Carlos Gavilán, Atrifoga: "Non pode ser que haxa mil persoas na casa en momentos de alto risco de lumes"

-Cal é a problemática que tedes os e as traballadoras fixas discontinuas de seis meses no servizo contraincendios? Non hai posibilidade de que vos aumenten o periodo de actividade paulatinamente a nove meses e logo a doce?

O maior problema é que traballando só seis meses non podemos vivir da nosa profesión, o ideal sería traballar máis tempo. Se estivesemos en campañas de nove meses sería algo bo, desde logo, mais o que aspira todo o servizo é poder realizar as nosas tarefas durante doce meses, todo o ano. Temos pedido varias veces a extensión temporal das campañas e de momento a resposta é esperar a funcionarización dos traballadores fixos e despois porían ese tema sobre a mesa. Isto dixérono hai xa uns anos, mais como a funcionarización se foi atrasando, cousa que tamén atrasa o noso. De momento aínda non hai unha idea sólida a pesar da necesidade que hai no rural. Isto leva a que se poden facer máis cousas como en prevención e noutro tipo de emerxencias.

-Por que existe esa dilación en pasar aos nove meses e logo a doce?
Non nos prometeron ir aumentando de maneira paulatina, mais nós tampouco esperabamos que se dilatase tanto no tempo. De momento, xa levamos tres ou catro anos con campañas de seis meses e non nos movemos. Ese aumento nas campañas sería o ideal mais penso que faltou un pouco de vontade por parte de Función Pública ou da nosa Consellería, tamén tiñan que ter pasado os traballadores de nove a doce meses e aínda non se fixo ese cambio. Estamos esperando que sucesa iso para logo tratar o noso tema seriamente, mais nós non estamos a nove nin eles a doce, entón parece que o noso se vai atrasando.

-Teño entendido que hai moita xente vivindo en exclusiva deste traballo e a súa situación económica non é moi boa. En xeral, o paso de tres a seis meses trouxo melloras nas condicións laborais e salariais notables?
Si que se sentiu unha suba, tamén debo dicir isto, antes traballabamos tres meses gañabamos por debaixo do umbral da pobreza. Con iso era imposible crer nun mesmo como profesional cando o teu salario é insuficiente. Logo estaba que cada catro anos xuntabamos un ano para cobrar a prestación por desemprego, total vivir disto non daba. A diferenza está en que agora con seis meses en dous anos tes o subsidio. Entón, a xente vai facendo como pode, ou vivindo cos pais, teñen algún negocio, axudan na casa co gando e outros buscan traballo por tempadas.

 Temos pedido varias veces a extensión temporal das campañas e de momento a resposta é esperar a funcionarización dos traballadores fixos

