Os letrados do Congreso consideran "moi difícil, se non imposible", o uso "a curto prazo" das linguas cooficiais

Os servizos xurídicos do Congreso consideran "moi difícil, se non imposible", aplicar "de forma inmediata ou a curto prazo" a reforma do Regulamento da Cámara rexistrada polo PSOE, Sumar, ERC, Bildu, PNV e BNG para permitir o uso xeneralizado das linguas cooficiais nos debates e iniciativas parlamentarias, e avisan de que a súa posta en práctica obrigaría a "reformular todos os procedementos parlamentarios" tal e como están concibidos na actualidade.

Así consta na nota redactada polos letrados da institución para informar sobre esta iniciativa que este mércores ten previsto cualificar a Mesa da Cámara, na que o PSOE e Sumar teñen maioría e á que se opón o PP, que tamén esta representando no órgano de goberno. No seu escrito, os letrados móstranse a favor de admitir a trámite a reforma, e non poñen pegas a que, como queren os seus promotores, sexa debatida en tramitación directa e en lectura única, o que implica que sexa aprobada de maneira exprés no Pleno, sen pasar pola Comisión de Regulamento, que aínda non se constituíu.

A idea dos seus defensores é que a reforma quede aprobada nunha sesión plenaria a próxima semana para que poida estrearse no debate de investidura do candidato do PP, Alberto Núñez Feijóo, os días 26 e 27 de setembro. Pero, a pesar de avalar a súa tramitación, os letrados advirten das dificultades que entraña unha rápida aplicación desta reforma tal e como está exposta.

AFECTA A TODO O FUNCIONAMENTO DA CÁMARA

Tras recalcar que o texto "recoñece aos deputados un dereito xeral a utilizar sen limitacións e en todos os ámbitos da actividade parlamentaria as mencionadas linguas e establece a posibilidade do seu uso exclusivo, á marxe do castelán", subliña que iso "resulta de moi difícil, se non imposible, aplicación nos seus termos, polo menos de forma inmediata ou a curto prazo".

"E iso porque a reforma exposta afecta de maneira integral a todos os procedementos, así como a todos os prazos regulamentarios e, polo tanto, ao enteiro funcionamento da Cámara", abundan os servizos xurídicos, que chegan a sinalar que, "en garantía da seguridade xurídica e do 'ius in officium'", sería necesario "reformular todos os procedementos parlamentarios, tal e como os mesmos se atopan actualmente configurados".

Os letrados recalcan que se debe ter en conta que o recoñecemento do uso exclusivo das linguas españolas distintas do castelán "precisa inexcusablemente", como a propia reforma dispón, de mecanismos de tradución e interpretación á lingua común. "Desde o mesmo momento en que se permita o uso daquelas, será preciso asegurar, por unha banda, a comprensión do debate e o obxecto do mesmo, e por outro, dotar de validez xurídica plena e 'erga omnes' ás iniciativas sobre as que se discute e que, eventualmente, resulten aprobadas e, máis amplamente, a todos os documentos, calquera que sexa a súa natureza, que haxan de ser tramitados na Cámara", especifica a nota dos servizos xurídicos.

PRINCIPIO DE INMEDIATEZ

Neste contexto, destacan que non pode obviarse que a actividade parlamentaria, en todos os seus ámbitos, "está determinada polo principio de inmediatez, debendo axustarse a uns prazos taxados e xeralmente breves, que dificilmente poderán cumprirse se, en relación coas iniciativas e documentos que se presentan, ten que procederse, como paso a previo á súa tramitación, á súa tradución ao castelán".

"A tradución sería imprescindible para a súa cualificación, para a súa distribución entre os deputados e grupos parlamentarios e para o seu debate e eventual aprobación e para a súa publicación", remarcan. Tamén sinalan que debe terse en conta "a natureza reservada e mesmo segreda de determinadas reunións dos diferentes órganos parlamentarios", xa que a reforma prevé a transcrición tanto na lingua cooficial como en castelán das actas taquigráficas das sesións secretas e non publicables.

Así mesmo, apuntan que a reforma afecta, "de modo directo e inmediato, ao funcionamento do Boletín Oficial das Cortes Xerais", pois prevé que este publique as iniciativas escritas na lingua cooficial utilizada e en castelán, do mesmo xeito que o Diario de Sesións. Respecto dos debates, ademais de incidir en que debe "quedar asegurada a comprensión do discurso que se pronuncia nunha lingua distinta do castelán", os letrados poñen a énfase no "esforzo loxístico que iso leva" tendo en conta o volume da actividade parlamentaria de Pleno e das comisións durante o período ordinario de sesións.

Por todo iso, indican que se a reforma sae adiante, para que "non se vexa alterado o normal funcionamento da Cámara", debería interpretarse que o recoñecemento do dereito ao uso das linguas cooficiais, "queda supeditado" aos termos en que tal dereito concrétese máis adiante. Concretamente, a reforma contén unha disposición transitoria que remite a un acordo futuro da Mesa no que se fixarán os "procedementos e os medios" para pola en práctica.

A Mesa do Congreso ten previsto analizar este mércores esta nota dos letrados e previsiblemente cualificará a reforma cos votos de PSOE e Sumar. O seguinte paso darase o xoves, cando, na súa primeira reunión da XV Lexislatura, a Xunta de Portavoces convoque unha sesión plenaria para a semana que vén destinada a aprobar este cambio no Regulamento e que entre en vigor de inmediato.

O único que se atrasa é o uso de linguas cooficiais ao presentar textos escritos, pois se establece un período de transición dun máximo de seis meses para adaptar os servizos da Cámara, tempo no que os grupos poderán rexistrar iniciativas en eúscaro ou catalán, pero deberán acompañar a tradución ao castelán.

PEDIUSE ASESORAMENTO AO SENADO

A iniciativa non o detalla pero o plan inicial é que se vaian contratando xa de urxencia tradutores para o debate da investidura de Feijóo, e tamén habería que repartir cascos para que os deputados e os servizos de taquigrafía poidan seguir os discursos en linguas cooficiais. Os deputados xa utilizaron auriculares no hemiciclo para escoitar con tradución simultánea discursos de mandatarios internacionais como o que pronunciou en 2009 o entón presidente francés, Nicolas Sarkozy.

Segundo informaron fontes parlamentarias, o Congreso pediu asesoramento ao Senado a nivel técnico sobre a forma na que opera a Cámara Alta na contratación de auriculares, aínda que non se produciron contactos a nivel político. Á espera de que máis adiante se convoque un concurso público para asentar o novo persoal de tradutores, estes primeiros contratos poderían saír do fondo de remanentes que dispón o Congreso cos excedentes que se foron xerando ano tras ano coas partidas orzamentarias non executadas. Segundo os últimos datos publicados polo Congreso, a 31 de marzo de 2022, data de peche do exercicio 2021, a contía dese fondo era de 108,24 millóns de euros.

Plano xeral do hemiciclo do Congreso | Fonte: CONGRESO - Arquivo