Así pasan o Nadal os refuxiados ucraínos en Galicia: "tristeza" e "amargura" entre San Nicolás e os Reis Magos

A uns 4.000 quilómetros de Ucraína e 303 días desde que comezou a invasión rusa no país, os cidadáns que saíron do país e recalaron en Galicia pasan un Nadal "agridoce" que eles xa iniciaron a semana pasada, o 19 de decembro, coa chegada de San Nicolás.

Igual que o son as súas situacións como refuxiados --en albergues, en casas de acollida ou de forma xa totalmente independente, entre outras--, son moi variadas as formas nas que os ucraínos de Galicia pasan estas datas.

De acordo con datos da Delegación do Goberno, desde marzo --cando arrincou o proceso de acollida temporal en España-- concedéronse en Galicia 2.744 permisos de residencia e traballo a cidadáns ucraínos. Foron 1.145 na provincia da Coruña, 975 na de Pontevedra, 387 na de Ourense e 237 na de Lugo.

Se a estes súmanse os 785 ucraínos que xa vivían en Galicia a 1 de xaneiro de 2022, segundo o censo do Instituto Nacional de Estatística, poderíase estimar que hai uns 3.500 no país. No entanto, resulta complicado precisar esta cifra porque, tal e como apuntan distintas organizacións, moitos xa contan con autonomía de movemento e houbo quen optaron por irse a outro lugar ou, mesmo, por regresar ao seu país.

O que é seguro é que a comunidade ucraína en territorio galego tratará de manter os seus costumes, compatibilizándoas ou adaptándoas --xeralmente así será para os que conviven con galegos-- coas tradicións católicas.

NADAL

En Ucraína, o calendario ortodoxo fai cadrar o Nadal co 7 de xaneiro, aínda que o conflito con Rusia fíxolles achegarse a occidente e son cada vez máis os que celebran o 25 de decembro. Sexa como for, xa entre o 19 e o 20 arrincan as celebracións coa chegada de San Nicolás para traer pequenos agasallos aos nenos que se portaron ben. Os que non, reciben unha rama de árbore coa que darlles no cu.

Tamén adoitan recibir presentes en Noitevella, pero as grandes comidas e reunións celébranas do 6 ao 7 de xaneiro, a súa propia Noiteboa. A tradición marca que debe haber na mesa 12 pratos --mesmo número que os apóstolos-- e, entre eles, non falta a coñecida como 'kutia', unha elaboración doce con trigo, sementes de mapoula, froitos secos e mel, principalmente.

A medio camiño entre manter os seus costumes e adaptarse ás galegas, Natalia Afonina, unha ucraína que leva cinco anos en Oleiros e que preside a Asociación Galega de Axuda a Ucraína (AGA Ucraína), recoñece que os seus concidadáns levan "mal" atoparse a tanta distancia do seu país cando está sumido nun conflito. Ela ten alí ao seu fillo maior, que "non pode saír", igual que máis familia e amigos. "Estamos a lles axudar en todo o que podamos, pero é difícil".

Afonina recoñece a Europa Press que vai ser un Nadal "agridoce", porque moitos ucraínos en Galicia quedarán para celebrar de acordo cos seus costumes. Pero tamén se pregunta: "Que é o Nadal cando non podes estar en casa, non podes estar coa túa familia ou cos teus amigos? É o Nadal máis triste".

INICIATIVAS DE AGA UCRAÍNA

A parella de Natalia é Antonio Corredoira, secretario de AGA Ucraína, entidade que atende en Galicia a uns 350 refuxiados a través de diferentes iniciativas. Aínda que os ve "con gran preocupación" e "tristeza" pola situación do seu país, tamén están "moi unidos e esperanzados de que van gañar esta guerra, de que van conseguir ser libres e continuar a súa vida".

Desde AGA Ucraína, e en colaboración con diferentes entidades privadas, promoveron actividades tanto para apoiar á comunidade ucraína en Galicia como para enviar axuda humanitaria ao leste de Europa.

CENTRO DO MONTE DO GOZO

Outro dos símbolos nados en Galicia por mor da invasión rusa do país é o Centro Europeo de Peregrinación Xoán Paulo II, do Monte do Gozo, onde viven un total de 42 refuxiados ucraínos, 15 deles nenos.

Nas últimas semanas, ocupáronse de decorar a que xa é a súa casa con luces, unha árbore e diferentes adornos confeccionados polos pequenos. "Quedou todo moi ben e moi bonito", asegura a Europa Press Roman Wcislo, párroco de orixe polaca --curiosamente, da rexión de Galitzia-- e responsable destas instalacións.

UNHAS FESTAS "COMPLICADAS"

Outra das entidades que traballa coa comunidade ucraína é a Asociación Católica Española de Migrantes (Accem), que estima que atende a uns 140 refuxiados deste país de Europa do leste: uns 60 en Vigo, 45 en Lugo e 36 na Coruña.

A responsable de Accem na provincia de Pontevedra, Ariadna Navarro, incide en que, igual que persoas doutras nacionalidades que se atopan na mesma situación, os ucraínos en Galicia pasan unhas festas "complicadas": "Porque estás nun sitio alleo á túa realidade, alleo ao teu día a día e lonxe da túa xente querida".