Guía dos outros Entroidos galegos, máis alá dos do "triángulo máxico" de Ourense

Na vila ourensá de Xinzo de Limia celébrase desde hai séculos un entroido de tal forza e tradición que, no ano 2019, foi declarado como o único galego de 'Interese Turístico Internacional'. Sen saír de Ourense, atópanse outros dous entroidos que, xunto ao limego, forman o coñecido como 'Triángulo Máxico': o entroido de Verín, recoñecido de 'interese turístico nacional', e o de Laza, proclamado de 'interese turístico galego'.

Así, en Galicia son un total de 11 as celebracións de entroido consideradas de 'Interese Turístico' e, aínda que dentro do 'Triángulo' están as únicas dúas de alcance internacional e nacional que existen, non son só estas terras ourensás as partícipes no histórico festexo. Máis aló do 'Triángulo', os oito entroidos restantes con denominación de 'Interese Turístico' teñen alcance galego e repártense entre as catro provincias: catro en Ourense, dúas en Pontevedra, unha na Coruña e unha en Lugo.

Ademais, este 2025, son máis de 180 os municipios que declararon festivo algún día do período 'entroideiro', celebrado entre o venres 28 de febreiro e o domingo 9 de marzo, na súa maioría, pois hai excepcións segundo as distintas localidades.

OURENSE, A RAÍÑA DO 'ENTROIDO'

Ourense suma en total sete entroidos de 'Interese Turístico', o que a sitúa como a raíña desta festa galega. Tres deles, os pertencentes ao 'Triángulo Máxico', son os máis populares e cunha maior duración. Os catro restantes son o entroido de Viana do Bolo, o de Vilariño de Conso, o de Maceda e o Fulión Tradicional de Manzaneda. Cada unha destas celebracións conta cunha figura ou personaxe representativo. No caso de Xinzo de Limia son as 'pantallas', en Verín os 'cigarróns' e en Laza os 'peliqueiros'. Viana do Bolo e Vilariño de Conso comparten protagonista, que é o 'boteiro', mentres que en Maceda aparecen os 'felos' e en Manzaneda as 'mázcaras'.

A RIBEIRA SACRA: CONVERXENCIA DE 'ENTROIDOS' E PROVINCIAS

Así mesmo, existen outros sen denominación en Ourense, como o dos Troteiros de Bande ou os Farrumecos de Sobradelo que, da man do entroido de Viana do Bolo, xúntanse con dous dos típicos da Ribeira Sacra da provincia de Lugo: o do Oso de Salcedo e o Ribeirao. Esta converxencia de entroidos lucenses e ourensáns deste ano será no municipio de Chantada o domingo 16 de febreiro, primeiro na propia vila ás 11.30 horas e máis tarde, ás 16.00 horas, na parroquia de Santiago d'Arriba.

Os entroidos da Riberia Sacra lucense teñen unha orixe lonxeva e unha peculiar tradición. En particular, o Ribeirao caracterízase tanto polos 'oficios', representacións teatrais satíricas sobre os veciños da zona, como pola figura dos 'volantes', quen visten un 'pucho' de cintas de cores, flores de papel e bonecos que pode chegar a alcanzar os 15 quilos de peso.

En canto ao Oso de Salcedo, este é coñecido, sobre todo, polo seu luns de Entroido, no que un oso se pasea polo pobo xunto aos seus 'criados' para apresar aos veciños, tiralos ao chan e marcalos cunha pasta creada con auga e cinza.

LUGO, UN ENTROIDO DE AUTOR

Doutra banda, na provincia de Lugo existe, ademais dos entroidos da Ribeira Sacra, un nomeado Festa de Interese Turístico Galego: o de Foz. Este entroido da Mariña lucense é menos tradicional que os ourensáns ou os ribeirenses de Lugo polo seu moderno desfile do sábado. Con todo, mantén o punto clásico coa 'queima' do segundo venres, que prolonga os festexos máis aló do mércores de cinza.

PONTEVEDRA, UN ENTROIDO URBANO

En canto a Pontevedra, son dous os entroidos catalogados como Festa de Interese Turístico Galego cos que conta: o de Cobres e o Enterro da Sardiña de Marín. O Entroido de Cobres ten dúas figuras principais, as 'madamas' e os 'galáns' e leva celebrándose ininterrompidamente desde o século XVIII. Ademais, é o único entroido galego onde os personaxes non levan unha máscara no rostro.

O Enterro da Sardiña de Marín data, con todo, dun século posterior, o XIX, e diferénciase do resto de enterros do Entroido galego polo seu 'ladaíña' (ladaíña) e a súa música, pois se estiman as súas creacións en 1893 e 1903, respectivamente.

Doutra banda, na cidade de Pontevedra celébrase un entroido urbano de renome coa figura do 'papagaio Ravachol'. Este papagaio fíxose famoso en 1891, cando chegou á farmacia da praza da Peregrina e co seu carácter alborotador e o seu vocabulario groseiro fíxose coñecido entre os veciños. Por iso, en 1985 converteuse nun emblema do entroido pontevedrés.

A CORUÑA, ENTROIDO DACABALO

Na provincia da Coruña hai un entroido declarado Festa de Interese Turístico Galego e é o dos Xenerais de Ulla, cuxo orixe se estima na década dos 70 do século XIX. Como o seu propio nome adianta, desenvólvese na comarca do Ulla, que abarca os municipios coruñeses de Santiago, Vedra, Teo e Touro; e os pontevedreses de Boqueixón, Silleda, A Estrada e Vila de Cruces.

Caracterízase polas figuras dos 'xenerais' e os correos, que percorren emparellados dacabalo as parroquias cun traxe que lembra ao militar, pero acompañado dun bicornio repleto de coloridas plumas, que afán ser de pavo real. Outros entroidos da provincia son o de Conxo, coa súa mítica comparsa dos 'Conformistas do Conxo'; o de Malpica de Bergantiños, coa queima da 'Mikaela'; ou o mesmo entroido da cidade da Coruña, onde os 'choqueiros' paséanse polo barrio de Montealto, no que se celebrou esta festividade até en tempos da ditadura.