Os escenarios de simulación mostraron que as emisións de metano e a pegada de carbono do leite poderían reducirse máis a través de prácticas de xestión [como a dos estercos, por exemplo] e non de estratexias alimentarias”, aseguran os autores da investigación, que consideran que o seu traballo pode “proporcionar aos responsables políticos, gandeiros e partes interesadas información valiosa para planificar e desenvolver estratexias para reducir a pegada de carbono asociada á produción de leite”.

Os autores cren necesario, por tanto, mudar o enfoque actual, no que “os esforzos de mitigación adoitan dirixirse a cambios nas estratexias alimentarias, mentres que os esforzos de xestión adoitan ser ignorados”.