As matronas se reinventan coa covid e critican a teleasistencia: "Queremos estar preto das xestantes"

A pandemia de covid-19 paralizou, e nos mellores casos, alterou, a vida de moitas persoas. Tamén o fixo coas embarazadas que, nunha das experiencias máis importantes da súa vida, viron como consultas, probas e outras citas médicas eran suspendidas, aprazadas e para moitas, no caso da educación maternal, canceladas.

"As embarazadas, a pesar de ser un grupo especialmente vulnerable, foron as grandes esquecidas desta crise sanitaria, sentíronse soas", afirmou María Porto, responsable do grupo de Facebook 'Embarazadas Galicia', "unha comunidade creada para que estas mulleres teñan un sitio no que desafogarse e compartir experiencias".

Esta incerteza estendeuse a todos os aspectos que leva un embarazo, desde a atención en consulta e todo o relacionado á presenza de acompañantes nas ecografías, ata no que respecta á educación maternal, tanto preparto como postparto, que adoitan impartir as matronas.

A figura da matrona é vital durante todo o embarazo. Complementan o traballo de xinecoloxía realizando o seu propio seguimento durante a xestación. Tamén están presentes no momento do parto, onde controlan o proceso de dilatación. Máis aló da axuda máis "física", a matrona "é un apoio esencial para a nai a nivel psicolóxico e emocional, aspectos que tamén se encargan de vixiar".

CRÍTICAS A TELEASISTENCIA

"A atención no postparto ten que ser presencial, é indispensable. Aínda que certos aspectos, como resultados, coméntense por teléfono, hai cousas como a lactación ou a evolución emocional da nai, que non se poden avaliar así", destaca Isabel Abel.

As propias matronas víronse superadas pola situación e tentaron, algunhas cos seus propios medios, estar á beira das xestantes. "En atención primaria tentamos acompañar ás mulleres na medida do posible, tentando manter as clases de educación maternal presenciais, aínda que fosen en grupos reducidos e en salas que houbo que acondicionar á mantenta", indica unha matrona do centro de saúde de Fontiñas.

"Tentámolo mesmo individualmente, aínda que se perdese esa parte máis social, e algunhas compañeiras mesmo telematicamente, pero non foi fácil", critica a enfermeira. Durante a pandemia, Internet converteuse no salvavidas de moitas persoas e o único medio de traballo viable en moitos sectores, tamén para matronas e embarazadas. "Cando empezou a desaparecer a educación maternal presencial, a Administración non nos deu tampouco a opción de facelo dixitalmente. Así que decidimos utilizar os nosos propios medios, pero hai profesionais que non están familiarizadas con todo isto", explica a matrona.

"Tras moito insistir", explica a enfermeira da área de Santiago, o Sergas comezou a enviar cámaras. "En Ferrol, por exemplo, xa as utilizan, pero en Santiago aínda están a empezar a chegar. O que aínda non temos é unha contorna segura para facer as conexións", denuncia.

EDUCACIÓN MATERNAL PARALIZADA

"A pandemia paralizou todo o relacionado coa educación maternal presencial nalgunhas áreas e, aínda que moitas matronas tentaron seguir ofrecendo esta formación telematicamente, non é o mesmo", sinala a presidenta da Asociación Galega de Matronas, Isabel Abel.

Moitas xestantes destacaron tamén a "soidade" á que se enfrontaron neste sentido. "Pérdese o contacto directo, e non só coa matrona, tamén con outras embarazadas. Esa parte social, nuns momentos tan sensibles, é vital: compartir experiencias, dúbidas, etc.", explica a responsable de Embarazadas Galicia.

Máis aló das clases, vixiar a evolución tanto das nais como dos bebés tras o parto, é outra das tarefas das que se ocupan as matronas que se viu afectada pola crise sanitaria. As xestantes que viviron o seu embarazo na "época dura" --durante o 2020-- sentiron tamén o "abandono" neste sentido. "Non souben nada da matrona", recoñece unha das xestantes que deu a luz en 2020 no Hospital do Salnés. "Tiven unha soa consulta postparto. Tiven que chamar eu, ela non se puxo en contacto, e pedir cita", indica outra que tivo ao seu bebé a principios deste 2021 no Clínico de Santiago.

Aquelas que están a vivir a experiencia este ano coinciden en que a situación mellorou, pero destacan que as matronas "están excedidas". "As consultas durante o embarazo tamén se reduciron, en teoría, porque "estaba todo ben e non facía falta...é o meu segundo embarazo e sei que as cousas non son así", sinala unha das xestantes que si puido volver ás clases presenciais de educación maternal.