-Vós tivestes que pasar un exame de oposición para entrardes como traballadores antiincendios. Será necesario pasardes un novo exame ou contará a experiencia acumulada no caso de que se realicen novas probas?
Houbo un concurso oposición para prazas de funcionarios en 2019 e aínda está sen resolver. Función Pública está atrasando moito a súa resolución. Tamén hai moito descontento entre os compañeiros e compañeiras pois as puntuacións e resultados das listas viña todo moi mal. As persoas están frustradas porque, ademais de tardar coas resolucións, a xente vese na obriga de realizar trámites en tempo e forma, mesmo quen está traballando pois debe pedir días para presentar a documentación. A isto hai que sumarlle a convocatoria dunhas novas oposicións, unhas son un exame para funcionario, creo; e logo haberá unhas probas por concurso para as prazas de seis meses, as nosas. Sobre o concurso, puntúa o tempo traballado até o ano pasado, mais moito persoal de seis meses temos medo porque o baremo non sae moi ben. O tempo acumulado de experiencia pola nosa parte debera puntuar máis. Só puntúa por dous sobre outras administracións e hai moita xente que traballou seis, nove ou doce meses noutros destinos como empresas semipúblicas, nas BRIF do Estado, pois esa xente traballou os doce meses do ano por moito tempo. E nós, aínda traballando moitos anos a tres meses e mesmo con algún de seis meses, podemos ter menos puntuación que alguén chegado de fóra. Un exemplo, os técnicos da helitransportadas, onde hai moitas compañías semipúblicas, poden ter acumulados moitos máis puntos. As nosas brigadas de seis meses comezaron en 2019 pola Xunta cun concurso, o tempo traballado computable para o concurso irá de 2019 a 2022. Ese tempo traballado puntua menos que o máximo de puntos sacados por realizar cursos de formación. Quen sexa voluntario de Protección Civil ou fixese moitos cursos, aínda que non sexan desta profesión e teñan formación do SEPE, vanse ver con 17.50 puntos, mentres unha persoa do servizo contraincendios de seis meses desde 2019 vanlle 0.3 puntos por cada mes traballado. Poden ser cursos de cociña como de soldadura, entón os brigadistas teñen medo porque poden ver a alguén superándoos en puntos a pesar do tempo que leven dentro do corpo contraincendios. Tamén hai medo porque quen non aprobou o concurso oposición do 2019, xente que traballaba nove ou doce meses, agora presentarase ao concurso das nosas prazas de seis meses e o seu tempo nas brigadas multiplicará por tres ou catro o que temos nós, tamén nos poden quitar prazas. Ademais, houbo xente traballando desde o 2012 nove meses ou máis por chamamento de non vacantes. Nós non quixemos abandonar as nosas prazas de seis meses mais caemos na conta que estes últimos brigadistas de non vacantes traballaran máis tempo que nós, por tanto, teñen máis tempo acumulado. Se xuntas todo, podes verte con medio pé fóra.

De momento, xa levamos tres ou catro anos con campañas de seis meses e non nos movemos

-A pesar de todas estas circunstancias, ao final a resposta da Xunta será que é todo legal.
Si, foi algo que pactaron Función Pública, CCOO e UGT. Pensabamos que o baremo sería máis beneficioso para nós, porque segundo os comunicados que enviaban apuntaban un valor do 70% o tempo traballado e un 30% outros méritos. Aqueles que estivemos a tres meses e logo pasamos a seis, para termos un 70% de valor, facendo un cálculo rápido deberamos ter traballado en campañas de tres meses uns 70 anos, algo imposible. Consideramos que o noso traballo debera ter máis valor do que se lle deu e sobre os cursos, nós sempre llos pedimos á Administración e eu, en vinte e tres anos de emisorista, teño tres cursos, nin sequera me chegan as horas mínimas para puntuar. O ano pasado fixemos un de cinco horas sobre prevención de riscos laborais e ao final non puntuaba. Isto é o que nos mandaron facer un ano antes de anunciar o concurso oposición, un curso que non puntúa. Nese aspecto, Función Pública e os sindicatos asinantes deberan ter mirado máis polos e polas traballadoras que realmente somos do servizo, os que xogamos as prazas e quen sufrimos o fraude de lei por temporalidade. Todo isto non pode ter como resultado que sufras o fraude de lei, fagas unhas probas, ti quedes fóra e outra persoa allea ao servizo colla esa praza fixa.

-Unha persoa das BRIF, competencia do Estado, podería quitarlle a praza a un ou unha brigadista da Xunta.
Podería ocorrer, entre os técnicos a maioría de campañas foi a tres meses e logo a seis e agora debes competir con persoas de SEAGA que traballaban todo o ano, xente das BRIF helitransportadas ou nas semipúblicas dos helicópteros contratados. Houbo técnicos de Tragsa que estiveron traballando de técnicos de incendios durante todo o ano fronte aos meses que traballamos nós. O baremo vai a favor deste último.

