Agravan a covid-19 os medicamentos para a dor crónica?

A covid-19 segue sendo unha enfermidade con moitos misterios por resolver. Entre os que máis preocupan, o impacto de analxésicos e outros medicamentos para a dor crónica na gravidade e mortalidade da covid-19. Por iso, especialistas de Galicia, Madrid, Cataluña, Andalucía, Comunidade Valenciana, Murcia e Castela-A Mancha puxeron en marcha un estudo para determinar se o uso de analxésicos e medicamentos para a dor crónica inflúe no curso da enfermidade.

A hipótese de partida dos investigadores é que “certos analxésicos e outros medicamentos para a dor crónica poderían influír na gravidade e mortalidade da enfermidade en pacientes con covid-19”.

Os investigadores buscan avaliar a supervivencia en pacientes con covid-19 que reciben tratamento crónico con analxésicos e outros medicamentos fronte a pacientes coa mesma enfermidade que non toman eses fármacos, e identificar os factores asociados á supervivencia nestes pacientes.

Tamén queren determinar a prevalencia de medicamentos para a dor crónica en subgrupos específicos de pacientes hospitalizados por covid-19, por idade e sexo.

Trátase dun estudo multicéntrico en 15 centros de atención a pacientes maiores de 18 anos diagnosticados e hospitalizados con covid-19. Os centros participantes son: Hospital Universitario de Ourense, Hospital Clínico de Santiago de Compostela, Hospital Universitario Bellvitge, Hospital Universitario La Princesa, Complejo Hospitalario de Toledo, Hospital Comarcal L’Alt Penedes, Hospital HM Madrid, Hospital Universitario y Politécnico La Fe de Valencia, Puerta de Hierro-Majadahonda, Consorcio Hospital General de Valencia, Hospital General Universitario Santa Lucía, Hospital Universitario de la Santa Cruz i Sant Pau, Hospital General Universitario de Alicante e Hospital del Mar de Barcelona.

Para avaliar a influencia destes medicamentos, os pacientes agrúpanse en diferentes categorías segundo o seu estado clínico (criterios de gravidade): 1. ingreso hospitalario sen necesidade de osixenoterapia, 2. admisión que require só apoio de osixenoterapia, 3. ingreso (sala de hospitalización ou servizo de emerxencias) que precise ventilación non invasiva; 4. ingreso na unidade de coidados intensivos que precise ventilación mecánica e 5. morte por covid-19.

Os controis inclúen pacientes tratados nos centros participantes por dor crónica durante o período de seis meses anteriores ao 15 de marzo de 2020. E os pacientes agrúpanse segundo criterios de gravidade da enfermidade.

As principais medidas de resultado en pacientes ingresados ​​por covid-19 son a posible asociación estatística entre a medicación contra a dor crónica (analxésicos e medicamentos adxuvantes) e a gravidade da enfermidade, e a asociación entre o tratamento da dor crónica e a supervivencia.

As medidas de resultado secundarias inclúen a prevalencia de medicamentos para a dor crónica en pacientes con covid-19 por idade e sexo, e a prevalencia de medicamentos para a dor crónica en pacientes con covid-19 fronte aos controis.

Os pacientes e os controis emparéllanse por idade, sexo e residencia xeográfica.

Este é un protocolo de estudo e estanse a recompilar e a analizar datos, polo que aínda non se presentaron resultados preliminares nin definitivos.

“Pretendemos obter datos completos a finais de 2021 e presentar resultados en congresos e publicalos nunha revista revisada por pares, independentemente do que atopemos”, expoñen os responsables do estudo.

FALTAN DATOS

Estes investigadores consideran “moi probable que certos analxésicos e outros medicamentos usados ​​para tratar a dor crónica poidan influír na prevalencia e gravidade da covid-19”. Por iso, e ante a “falta datos sobre a influencia potencial da maioría destes medicamentos en pacientes con covid-19”, consideran “urxente” avanzar neste tipo de investigacións.

Aínda que son varias as sociedades médicas que publicaron recomendacións sobre tratamentos da dor en enfermos con covid-19 —principalmente antiinflamatorios non esteroides, corticoides e opioides—, “as recomendacións para o uso doutros tratamentos da dor son escasas”, subliñan os expertos.

“Desenredar a contribución específica de medicamentos individuais no curso clínico de pacientes con covid-19 é un gran reto debido á complexa interacción entre estes axentes e outras variables (é dicir, fase da enfermidade, variables específicas do paciente, tratamentos, etc.). Outro factor confuso é que algunhas terapias usadas para tratar pacientes con covid-19, como hidroxicloroquina ou lopinavir/ritonavir, poden ser neurotóxicas, mentres que outras, como azitromicina ou tocilizumab, entre outras, teñen propiedades neuroprotectoras”, explican os investigadores, que esperan, con este estudo en desenvolvemento, “identificar aqueles medicamentos máis asociados á covid-19 grave”.

