Expertos indican que moitos plans eólicos "se fixeron de costas ao territorio" e piden a participación social

Transparencia e participación social. Foron dous das principais demandas que saíron da reunión en Santiago para debater sobre a planificación das enerxías renovables na que se deron cita representantes de empresas, administración, colectivos ecoloxistas e do mundo académico.

O profesor de Economía Aplicada na Universidade de Vigo Xabier Simón, responsable do Observatorio Eólico de Galicia, expuxo a necesidade de que, nesta gobernación, "participen empresas, Goberno, cidadanía, pemes e persoas que viven no rural".

Esta participación, segundo destacou, debe darse "na fase de deseño e planificación dos lugares onde se van a asentar" as instalacións --como os parques eólicos--, "pero tamén no capital desas iniciativas", a través de iniciativas comunitarias onde estean presentes concellos, agricultores e comunidades locais, e, por último, "na repartición dos beneficios, non só dos custos".

Nesta liña pronunciouse tamén o portavoz do proxecto Eudemon, Jaume Moya, avogado e activista social que propón "mesas de diálogo" que partan de "un mapeo de todos os afectados". "Un dos grandes defectos é que moitos destes plans desenvolvéronse de costas ao territorio", advirte.

Por iso é polo que soliciten "unha revisión, un mapeo de todos os afectados no territorio e un período de consulta". "Así conseguimos uns consensos moi interesantes", resaltou.

Neste asunto, dixo, Galicia está aínda "en período docente". No actual momento de "parálise pola judicialización" da eólica, o seu proxecto ofrece instrumentos para evitar precisamente "esa judicialización que leva a un enquilosamiento e polarización".

O obxectivo, coa súa folla de ruta, é chegar a consensos e "que non haxa un bloqueo xudicial nin un rodete impositivo".

Na súa comparecencia este luns en sede parlamentaria, a conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, lembrou que as súas contas dispoñen dunha partida para comezar a elaboración dun novo plan eólico, aínda que o Goberno galego xa introduce os principios reitores da súa nova política enerxética a través da lei de medidas fiscais e administrativos.

"PUNTO INTERMEDIO"

A preguntas dos xornalistas, o profesor de Economía Aplicada Xabier Simón, que remarcou a necesidade de "escoitar a todas as voces", indicou que o ámbito académico busca "un punto intermedio" entre o desenvolvemento económico e a preservación da contorna.

Consciente de que os 8.000 MW de eólica e enerxía hidráulica instalados "asíntanse no medio rural", que é o que "padece os efectos negativos", subliñou que é "un dano que hai que compensar".

"Tamén sería xusto que se abrisen oportunidades de investimento nas comarcas onde se asintan, investimentos industriais que permitan fixar poboación", engadiu. Neste sentido, considera que "sería posible ter unha armazón industrial vinculado coas renovables, pero non existe" na comunidade.

Neste contexto, Eudemon deseñou unha folla de ruta con 52 consellos para que o desenvolvemento das renovables sexa "respectuoso co territorio", tras o estudo de 15 casos de boas prácticas.

Un dos factores que ve "clave" é o retorno, a través da creación de emprego, a preservación da biodiversidade, o apartado económico "non só vía impostos" e a canalización da transparencia e a participación social.

Precisamente sobre isto último, Jaume Molla chamou a integrar a "as persoas que viven no territorio", que son as que "van integrar esas renovables na súa realidade doméstica".

Avoga por traballar en "como se pode vehicular que opinen, participen, axuden e acheguen críticas construtivas". Nese proceso de transparencia, administracións e empresas deben ser "permeables" e comprometerse a integrar propostas durante a execución, a vida útil e o desmantelamento das instalacións, apunta.

REPOTENCIACIÓNS

A preguntas dos xornalistas sobre a repotenciación obrigatoria que promove a Xunta a través da lei de acompañamento aos orzamentos, o responsable do Observatorio Eólico de Galicia valora que "está ben, pero non é necesaria". "Porque os parques eólicos vanse a repotenciar, o principal incentivo que teñen as empresas é que a tecnoloxía que eles instalaron hai 25 anos está obsoleta e a nova vai permitir incrementar a produtividade deses parques nun 25-30%", expón.

Nesta liña, avisa de que existe "un incentivo de mercado" e que a Xunta o impulse está "moi ben" pero "o propio mercado está a conducir a isto". En Galicia, de feito, "xa hai procesos en marcha e moitos outros que se van a producir".

Sobre leste mesmo tema, a portavoz de Adega Belén Rodríguez, tamén da coordinadora Eólica Así Non, mostrouse "a favor" das repotenciaciones, pero avisou de que "hai distintas formas de facelas". "Nós avogamos por repotenciaciones que impliquen unha ocupación o máis mínima posible de novos espazos", remarcou.

Así mesmo, situou "o problema" en "os espazos de Rede Natura", posto que "a lexislación actual permite repotenciar" nesas zonas, ao que se opoñen os ecoloxistas.

"TARDE"

Rodríguez agradeceu que se realicen este tipo de foros, "aínda que sexa tarde", e chamou a atención sobre o "consenso" de que "debe haber un retorno" para os afectados, máis aló da preservación do medio ambiente.

"Fai falta unha planificación do sector eólico participada por toda a sociedade galega, incluídas as comunidades locais afectadas", subliñou. E neste sentido, denunciou que "as últimas reformas legais van polo camiño de recortar os foros de participación".

A PATRONAL

Pola súa banda, o portavoz da patronal eólica galega (EGA), Manuel Pazo, lamentou que "está parado absolutamente todo o investimento eólico en Galicia" e "ten unha difícil solución".

Ao seu xuízo, segundo reiterou, a repotenciación obrigatoria que prevé implantar a Xunta profunda nesa "inseguridade xurídica" e as empresas estuda a constitucionalidade desta medida, por unha cuestión de competencias

Arquivo - Muíños eólicos. Foto de arquivo.. EDP - Arquivo | Fonte: Europa Press