A comisión de investigación do accidente en Angrois bota a andar este martes, cinco anos despois

A comisión de investigación do accidente ferroviario ocorrido en Angrois o 24 de xullo de 2013, que se cobrou 80 vidas e deixou a 144 persoas feridas, bota a andar finalmente este martes 10 de xullo, case cinco anos despois do sinistro.

Apenas transcorridos cinco meses desde a traxedia, a Plataforma Vítimas Alvia 04155 concentrouse por primeira vez, un 17 de decembro en Madrid, tras unha pancarta en demanda dunha comisión de investigación, precisamente fronte ás Cortes españolas. O seu principal obxectivo durante todo este tempo, no que as vítimas protagonizaron multitude de actos reivindicativos, foi que se asumiran responsabilidades e se coñecera "toda a verdade".

A finais de setembro de 2017, a súa petición saíu adiante, tras un cambio de postura do PSOE e unicamente co voto en contra de PP, UPN e Foro Asturias. Tras meses de bloqueo nos que os grupos non se puñan de acordo para designar quen se faría cargo da presidencia da comisión, o deputado de PDeCAT Feliu Guillaumes asumiu o cargo o pasado abril.

Unha polémica recente é a referida ao documental 'Frankenstein 04155', que populares e socialistas rexeitaron proxectar na comisión e que se achegará aos membros da comisión como documentación. Caso distinto ocorreu no Parlamento Europeo, que si emitiu esta cinta, así como coa relativa ao accidente de 'Spanair', que si visionaron os integrantes do órgano que o investiga na Cámara Baixa.

DÍA 10

O encargado de abrir a comisión será o presidente da plataforma de vítimas, Jesús Domínguez, ás 10,30 horas do martes 10. A continuación, ás 12,00 horas, tomará a palabra Cristina Liras, vogal da asociación. Domínguez, que viaxaba á capital galega no tren coa súa parella e as súas dúas sobriñas, resultou ferido no accidente. Pola súa banda, Liras perdeu a un fillo na curva da Grandeira.

O mesmo martes 10, ás 17,00 horas, será a quenda para Concha Díaz, quen, en representación da asociación de prexudicados Apafas (menos activa en todos os ámbitos), acudirá acompañada polo propio Jesús Domínguez. Ás 18,30 horas tomará a palabra outra vítima, Elena Moreno.

DÍA 11

O día seguinte, o mércores 11, a comisión proseguirá coa intervención doutro afectado, Manuel Román (10,30 horas), quen, do mesmo xeito que Díaz, foi chamado só polo PP. Seguiralle a directora da oficina de atención a vítimas de Renfe, Carmen Jiménez (12,00 horas).

Xa pola tarde, ás 16,00 horas, o maquinista que conducía o convoi aquel día, Francisco Garzón, terá a súa primeira intervención pública desde aquel día, xa que se mantivo nun estrito segundo plano e só publicou unha carta dirixida ás vítimas coincidindo co primeiro aniversario dos feitos. Garzón, que circulaba cun exceso de velocidade ao chegar a Angrois tras atender unha chamada do interventor, está investigado na causa por imprudencia profesional grave.

O que o xulgado trata de dilucidar é se, ademais desa, existen outras responsabilidades, e é por iso que hai outras seis persoas investigadas (dous altos cargos de Adif, un de Renfe e tres técnicos de Ineco), en relación cunha posible análise de riscos deficiente na liña.

O interventor, Antonio Martín, precisamente, será o que peche a segunda xornada de comparecencias da comisión de investigación do Alvia, a partir das 17,30 horas. A pesar de que a plataforma de vítimas solicitou aos grupos ser os últimos en comparecer, a mesa acordou que fosen os primeiros e deu a oportunidade de intervir en último lugar aos responsables políticos con implicacións no sinistro, entre eles os dous exministros de Fomento do PSOE e do PP José Blanco e Ana Pastor (esta última, nestes momentos, presidenta do Congreso).

REUNIÓN DA COMISARIA CON ÁBALOS

O arranque das comparecencias na comisión coincidirá coa reunión que a comisaria de Transportes, Violeta Bulc, prevé manter este martes 10 de xullo co novo ministro de Fomento, o socialista José Luís Ábalos, ao que lle pedirá que o Estado español realice unha investigación independente do accidente. Esta información transcendeu tras o encontro que Bulc mantivo durante a última semana de xuño cunha delegación de vítimas, que acudiron a Bruxelas da man do BNG.

Segundo fontes da Comisión, a comisaria Bulc manifestoulles "a súa intención de volver porse en contacto coas autoridades españolas nas próximas semanas para tratar o tema" do sinistro ferroviario. A postura da Unión Europea neste caso está a ser chave. En primeiro lugar, emitiu un informe crítico coa investigación que realizou a CIAF (comisión de investigación de accidentes ferroviarios), que se inscribe en Fomento e que unicamente determinou que a responsabilidade do descarrilamento foi do maquinista.

Este revés para o Estado español viuse intensificado tras a participación dos afectados na comisión de peticións da Eurocámara. Este órgano esixiu igualmente unha investigación independente, petición que foi asumida en primeira persoa pola comisaria de Transportes.

Así, Bulc trasladou esta solicitude nun acto que tivo en Madrid co xa exministro do PP Íñigo de la Serna, aínda que admite que os Estados membro son os únicos competentes para abordar este tipo de investigacións.

Ademais, de maneira paralela, e xa no ámbito xudicial, a Axencia Ferroviaria Europea remitiu unha contestación primeiro ás vítimas e un informe despois ao xuíz no que ditamina que a curva da Grandeira, o cambio de proxecto e a desconexión do sistema 'ERTMS' embarcado no tren esixían unha avaliación de riscos independente.

Na cita de Bulc coas vítimas o pasado 26 de xuño, a comisaria lembrou que a Comisión convidou á CIAF a "reabrir a investigación e proceder con total independencia", segundo sinalaron as mesmas fontes.

Tamén subliñou que as institucións europeas non poden realizar investigacións de accidentes xa que isto é unha prerrogativa das autoridades nacionais, e engadiu que o cuarto paquete ferroviario proporciona ferramentas "máis efectivas para monitorear a correcta implementación das prácticas de seguridade ferroviaria na UE".

Respecto diso, a Comisión encargou á Axencia Ferroviaria Europea un segundo informe para avaliar o estado actual da aplicación da lexislación ferroviaria da Unión Europea en España. Cando o reciba, considerará "como proseguir" co que este ente determine, coa opción de que se abra un novo expediente ao Estado español sobre a mesa.