Anuladas as "medidas preventivas" introducidas pola lei galega de saúde en contextos de crises sanitarias

O Tribunal Constitucional (TC) estimou parcialmente o recurso presentado por Vox e anulou as "medidas preventivas" introducidas pola lei de saúde de Galicia para contextos de crises sanitarias indicando que, ao restrinxir dereitos fundamentais, só poden regularse polas Cortes Xerais mediante lei orgánica.

Vox impugnou o artigo único, apartado 5, da Lei 8/2021, de 25 de febreiro, que modifica o artigo 38 da Lei 8/2008, de 10 de xullo, de saúde de Galicia, que establece a posibilidade de adoptar un elenco de "medidas preventivas" para contextos de crises sanitarias, tales como o illamento de persoas enfermas, o illamento domiciliario, o internamento en centro hospitalario ou o sometemento obrigatorio a vacinación.

Segundo informou o TC, o Pleno acordou, cun relatorio redactado polo maxistrado progresista Juan Carlos Campo, declarar "a inconstitucionalidade e nulidade do elenco de medidas establecidas polo lexislador autonómico, e por conexión ou consecuencia, do seu concreto réxime sancionador".

A corte de garantías explicou que o problema non é o contido de ditas medidas, senón que se vulnerou "un os requisitos esenciais do sistema constitucional de fontes", e é que "unha regulación deste tipo debe ser aprobada polas Cortes Xerais, mediante lei orgánica".

En consecuencia, o Constitucional deixou a salvo os fragmentos da lei de saúde de Galicia que se limitan a reproducir, con leves variacións, as medidas previstas na Lei Orgánica 3/1986, de 14 de abril, de Medidas Especiais en Materia de Saúde Pública.

Cinco dos doce maxistrados que forman o TC --Ricardo Enríquez, Enrique Arnaldo, César Tolosa, José María Macías e Concepción Espejel-- anunciaron un voto particular concorrente.

CLARIFICACIÓN DE DOUTRINA

O TC aproveitou este caso para clarificar a súa doutrina sobre a suspensión e a restrición de dereitos fundamentais, en base ás dúas queixas formuladas polos de Santiago Abascal no seu recurso.

Así, descartou que "as medidas introducidas polo lexislador galego constitúan supostos de suspensión dos dereitos fundamentais reservados á declaración do estado de excepción ou o estado de sitio, tal e como sostiñan os recorrentes".

E faino rectificando a súa doutrina anterior, establecida na sentenza 148/2021, de 14 de xullo, onde dixo que "a intensidade da inxerencia no ámbito do dereito fundamental non é un criterio determinante da diferenciación constitucional entre a suspensión e a restrición de dereitos fundamentais, polo que unha lei de restrición (...) pode establecer limitacións de alta intensidade nos dereitos fundamentais a condición de que se axuste aos requisitos constitucionais necesarios e, en particular, sempre que respecte o principio de proporcionalidade".

Agora, o TC "sinala neste punto que a posibilidade de suspensión de dereitos fundamentais non depende da intensidade das medidas adoptadas senón da concorrencia do seu particular orzamento de feito habilitante (a declaración de estado de excepción ou estado de sitio), xa que o que se produce en tal caso é a suspensión transitoria e excepcional da eficacia do dereito mesmo co réxime xurídico específico establecido".

A XUNTA CONSIDERA QUE O TC LLE DÁ A RAZÓN

A Xunta considera que a sentenza do Tribunal Constitucional que anula as restricións incluídas na lei de saúde autonómica dálle " a razón", porque o Goberno galego "defendeu desde o principio" que había que modificar a Lei Orgánica 3/1986 para poder implantar restricións de dereitos fundamentais en contextos de crises sanitarias.

Ao non facerse esta reforma, a Consellería de Sanidade argumenta que se viu obrigada a cambiar a normativa autonómica para poder ofrecer "garantías xurídicas" ás limitacións que habería que adoptar ante unha nova pandemia como a da covid-19.

En concreto, o Constitucional estimou parcialmente un recurso de Vox e anulou un artigo da Lei de Saúde de Galicia que foi modificado no ano 2021 --cando estaba á fronte da Xunta o actual líder do PP, Alberto Núñez Feijóo-- para introducir "medidas preventivas" como o illamento de enfermos, o internamento en centros hospitalarios e a vacinación obrigatoria.

O problema, argumenta a corte de garantías, non é o contido de ditas medidas, senón que se vulnerou "un os requisitos esenciais do sistema constitucional de fontes", e é que "unha regulación deste tipo debe ser aprobada polas Cortes Xerais, mediante lei orgánica".

Despois de transcender o fallo, a Consellería de Sanidade considera avalados os seus argumentos porque a actual lei orgánica na materia, que data de 1986, "non dá respostas específicas apropiadas para situacións de crises sanitarias, especialmente de duración prolongada".

De feito, o departamento que desde este ano dirixe Antonio Gómez Caamaño asegura que a crise da covid "puxo de manifesto a necesidade de contar cunha normativa que regule os mecanismos extraordinarios necesarios" para tutelar a saúde pública ante crise deste tipo.

"Ante a inacción do Goberno central, que non fixo nada por modificar a lei orgánica estatal, Galicia viuse na necesidade de introducir cambios normativos para cubrir un baleiro legal", conclúe Sanidade.