Médicos Sen Fronteiras recolle testemuños en tres residencias de Galicia sobre o "desamparo" dos maiores

Médicos Sen fronteiras (MSF) recolleu numerosos testemuños do persoal sociosanitario de residencias de maiores, directivos e traballadores das diferentes administracións competentes, no marco do apoio que a ONG prestou a preto de 500 centros de maiores --tres deles en Galicia-- durante as primeiras semanas da pandemia do coronavirus, cos que denuncia o "desamparo inaceptable" dos maiores.

Segundo figura no informe, en marzo e maio, a organización deu apoio ao persoal de case 500 centros durante as fases máis agudas da epidemia, en ámbitos como prevención e control da infección, deseño de protocolos de sectorización ou o uso de equipos de protección individual (EPI). Avisa da urxente necesidade de medidas e plans de continxencia que aseguren a alerta temperá e a resposta inmediata no control da infección.

No caso de Galicia, houbo tres residencias ás que se deu apoio mediante chamadas telefónicas ou consultas rápidas solicitadas polos centros.

A ONG Médicos Sen fronteiras (MSF) alertou da necesidade de medidas urxentes nas residencias de maiores para asegurar o control da infección e evitar que a COVID-19 provoque outra vez o alto número de mortes nestes centros.

A organización lembrou que estima que as persoas maiores falecidas nestes centros (27.359 entre o 6 de abril e o 20 de xuño, segundo o Ministerio de Sanidade) representan o 69% das persoas falecidas por COVID-19 en toda España.

Segundo o informe 'Pouco, tarde e mal. O inaceptable desamparo dos maiores nas residencias durante a COVID-19 en España' o elevado número de residentes falecidos revela unha "desatención" aos maiores debido a graves problemas tanto do modelo de xestión de residencias, como de coordinación entre as diferentes administracións competentes e empresas xestoras, principalmente en "o referente á asistencia sanitaria e coidados dignos que se deben brindar en coordinación cos centros de atención primaria e os hospitais".

Para MSF, o "inaceptable desamparo" dos maiores nas residencias durante a COVID-19 en España indica que estes centros mostraron un déficit estrutural de recursos e de supervisión sanitaria, e ningún plan de continxencia. "Esta combinación fixo inviable responder á epidemia. Ao ser, residencias non dispuñan de recursos sanitarios e asistenciais, o que tivo un impacto directo na saúde dos residentes", indicou Ximena Dei Lollo, responsable da resposta en residencias de MSF.

Durante a súa intervención, MSF constatou que non se priorizaron as derivacións hospitalarias nin os circuítos preferentes, nin outros recursos dispoñibles, para que as persoas enfermas fosen trasladadas a outros centros ou hospitais. E as residencias, lugares para a convivencia e o coidado e non para o tratamento medicalizado, víronse obrigadas a dar uns coidados para os que, a pesar da súa boa vontade, non estaban preparadas.

"As residencias e os seus traballadores carecen de recursos, infraestrutura, formación ou responsabilidade para a atención médica e tampouco houbo unha resposta inmediata, adecuada e orientada a salvar vidas, e coordinada cos servizos asistenciais e de saúde", explica.

TESTEMUÑOS

Entre os citados testemuños destaca o de Andrés, xefe de Bombeiros encargado de dirixir labores de desinfección e apoio á zonificación en colaboración con MSF.

"Respiraban un pouco --os xerentes dos centros-- cando lles dicías que a desinfección profunda de paredes, de chans, de armarios, de camas, iámola a facer nós, porque non vían como podían dedicarse a isto con tanto persoal de baixa e tantas cousas por facer en momentos tan críticos", indica.

Segundo detalla Andrés a MSF, as xerencias dos centros tiñan "medo" a mover ás persoas para crear zonas limpas e sucias na residencia.

"Preferían moitas veces que os maiores, mentres non houbese resultados fiables das probas, quedasen encerrados nas súas habitacións, en lugar de reagruparlos en zonas, por medo a perder o control e que todo o edificio vísese así contaminado", comenta.

"O resultado era espantoso", afirma Andrés, que o lembra como "unha sucesión de portas pechadas, en ocasións con chave, e persoas golpeando e suplicando por saír". "Un horror", engade.

Alba, directora dunha residencia en Castela e León, fala de "recomendacións e protocolos que se contradín". "É unha confusión total e mentres tanto os residentes van caendo enfermos e alguén ten que atendelos", salienta.

"Estamos a ocuparnos de atencións médicas que non fixemos antes e aquí non vén ninguén a axudar. Facemos os que podemos, pero aquí ten que vir alguén que saiba de que vai todo isto", explica Alba.

DENEGACIÓN DE DERIVACIÓNS

En relación coa denegación de derivacións aos servizos hospitalarios, Alejandro, enfermeiro nunha destas residencias, explica que nun momento dado tentouse derivar a dous residentes para os que xa non tiñan medios, pero desde o hospital confirmáronlles que non os admitirían.

"Cónstame que o noso médico insistiu na urxencia desas derivacións, pero deixáronlle claro que das residencias non se estaban facendo ingresos. Sen máis, non importaban os motivos para pedir a derivación. Os dous pacientes morreron aquí no prazo de dous días e, francamente, non tiña por que ser así. Os dous eran recuperables", sentencia o enfermeiro.

Pola súa banda, Magdalena, responsable dunha pequena residencia rural e enfermeira, explicou o seguinte ao equipo de MSF: "Levo dous días empalmando quenda, porque non hai ninguén máis que poida atender aos residentes que non me deixan enviar ao hospital, e xa non podo máis".

"Onte morreu un e esta noite morrerá outro se non quedo, pero teño que descansar para poder seguir xestionando todo isto: a metade do persoal está de baixa, os familiares chaman sen descanso e hai unha chea de protocolos por implementar", relataba.

Magdalena traslada á ONG a dificultade para contratar persoal sanitario. "Ninguén quere vir traballar a un sitio tan apartado", afirmaba, á vez que engadía: "No hospital montaron un 'equipo COVID' para as residencias, pero son tres persoas e por aquí non pasaron".

Tampouco cría que fosen facer "gran cousa". "Imaxino que, como nesta residencia, vanse a atopar moitos casos e non van prescribir derivacións, pero polo menos poderíanme guiar cos tratamentos e procedementos", dicía a responsable do centro.

"Quedarei esta noite, como non, e as que fagan falta. Á fin e ao cabo, son enfermeira, isto é vocacional, e máis aínda cando traballas con xente maior. Pero aquí soa non podo facer moito. Aínda que me quede, seguirán morrendo", concluía.

Luisa, traballadora social dunha residencia que os equipos de MSF visitaron ata catro veces dada a alta mortalidade, respondía á pregunta de derivacións hospitalarias: "Chamabas ao hospital de referencia e dicíanche: 'Síntoo, hoxe só podemos admitir a unha persoa de residencias, elixan vostedes'. Aínda así, a ambulancia non viña recollela e falecían nas poucas horas ou días".

Natalia dirixe unha pequena residencia privada e rompe a chorar cunha das súas experiencias. "Un día chegou o equipo de coidados paliativos que enviaban desde sanidade e puxéronlle a primeira inxección de sedación a unha das residentes que estaba moi grave e non puideramos referir ao hospital. Antes de irse, deixaron outras dúas".

"A min ninguén me preparou para unha situación como esa e moito menos para que sexa eu quen o faga. Nunca lle puxen as inxeccións e o caso é que Ana se acabou recuperando e aínda a temos aquí connosco", revela.

Un ancián contempla nunha residencia a actuación do persoal sanitario.. MEDICOS SEN FRONTEIRAS | Fonte: Europa Press