Homenaxe do Gaiás a Díaz Pardo, o intelectual que deixou Madrid tras rexeitar pintar as cúpulas do Val dos Caídos

Cen anos transcorreron desde o nacemento do xa desaparecido Isaac Díaz Pardo, un home polifacético que en 1936 perdeu ao seu pai pola represión fascista, acontecemento que "marcou" a súa vida, como aseguran os seus fillos Xosé e Camilo Díaz Airas de Castro, e que lle levou mesmo a regresar de Madrid cando lle ofreceron pintar as cúpulas do Val dos Caídos en plena ditadura franquista. O intelectual galeguista, que collera "fama" como pintor a finais dos anos 40 en Madrid, onde estudou Belas Artes, atopábase nun momento álxido da súa profesión en que "vendía" todas as obras que creaba. Algunhas delas pódense visitar xunto a máis de 200 pezas e unha peza audiovisual no Centro Museo Gaiás desde este venres ata o próximo mes de abril, nun momento de restricións derivadas pola pandemia do coronavirus e que levaron ao propio presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, a lamentar que este sexa o contexto en que arrinca esta exposición.

Feijóo, que cualificou estes tempos de "durísimos", aínda que máis o foron, dixo, os que lle "tocou" vivir a Isaac Díaz Pardo, nado en 1920, comprometeuse a estudar a maneira de ampliar a exposición ou volver reeditala posteriormente. Tamén estivo o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez.

Os seus fillos lembraron, nunha visita posterior á inauguración, que o entón director do Museo do Prado, Fernando Álvarez de Sotomayor, ofreceu a Díaz Pardo pintar as cúpulas do Val dos Caídos. "Fillo de pai represaliado, de esquerdas... decide abandonar Madrid", narraron os seus descendentes, quen aseguraron que "foi decisiva" esta oferta para marcharse para Galicia aproveitando que xa iniciara a súa actividade ceramista.

Na súa intervención na inauguración da mostra, Feijóo esperou que poidan ser "capaces" de "reeditala noutros tempos máis fáciles". "Non puido elixir cando naceu nin agora cando sae á luz" esta exposición, lamentou en referencia ao momento que lle tocou vivir na historia, en que con 16 anos implicouse na aprobación do Estatuto galego con labores de propaganda, un momento histórico que tamén aparece reflectido na exposición.

Feijóo enxalzou o labor dun polifacético galego que "retrata a Galicia" coas súas formas, pinturas e palabras. En "tempos escuros non só contribuíu a conservar a cultura e facela máis grande e máis moderna", destacou, senón que "conserva a súa esencia" e "entendeu que unha sociedade sen referentes é unha sociedade sen autoestima", concluíu.

O mandatario galego observou a obra de Díaz Pardo, "inabarcable por prolífica", que segue "un fío condutor", que é Galicia, "o seu único compromiso". Ademais subliñou o seu compromiso social a través das súas empresas, o que hoxe en día se coñece como responsabilidade social corporativa e que el xa impulsou.

No seu discurso, destacou algunhas das obras do autor, como a vidreira que coroa o Parlamento de Galicia, "o órgano de maior representación da democracia e da opinión dos galegos".

Ao longo dos corredores coas 265 pezas pódese "transitar por Galicia", subliñou Feijóo, que antes da súa intervención visitou a mostra acompañado dos fillos que comisarian a mostra.

Da vida de Díaz Pardo, o presidente tampouco pasou por alto a "ansia de liberdade que nunca abandonou" desde o plebiscito de autonomía, con "unha galeguidade fortemente enraizada", e que tamén lle levou a "tender pontes" co exilio.

Con Sargadelos atópase "un esforzo por recuperar a cultura ancestral", engadiu. "Quen non ten un xogo de café ou unha vaixela de Sargadelos?", preguntouse retoricamente Feijóo, quen significou que esta mostra pretende "honrar o galego máis querido", en palabras de Manuel Rivas, "un dos galegos máis universais".

VISITAS GUIADAS

A mostra estará aberta ata o 4 de abril de 2021 no Museo Centro Gaiás, coincidindo co centenario do nacemento do intelectual. Haberá visitas guiadas para conviventes cuxa cita previa se pode solicitar na web do Museo Centro Gaiás.

Esta exposición achégase á "desbordante personalidade e á súa ampla e polifacética labor", "sempre desde unha visión integradora e unha firme defensa dos valores auténticos de Galicia, aos que se entregou sen descanso ao longo da súa fértil existencia".

A exposición conta cun espazo central vertebrador das súas diferentes seccións, cun espazo audiovisual realizado por Cecilia Díaz --fotógrafa especializada en retrato, moda, editorial e produto e xornalista cultural-- e Jordi Cussó --realizar con traballos nos campos de curtametraxe, publicidade e os videoclips musicais-- e no que, a través de fragmentos de entrevistas de arquivo, vaise debullando a vida e pensamento de Isaac Díaz Pardo.

Díaz Pardo naceu en 1920 en Santiago de Compostela. En 1936 participa como propagandista na campaña do Estatuto de Autonomía e en 1942 terminou a carreira de Belas Artes. Tras o seu paso por Italia e Barcelona, regresa de Madrid e en 1949 funda Cerámicas do Castro, entra en contacto con intelectuais galegos en Arxentina que están no exilio e en 1963 funda Edicións do Castro.

Na súa prolífica vida, tamén recupera a actividade do Seminario de Estudos Galegos, funda o Instituto Galego de Información e crea o Museo de Arte Contemporánea Carlos Maside. Recibiu o Premio das Artes e Letras da Xunta, a Medalla de Ouro de Galicia, a Medalla ao Traballo e a Medalla de Ouro ao Mérito en Belas Artes de España. Faleceu en xaneiro de 2012.

Para mostrar o rico mundo heteroxéneo do que Díaz Pardo fixo gala e conseguir que o visitante capte a esencia deste "complexo universo diazpardiano", proponse un deseño expositivo que fragamenta en dez apartados a súa vida e obra, lentamente, o macrocosmos que foi a súa peripecia vital, como explicou un dos seus fillos e comisario, Xosé Díaz.