Aceléranse os permisos da mina de litio de Beariz mentres entidades únense para rexeitala

O proxecto de Mina Doade, no municipio ourensán de Beariz, está "próximo" a saír a exposición pública, despois de que Bruxelas seleccionase a esta futura mina de litio como unha das 47 estratéxicas a impulsar de materias primas críticas para Europa.

Así o explican fontes da Consellería de Economía a Europa Press, que confirman que Recursos Minerais de Galicia (filial do aragonés Grupo Samca) solicitou en xaneiro de 2025 solicitude de concesión de explotación ante a Xunta.

De tal forma, a compañía prevé que, toda vez consiga o permiso de explotación, iniciará en 2026 a escavación da mina e a construción da planta de procesado de minerais, coa incorporación de traballadores e contratación de provedores para as obras. O calendario co que traballa Recursos Minerais de Galicia é que en 2028 se inicie a extracción de mineral, unhas 500.000 toneladas ao ano, que se procesará e enviarase a portos próximos. Unha explotación cunha vida útil durante 42 anos.

Pola súa banda, o delegado do Goberno en Galicia, Pedro Blanco, manifestou que a decisión adoptada pola Comisión Europea para impulsar o proxecto mineiro de litio  é "un primeiro paso" de face a un proceso para a obtención deste elemento químico, "de absoluta necesidade".

PROXECTO

Esta mina no monte de Doade, parroquia de Xirazga, municipio de Beariz, abarca unha superficie de 13,6 hectáreas en terreos que son propiedade da comunidade de montes veciñal Lama, Cega e Bisticobo. O permiso de investigación (PI) Alberta I (1ª fracción) abarca municipios pontevedreses e ourensáns de Cerdedo, Forcarei, A Lama, Avión e Beariz. Trátase dunha ampla extensión de terreo (1.690 hectáreas) na que a Administración galega autorizou a Recursos Minerais de Galicia a tomar mostras e explorar o subsolo ata 2025.

A rocha obxectivo desta mina é a pegmatita, rica en minerais de litio, da que se obterán ademais concentrados de moscovita e concentrados de feldespatos para cerámica. Os principais usos de litio é a fabricación de baterías recargables para mobilidade eléctrica e dispositivos portátiles, un dos metais máis demandados para a descarbonización da enerxía. Emprégase na industria da cerámica e o vidro, na fundición do aceiro, ademais de ser compoñente esencial na fabricación de lubricantes, entre outros.

OPOSICIÓN Á MINA

Leste mesmo mércores, o Sindicato Labrego Galego, a Plataforma Mina Touro-O Pino Non e Ecoloxistas en Acción Galiza emitiron un comunicado conxunto para mostrar o seu rexeitamento á inclusión da mina de Doade na lista de proxectos estratéxicos da Comisión Europea polos "desproporcionados impactos que tería a reapertura destas instalacións de extracción de litio", á vez que denuncian "escurantismo e falta de transparencia" nesta decisión.

Alertan de "un novo intento de priorizar o lucro" de empresas extractivas e enerxéticas "por encima dos dereitos humanos e sociais", dado os "importantes prexuízos ambientais" do proxecto.

Expoñen que, no ano 2014, o Instituto Xeolóxico e Mineiro de España "advertiu nun dos seus informes da posibilidade de formación de augas acedas de mina e da propia documentación presentada no marco do proxecto Alberta I pola empresa solicitante nese momento despréndense que minerais radioactivos como o cesio ou o rubidio serían extraídos, machucados, depositados en vertedoiros ao aire libre e suxeitos a disolución, bombeo e inxección a canles superficiais e contaminación de acuíferos, todo iso a menos dun quilómetro de dous núcleos de poboación".

Estas entidades alertan de que a "tramitación desta explotación mineira como proxecto estratéxico permitiría á empresa "beneficiarse do aceleramento da tramitación, para o que se acurtarían os prazos de exposición pública nos cales a veciñanza afectada podería consultar e alegar á reapertura da mina". "Tamén lle permitiría a Recursos Minerais de Galicia beneficiarse da expropiación forzosa das terras acaparadas polo proxecto, de máis de 13 hectáreas en montes propiedade da comunidade veciñal Lama, Cega e Bisticobo.

