Angrois.-Unha traballadora de Adif di que "ningúen manifestou" o perigo da curva cando un xefe de maquinistas deixou constancia por escrito do risco

Unha traballadora de Adif que participou en reunións de seguimento dos traballos previos á posta en servizo da liña Ourense-Santiago, na que se produciu o accidente do tren Alvia en xullo de 2013, negou que a Dirección de Seguridade na Circulación, por si mesma, puidese garantir a seguridade. "Ao final, todo vai por capas", alegou Patricia Cabezudo.

No xuízo polo sinistro ferroviario que provocou 80 mortes e deixou a 145 persoas feridas no barrio compostelán de Angrois, fai xa máis de nove anos, Cabezudo compareceu en calidade de testemuña-perita a proposta da Avogacía do Estado, que representa a Adif.

Fíxoo ante a presenza na sala, de novo, do ex director de Seguridade na Circulación de Adif Andrés Cortabitarte, procesado neste caso por 80 delitos de homicidio e 145 de lesións por imprudencia profesional grave, en relación coa análise de riscos da liña.

Aínda que tanto Cortabitarte como o outro procesado, o maquinista Francisco Garzón, estiveron presentes nas primeiras xornadas do xuízo, cando declararon en calidade de acusados --a ambos impútanselles os mesmos supostos delitos--, despois ausentáronse escusados pola xuíza. Cortabitarte regresou hai dúas semanas, coincidindo coa comparecencia de quen era o seu homólogo en Renfe, e volveu este martes.

"SERÍA UNHA IRRESPONSABILIDADE TOTAL"

Ante a súa mirada, Patricia Cabezudo foi preguntada pola avogada do estado, en concreto, sobre se "a seguridade é algo que se poida garantir cun único departamento, no momento anterior á posta en servizo" dunha liña. "Non, e sería unha irresponsabilidade total pensar que algo se construíu e que ao final aparece alguén que é capaz de pór en dúbida o deseño", respondeu esta traballadora de Adif. Neste sentido, mantivo que "ao final a seguridade vai por capas no sentido de que cada subsistema, desde o seu deseño, vai ter uns sistemas de seguridade".

Por iso reiterou que lle parecería "francamente irresponsable que despois aparece alguén capaz de dicir que todo está ben feito", xa que "ao final todo vai por capas" e "a normativa sempre ten un enfoque de xestión de riscos".

Esta testemuña-perita coincidiu con outros responsables de Adif ao contestar á letrada que o certificado para a posta en servizo que asinou Cortabitarte é "un máis" e que a competencia para dar o visto e place estaba na Dirección Xeral de Ferrocarrís, no por entón Ministerio de Fomento.

"UNHA BÓLA DE CRISTAL"

En canto ao risco de exceso de velocidade, recoñeceu que "é coñecido no sector", pero argumentou que se dispuxeron medidas "aínda que non sexan explícitas". Tamén razoou noutro momento que as análises de riscos non son como "unha bóla de cristal" que sirva para "ver o futuro". Así, "cando non hai nada diferente a outra liña, nada que se salga do común, ninguén que levante a man... (o risco) non se considera previsible".

E engadiu que "estas análises de riscos non se fan unha tarde e conxélanse", senón que "se manteñen abertos". Cabezudo formaba parte da xefatura de certificacións da subdirección de sistemas de control, mando e sinalización da Dirección de Seguridade na Circulación de Adif na época da posta en servizo da liña. En concreto, participou en diferentes reunións de seguimento dos traballos previos á posta en servizo.

SEN INFORME DO AVALIADOR INDEPENDENTE

Durante o interrogatorio da avogada do Estado, constatou que para a liña entre Ourense e Santiago existen tres dossieres de seguridade e que non hai informe de seguridade do avaliador independente (Ineco) para a última parte, a que comprende a curva da Grandeira, en Angrois, onde descarrilou o Alvia.

A cuestións da representante de Adif, asegurou que este enclavamiento non necesitaba ese informe independente xa que "nunca se deixou de circular pola estación de Santiago" e "seguiu sendo un enclavamiento existente e de --rede-- convencional". "Caería dentro da parte do decálogo e engadíuselle un informe de seguridade", explicou.

Desta maneira, destacou que "se fixo o decálogo habitual e adicionalmente fíxose un informe de seguridade coa estrutura que esixe Cenelec", a normativa de seguridade europea relativa ao subsistema de control, mando e sinalización. "Cenelec é moito máis que ter un ISA (o informe de Ineco). Dicir que non cumpre Cenelec porque non hai un ISA non me parece adecuado", defendeu.

