Os concellos galegos con menos poboación recadan uns 260 euros menos por habitante que as cidades
Rede Localis avoga por "un réxime fiscal diferenciado" para o rural e a reflexionar sobre o exceso de competencias dos municipios máis pequenos.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 21/09/2024 | Actualizada ás 12:35
A gran maioría dos concellos galegos --240, o 76,7% do total-- son considerados zonas pouco poboadas (ZPP) e boa parte deles están en zonas rurais. Un estudo do Observatorio Municipal Rede Localis, da Universidade de Vigo (UVigo), estimou que, de media, recadan por impostos uns 260 euros menos por habitante en comparación ao sete cidades, consideradas zonas densamente poboadas (ZDP), polo que os seus ingresos nútrense das transferencias que reciben.
Esta é unha das conclusións deste informe asinado por Alberto Vaqueiro García, que confirma que os municipios rurais "adoitan presentar problemas e limitacións para poder garantir os servizos" aos seus veciños. Isto é algo que "non é patrimonio exclusivo" de Galicia, pero que nesta Comunidade si se ve acentuado polo envellecemento e a dispersión poboacional, entre outros factores.
O estudo analiza a recadación de tres tipos de municipios galegos: os 240 máis pequenos (ZPP), o sete cidades (ZDP) e outros 66 que son as chamados zonas de densidade intermedia (ZIP). Cabe resaltar que o sete concellos urbanos concentran o 76,7% da poboación da Comunidade, dúas de cada tres habitantes.
Pois ben, Rede Localis estima que a diferenza en recadación por veciño entre os concellos ZPP e os ZDP é de 144,2 en impostos directos, 19,8 euros en indirectos e 95,2 euros en taxas públicas; é dicir, 259,2 euros menos de media. A diferenza cos municipios intermedios (ZIP) xa non é tan alta: 22,9 euros, 5,22 e 33,3 euros, respectivamente; 61,2 euros en total.
Con todo, a diferenza de ingresos entre os máis grandes e os máis pequenos redúcese notablemente --a apenas 1,59 euros por habitante-- se se ten en conta, máis aló da recadación propia de cada concello, o diñeiro procedente de transferencias. E é aquí onde os municipios intermedios saen máis prexudicados, cunha diferenza de ata 150 euros por veciño con respecto aos restantes.
Así mesmo, Rede Localis advirte que nos concellos pequenos o gasto en persoal é maior --uns 40 euros máis por habitante-- que nos máis grandes. Ocorre o mesmo nos investimentos reais, cunha diferenza de 115 euros. Con todo, a tendencia é a contraria en gastos e transferencias correntes. De novo, o informe de Rede Localis apunta que o menor gasto por habitante anótano os concellos de tamaño intermedio.
RECOMENDACIÓNS
En vista de todos estes datos, este estudo recolle algunhas recomendacións para mellorar a capacidade de recadación dos municipios rurais, por exemplo "exporse se é racional esixir os mesmos servizos" a todos os concellos con menos de 5.000 habitantes, porque "non é o mesmo" aproximarse a esta cifra que ter só 1.000 veciños ou, mesmo, menos.
Neste sentido, Rede Localis apela a "reflexionar" se a lei de bases de réxime local de 1985 "está a atribuír un exceso de competencias" aos municipios menos poboados con respecto á súa capacidade real para prestar estes servizos.
Ademais, nestes casos é común que estas prestacións as realicen, de facto, as deputacións ou dependan das axudas doutras administracións. Isto fai, engade o documento, que "a autonomía local é máis teórica que práctica".
Rede Localis tamén aposta diversificar os recursos obtidos polas administracións locais a través de "cambios de calado" no sistema de transferencias que reciben do Estado e das comunidades autónomas. Por exemplo, "evitando que a maior parte dos recursos" que achegan "quede condicionado a criterios de natureza demográfica".
Do mesmo xeito, o estudo avoga por políticas que atraian a veciños ao rural para incrementar o poder de recadación destes concellos. Respecto diso, menciona medidas como os coñecidos 'cheques bebé', axudas para adquirir vivendas ou rebaixas fiscais, pero recomenda que se faga un "exercicio de avaliación económica" ante o risco de que se traduzan nun menor gasto público e peores servizos.
Finalmente Rede Localis chama a "valorar a consideración dun réxime fiscal diferenciado" para os municipios rurais, que contribúa a fomentar o desenvolvemento económico de municipios con escasa densidade demográfica pero de maior tamaño poboacional, co obxectivo de reducir a distancia para a prestación dos servizos públicos.