O pasado martes, a plataforma veciñal SOS Suído Seixo xa anunciou que recorrerá ante a Comisión Europea --como paso previo a levar o caso ante o Tribunal de Xustiza da Unión Europea-- a designación de Mina Doade como "proxecto estratéxico ao considerar que este título eximirá á compañía de "respectar certas normas ambientais" coa construción desta futura mina de litio en Beariz. Censura terá "carta branca para contaminar masas de auga e danar os espazos naturais protexidos próximos".

A CONSELLEIRA DI QUE A TRAMITACIÓN AMBIENTAL TERÁ O "MÁXIMO RIGOR"

A conselleira de Medio Ambiente e Cambio Climático, Ángeles Vázquez, asegurou este mércores que a tramitación ambiental da mina de Doade --que aínda non arrincou na súa unidade-- terá o "máximo rigor", ao "igual" que as demais xestións a cargo do seu departamento. A representante da Xunta considerou que a designación como proxecto estratéxico anunciada o martes pola Comisión Europea "non ten nada que ver co seu trámite ambiental", preguntada respecto diso en rolda de prensa antes de clausura ao 'I Encontro de grandes empresas dá Alianza Galega polo Clima'.

Ángeles Vázquez defendeu que existe a "máxima seguridade en cada un dos proxectos implantados" e chama á "máxima confianza" da cidadanía galega sobre os técnicos da Xunta de Galicia e, en concreto, de "aqueles que fan toda a tramitación ambiental". Para a defensa da futura xestión do proxecto mineiro de litio, a conselleira tamén se apoiou nunha "cuarta sentenza do Tribunal Supremo" en relación aos eólicos, que dá o "máximo aval" aos procedementos do Goberno autonómico. Ángeles Vázquez considerou que, aínda que neste caso trátase dun trámite en relación aos eólicos, "non dista en absoluto" do resto de xestións realizadas para cada implantación no territorio, como o será a mesma mina de Doade.

INICIATIVAS NA UE

Por outra banda, a eurodeputada do BNG, Ana Miranda, remitiu unha carta ao vicepresidente executivo da Comisión Europea para a Estratexia Industrial, Stéphane Séjourné, na que se mostra en contra da selección da mina de litio de Doade, no municipio ourensán de Beariz, como un dos 47 proxectos estratéxicos de materias primas críticas en Europa. "Galicia non pode ser territorio de espolio para satisfacer os intereses bélicos da UE", afirma.

Nun comunicado, Miranda advirte á Comisión Europea de que "é fundamental" que os recursos "estean baixo a estrita tutela de autoridades públicas competentes, suxeitas un control democrático e transparente con salvaguardias ambientais e sociais".

CÁMARA OFICIAL DE MINARÍA DE GALICIA

A Cámara Oficial Mineira de Galicia (COMG) puxo en valor a "importancia" da elección do proxecto da futura mina de Beariz como "estratéxico" pola Comisión Europea ao ser a única iniciativa galega seleccionada, dun total de 47, para impulsar a explotación de materias primas críticas.

Segundo traslada a COMG en nota de prensa, a decisión de declarar o proxecto como estratéxico, comunicada esta semana pola institución europea, permitirá "impulsar o liderado galego" na extracción e procesamento de materias primas críticas. Ademais, a entidade mineira cre que supón o recoñecemento da "riqueza xeolóxica" da Comunidade e ao seu "potencial" para colaborar con Europa na transición enerxética.

A Cámara Oficial Mineira de Galicia informa de que os proxectos seleccionados pola Comisión Europea contarán co apoio para ser "operativos", en particular en relación ao acceso ao financiamento, e tamén se beneficiarán de disposicións simplificadas no proceso de concesión de permisos. Este tempo non excederá de 27 meses para os proxectos de extracción e de 15 meses para outros proxectos.