-Resúltalle caro á Xunta contratarvos todo o ano en relación ao traballo de prevención e limpeza do monte os doce meses?
Non recordo cando, pero nun documento aparecido hai tempo, facíase comparación entre o gasto en pagar durante todo o ano o traballo das brigadas en prevención e o traballo en extinción, pagar danos os incendios, indemnizacións, etc., ou os gastos na UME, hidroavión, todo iso abondaría para pagar os doce meses do noso traballo que somos a xente do servizo. A competencia sobre os lumes forestais téñena as CCAA entón a Xunta é a primeira responsable, por iso non pode ser que haxa mil persoas na súa casa en momento de alto risco e a Xunta sen chamalas e en moitos casos, sen cobrar desemprego.

-Formastes Atrifoga para os traballadores temporais. Os sindicatos xerais non vos axudaban ou había algún tipo de conflito legal para defender a vosa figura laboral?
Comezamos creando grupos de whatsapp cando aínda traballabamos tres meses e eramos persoas con quince ou vinte anos de experiencia. Viamos como as reunións e diálogos entre Xunta e forzas sindicais eran sobre EPIs ou protestar por vehículos, algo que nos afectaba a todos, mais tamén a maioría das veces eran cuestións que afectaban aos fixos de nove e doce meses. Entón comezamos a sentir que non podiamos vivir da nosa vocación e decidimos pedir máis tempo. Ao final acabamos creando unha asociación porque pensamos agora eramos traballadores facendo cousas. Desde os sindicatos, quitando a CIG nalgún momento que nos axudou con algún proxecto non de lei no Parlamento xunto con En Marea, os demais non crían moito en que se puidese conseguir. Nós tamén estabamos avisando que en tres meses  era imposible facer prevención, atender os lumes, ir aos pozos para encher o camión con auga, todo iso non se pode facer en tres meses. Por iso pediamos máis tempo, mesmo para evitar desgrazas como o que ardeu o ano pasado. Ademais, está todo o tempo que tarda en recuperar o queimado, o custe diso non pode compararse co gasto en brigadas de nove e doce meses.

Eu, en vinte e tres anos de emisorista, teño tres cursos, nin sequera me chegan as horas mínimas para puntuar. O ano pasado fixemos un de cinco horas sobre prevención de riscos laborais e ao final non puntuaba

-Aínda así, sentístevos discriminados por esas forzas para ter que formar esta asociación?
Ás veces tiñamos a sensación de sermos como de segunda, e tanto administración como sindicatos van dicir que non é así, máis é certo que temos algo de frustración. Por exemplo, están saíndo prazas para darse en adscripción e resulta que as prazas non vacantes saen en adscripción, os de seis meses, os temporais de nove e de doce, como non somos fixos, non temos dereito a pedila cando consideramos que si temos dereito legalmente. Sentimos unha discriminación entre traballadores cando deberiamos optar a esas prazas e sería o máis xusto poder optar a elas. Outra, as brigadas de seis meses tiñamos vehículos sen bomba de auga, as de nove e doce si levaban ou as brigadas de seis meses cando as de nove e doce son de sete, todo isto son diferenzas. Logo tes a sensación de ver como os sindicatos só se centran en quen está todo o ano ou nove meses. Hai tempo organizamos unha manifestación porque así o pediran os e as socias. Atrifoga asociouse con Apropiga e xuntos fixemos unha manifestación. Antes de levala adiante, pedimos axuda aos sindicatos e dixeron “non”, como sindicatos non apoiaban mais si a nivel persoal. Así é como non entendes algúns “por que?”, pois era algo que pedían os traballadores. Porén, a afluencia foi das máis grandes do servizo. Se era algo que querían os traballadores, non entedemos a non asistencia de sindicatos. Cousas así fan necesario que exista Atrifoga para os traballadores de seis meses pois somos o último elo da cadea con xente que non pode vivir disto e algúns con máis de vinte anos na mesma situación. Ademais, é necesario que o servizo sexa máis profesional porque os incendios son cada vez máis perigosos, as tempadas de lume non están moi definidas e faremos moita máis falta no futuro.

