O CHUAC, pioneiro na busca dun fármaco contra a morte súbita

A  miocardia hipertrófica é a principal causa do que denominan “morte súbita” ou “morte repentina”, un fenómeno coñecido máis por afectar a deportistas de elite. As causas desta doenza son en moitos casos de orixe xenética. Non obstante, desde hai un tempo o servizo de cardioloxía do Centro Hospitalario Universitario da Coruña (CHUAC) está probando un novo fármaco contra esta cardiopatía en quince doentes e os resultados de momento son esperanzadores.

MORTE SÚBITA

A morte súbita non é un fenómeno exclusivo dos deportistas. A poboación común tamén sofre unha alta incidencia, unha de cada 500 persoas presenta un cadro de miocardia hipertrófica obstuctiva. Tanto xente nova como maior poden sufrir unha parada cardiorespiratoria por ter un corazón que traballa a un ritmo maior que o dun corazón “normal”.

“O grosor das paredes dun corazón afectado é maior, isto pode provocar morte súbita en deportistas e xente nova, ademais de tendencias incapacitantes como a fatiga en xente maior” di Roberto Barriales, cardiólogo do CHUAC. “Dependendo onde estea máis groso o corazón pode afectar á saída do sangue”.

Roberto Barriales forma parte dun equipo de cinco cardiólogos que levan anos facendo seguemento da miocardía hipertrófica en Galicia. Un dos aspectos que aclaran primeiro desde este equipo de cardiólogos da Coruña é que “esta doenza ten unha orixe xenética e unha base familiar, por iso cando diagnosticamos unha persoa con esta patoloxía, é moi importate estudar a todos os familiares, polo menos os de primeiro grao”.

O servizo de cardioloxía do CHUAC levan facendo desde hai anos un seguemento en Galicia a case mil familias afectadas por cardiopatía hipertrófica. “É un número elevado, mais teñamos en conta que nesta unidade tamén facemos seguementos a familias doutros lugares de fóra da comunidade”.

A prevención é a principal ferramenta para frear os efectos da cardiopatía hipertrófica. Os estudos xenéticos permitiron avanzar moito na detección e prevención desta enfermidade. “Primeiro temos que facer a diagnose, canto antes mellor, desta maneira podemos estratificar o risco existente e podemos comezar algúns tratamentos”. Coa detección precoz  pódese “evitar que se transmita á descendencia porque este problema cardíaco pode ser hereditario cun 50% de probabilidades”.

O control xenético faise mediante unha diagnose preimplantacional. “Para evitar que a cardiopatía se transmita á descendencia, podemos seleccionar o embrión que non leva a alteración xenética e implantalo na nai para ter fillos sen miocardia hipertrófica” sinala Barriales. Mais o importante é a diagnose precoz.

DESENVOLVEMENTO FARMACOLÓXICO

O último Congreso Europeo de Cardioloxía celebrado entre o 29 de agosto e o un de setembro en Bruxelas, foi a plataforma que permitiu presentar o  mavacamten. Un medicamento desenvolvido nos EE.UU entre diferentes laboratorios e científicos de varias universidades estadounidenses. As espectativas que presenta esta pílula son as de ofrecer unha mellor calidade de vida para enfermos e enfermas de miocardia.

“O traballo que realiza este fármaco é romper unhas “pontes” que se crean entre dúas proteínas, actina e miosina, que permiten a contracción do corazón”. Estas proteínas actívanse cando se lle esixe ao corazón esforzos, por exemplo correr. Unha persoa sá crea estas “pontes” durante este tipo de esforzos. “Nunha persoa con miocardia hipertrófica as “pontes” entre actina e miosina están presentes desde que nace, por iso o seu corazón presenta un tamaño un pouco maior a un corazón medio” di o doutor Barriales.

E onde entra aquí a morte súbita? “Cando se sofre esta cardiopatía, se o corazón é moi groso, o deporte de competición está contraindicado, por iso a primeira causa de morte súbita en deporte de competición é esta miocardiopatía”. O que se debe ter en conta tamén é que cando se fai deporte, o corazón engrosa un pouco e “iso pode confundir entre a miocardía ou ter un corazón desenvolvido como deportista”.

O medicamento presentado no Congreso Europeo de Cardioloxía “permite romper esas pontes de proteínas  de maneira reversible relaxando máis o corazón. “Se o fármaco se administra de maneira precoz aos doentes, o corazón ao mellor non engrosa as paredes. Iso si sería boa noticia”. Actualmente en Galicia son quince persoas as que están sendo tratadas de maneira experimental con este fármaco. “A boa noticia é que o CHUAC puido participar neste estudo e por outra parte, pode abrir a porta a novos fármacos”. O hospital coruñés é o segundo do mundo en estar probando o mavacamten.

Outra pregunta que xorde é como se consegue sacar adiante un estudo así en época da COVID? “Este ensaio comezámolo antes da pandemia, logo paralizouse a nivel global, despois puidemos recuperalo, sabiamos que os doentes melloraran e logo grazas ao esforzo de todo o persoal do hospital, porque todos sabemos que estes ensaios son necesarios”.

As estimacións apuntan que o  mavacamten podería empezar a comercializarse dentro de dous anos, se os ensaios seguen mostrando bos resultados.