"NINGUÉN ADVERTIU NADA"

En varios puntos da súa exposición, afirmou ademais que "ninguén advertiu nada" e que "nunca se puxo de manifesto por ninguén" o perigo da curva, durante as reunións de seguimento, nas que si saíron a relucir outros aspectos, entre os que puxo varios exemplos (sobre catenaria, túneles e viadutos...). Non fixo mención, no entanto, ao aviso dun xefe de maquinistas que xa declarou no xuízo e que deixou constancia por escrito do risco e pediu medidas adicionais de sinalización.

SEN O CERTIFICADO DE INTEROPERABILIDADE

Cabezudo fixo fincapé na tese de Adif de que a "integración segura é ver como esa liña impacta no seu conxunto" e en que "por iso se verifican os subsistemas estruturais e funcionais".

Respecto diso, máis adiante admitiu que non conta coa certificado 'CE' de interoperabilidade porque "era un tramo de liña conectado en dous extremos de convencional" e, ao seu xuízo, "ter ese certificado non ía achegar nada porque (Adif) non tiña a interoperabilidade dos extremos".

Por outra banda, sobre a localización da transición de 'ERTMS' a 'Adif' no punto no que se estableceu, xustificouno polas regras de enxeñaría que, "por seguridade", indicaban que se fixese "nun sinal que non tivese aspecto en vermello", de aí o sinal en vía libre que se escolleu.

O EX DIRECTOR DE SEGURIDADE NON FOI INFORMADO DE DISCREPANCIAS

Pola súa banda, o ex director de seguridade de Adif Andrés Cortabitarte, non foi informado das discrepancias existentes entre o departamento de obras e o seu propio sobre se era necesario ou non un informe do avaliador independente para o tramo da curva da Grandeira, segundo declarou o subdirector de sistemas de control, mando e sinalización, Ralf Shäfer.

Como a súa antecesora nas comparecencias este martes no xuízo, Shäfer tamén participou en reunións de seguimento dos traballos previos á posta en servizo da liña Ourense-Santiago, na que o descarrilamento dun tren Alvia en xullo de 2013 acabou coa vida de 80 persoas e deixou a 145 feridas.

Na súa quenda, este traballador de Adif, en calidade de testemuña-perita e proposta pola Avogacía do Estado (que representa a Adif), explicou que a dirección de Obras aclarou ao seu gabinete --composto por el e outro catro persoas, unha delas Patricia Cabezudo-- que había "tres tramos" na liña, tras un primeiro momento no que el mesmo pensaba que o encrave de Santiago era novo, o que obrigaría a facer unha análise de riscos por parte do avaliador independente.

Como Cabezudo, este traballador sostivo que o encrave de Santiago "non se dá de baixa, os trens seguen circulando" e "é de rede convencional". "Neste contexto o que aplica non é un ISA --o informe do avaliador independente, Ineco--, senón un decálogo", mantivo, na mesma liña. "Aí empeza a discrepancia e nas reunións que continúan o que facemos en Seguridade é pedir máis información. Pedimos o plan de posta en servizo e trasladamos esixencias á UTE", expuxo.

FOI "MÁIS ALÓ"

Neste senso, apuntou que se resolveu pedir, ademais do decálogo, un informe de seguridade, co que "normativamente excedía" as esixencias, ía "máis aló".

A continuación, con todo, a avogada da plataforma de vítimas puxo en dúbida isto, ao mostrar un documento que explicita que o decálogo vai acompañado dun informe de seguridade.

"CORTABITARTE FAI ALGO?"

Ante o Ministerio Público, este traballador, que era en concreto o xefe de gabinete de certificación do departamento de Cortabitarte, foi interrogado sobre o que facía o director de Seguridade procesado.

"Que fai o director? Fai algo? Toma opinión, decisión, participa... ou simplemente vostede explícalle e a el parécelle ben?", soltoulle.

"Neste caso, eu vou recibindo toda a información, vexo como vai progresando o proxecto e vou informando o señor Cortabitarte. Si que lle informo. Temos reunións mensuais para repasar todos os proxectos, entre eles Ourense-Santiago e voulle informando. No caso de que houbese algo excepcional, algo que puxese en perigo a posta en servizo...", respondeu, punto no que o fiscal lle interrompeu.

"Vostede infórmalle de que nun primeiro momento teñen dúbidas? De que se expón ter ISA? Ou lle dan a solución, sen o problema previo?", engadiu o representante de Fiscalía.

"Neste caso concreto, se era necesario ou non o ISA, é unha cousa que se resolve a nivel da miña xefatura, non lle traslado en ningún momento a Andrés Cortabitarte ese problema", contestou este traballador de Adif.

AVOGADO DO MAQUINISTA

Por último, ante un dos letrados que exercen a defensa do maquinista Francisco Garzón, o outro procesado no xuízo, esta testemuña-perita defendeu a actuación en Angrois.

"Non se considera unha limitación permanente de velocidade, non necesariamente", respondeu a cuestións sobre a curva da Grandeira.