-Retomando os destinos e as probas, un vixilante pode verse na tesitura de escoller traballar nun distrito a cen quilómetros da súa casa ou escoller ser emisorista tamén moi lonxe da casa?
Si, de feito nese tema está habendo algún problema. Tamén existe a posibilidade de ter praza fixa mais ninguén garante que vas ficar nesa mesma praza ou que che toque perto da túa casa. Deberás coller onde che toque por orde de lista. En prazas de vixilante ás veces podes “negarte” a non cubrir esa praza e enviarte a outra, mais se tes a praza como funcionario podes realizar tarefas de vixilante ou emisora, entón pode ser que te manden a un distrito ben lonxe e debes aceptar.

-E non se pode facer permutas en casos como ese?
Neste servizo pídense permutas e a maioría das veces veñen denegadas, cando todos sabemos que se pode denunciar isto e case sempre se gañan. Son accións que se fan moitas veces e non entendemos, consideramos que sería bo para os brigadistas e bo para o servizo, máis aínda cando dúas persoas que traballan moi lonxe do fogar e lles permites realizar as súas tarefas perto da familia, pois coñecen mellor o terreo e é todo beneficio. Alén diso, non as están dando.

Viamos como as reunións e diálogos entre Xunta e forzas sindicais eran sobre EPIs ou protestar por vehículos, algo que nos afectaba a todos, mais tamén a maioría das veces eran cuestións que afectaban aos fixos de nove e doce meses.

-Non sei se tedes pasado pola experiencia que, cando se achegan periodos electorais, as administracións parecen acelerar trámites e disposicións?
Pode ser pois hai veces que os socios e socias din “agora é o momento de meter presión para pedir reunións, sabes que neses periodos os políticos móvense algo máis. Neste caso, non vexo intención de solucionar o do concurso que deben realizar por fraude de lei, non creo que o solucionen nin antes de acabar a campaña deste ano. Haberá moita xente que leve unha sorpresa que non lle guste e por iso non lles interesa facer cousas así antes dunhas eleccións, sería mellor despois. Logo, xusto ao comezar a campaña antiincendios non sería nada bo saber: “este queda, este non, entra un de fóra, este cambia de zona”. Creo que xusto ao comezo da campaña non sería bo.

-Cres na posibilidade de superiores que movan fíos para favorecer a entrada, estabilidade ou expulsión dun ou dunha traballadora a pesar de aprobar as oposicións?
Dentro dunha administración pode haber de todo. Non sei se hai unha man negra que diga “este si, este non”. Si é certo que ás veces ves algúns chamamentos que non serían os normais. Unhas veces os chamamentos son urxentes e outros non, outras veces sácanse as prazas sen adscripción, outras por lista, outras veces polo SEPE, e aínda habendo unhas normas, ves cousas raras. Hai queixas sobre todo de xente de seis meses sobre persoal que traballa máis tempo, cando sería mellor unha solución para podermos coller as prazas sen adscripción e as nosas que deixamos en seis meses que a colla alguén en adscripción ou en non vacante, sen termos traballadores de seis, nove ou doce meses. Hai tempo protestamos por chamamentos deste tipo mais non se solucionou nada. Outra cousa que me chamou a atención e dicirllo a un sindicalista e dicirme: “tes que decidir, se abandonas a vacante ou prefires a non vacante, despois ir fóra, hai que arriscar”, como se isto fose cousa de sorte. Creo que non é cousa de sorte, para isto temos unha lista e o primeiro da lista debera ter a máxima facilidade para traballar máis tempo, outra cousa é que despois renuncie. O que non é normal é que os primeiros da lista colleramos prazas de seis meses e agora vexas xente traballando máis tempo que ti vivindo disto. Ti aguantaches na túa praza de seis meses vacante e agora fas un curso, e o que dicía antes, esta xente ten máis puntos ca nós e por iso hai descontento. Pode haber algunha man negra que realice enchufismo? Seguro que hai, porque existe en case todas as administracións, mais non creo que sexa algo xeralizado.