Os investigadores tamén agardan que os seus resultados sirvan de axuda aos médicos que atenden pacientes con dor crónica para poder escoller entre estes medicamentos os mellores para contaxiados por covid-19, de xeito que diminúa a probabilidade dun aumento da gravidade da infección causada polo coronavirus SARS-CoV-2.

“Se teñen éxito, estes descubrimentos proporcionarán aos médicos datos valiosos para axudar a orientar e mellorar o tratamento da covid-19 nun futuro próximo, reducindo potencialmente as taxas de mortalidade e as secuelas a longo prazo da enfermidade”, xustifican os responsables da investigación, que esperan "axudar a xestionar pacientes con dor crónica evitando aqueles medicamentos que poidan aumentar a gravidade da síndrome respiratoria aguda grave do coronavirus”, argúen.

“Dada a gravidade potencial desta enfermidade, especialmente en pacientes con enfermidades preexistentes, xunto coa probabilidade de que a pandemia de covid-19 quede con nós durante un período prolongado de tempo, con gromos continuos, é crucial que fagamos todo o posible para identificar os medicamentos con máis probabilidades de impactar negativamente na evolución clínica destes pacientes. Particularmente cando o alcance da covid-19 como virus endémico aumenta co tempo e aparecen novas cepas unha e outra vez”, clarifican os investigadores.

ATENCIÓN VIRTUAL EN PRIMARIA

Expertos galegos participan tamén noutro proxecto, este internacional, sobre a eficacia e calidade da atención virtual que se espallou na Atención Primaria no contexto da pandemia de covid-19.

“A medida que avanzamos no segundo ano da pandemia covid-19, hai unha necesidade e unha oportunidade para revisar o impacto que tivo a atención a distancia no ámbito da Atención Primaria e reavaliar o seu potencial papel futuro”, xustifican os seus responsables.

O obxectivo deste estudo é explorar as opinións dos médicos de cabeceira sobre o uso da atención virtual durante a pandemia, e o impacto percibido sobre a súa calidade e seguridade, ademais de identificar factores esenciais para un uso sostible e de alta calidade da atención virtual no futuro.

Para isto, puxeron en marcha un cuestionario en liña transversal a médicos de cabeceira de 20 países, cuxas respostas servirán para explorar as relacións entre o uso de coidados virtuais e as percepcións sobre o impacto na calidade e seguridade da atención virtual e as características dos participantes.

“O estudo proporcionará unha visión completa da dispoñibilidade de tecnoloxías de atención virtual, o impacto percibido sobre a calidade e seguridade dos coidados e os factores esenciais para un uso futuro de alta calidade. Ademais, proporcionarase unha descrición dos factores subxacentes que inflúen nesta adopción e percepcións”, detallan os responsables do proxecto, que cren que a atención remota “probablemente será un enfoque cada vez máis común no futuro”.

Por iso, consideran “un imperativo identificar as principais leccións desta inesperada transformación” acelerada pola pandemia de covid-19, con fin de usalas para a toma de decisións políticas e o deseño dos servizos de saúde.

Neste estudo, dirixido desde o Imperial College de Londres (Reino Unido), participan expertos do Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur (IISGS). A investigación está realizada por un consorcio distribuído en 20 países: Australia, Brasil, Canadá, Chile, Colombia, Croacia, Finlandia, Francia, Alemaña, Irlanda, Israel, Italia, Polonia, Portugal, Eslovenia, España, Suecia, Turquía, Reino Unido e Estados Unidos.

A recollida de datos realizouse de xuño a setembro de 2020, cunha participación de 1.605 enquisados, e actualmente está en curso a análise de datos tanto cualitativa como cuantitativa, e agárdase publicar os primeiros resultados en outono deste ano.

Esta recollida de datos, din, “permitirá novos coñecementos sobre o que funcionou ben no pasado e o que necesita unha mellora no uso das ferramentas dixitais”. Así, consideran que “aínda que a crise da covid-19 pode ser a primeira gran proba de tensión en canto ás capacidades e solidez dos sistemas dixitais actualmente en uso, a atención remota, no seu conxunto, probablemente seguirá sendo un método de consulta cada vez máis prevalente nos próximos anos”, nun “futuro cada vez máis dixital”.

“Este estudo proporcionará novas ideas sobre as perspectivas dos médicos sobre a dispoñibilidade de modelos dixitais antes e durante a pandemia de covid-19”, expoñen os seus responsables, que resaltan que se trata, até onde saben, do “primeiro estudo, tanto antes como durante a pandemia de covid-19, para explorar a dispoñibilidade de solucións de atención virtual en Atención Primaria e as perspectivas dos médicos de cabeceira sobre o seu impacto na calidade e seguridade da atención a nivel internacional”.