O estudo galego sobre a influencia xenómica da música 'Sensoxenoma' premiado polo Instituto de Saúde Carlos III

A iniciativa musical e científica 'Sensoxenoma', que estuda a influencia xenómica da música, foi unha das propostas premiadas na convocatoria de Investigación e Innovación Responsable en Saúde que impulsa o Instituto de Saúde Carlos III (ISCIII).

A cerimonia de entrega do galardón tivo lugar este xoves en Madrid e a ela asistiron o investigador principal do proxecto, Antonio Salas Ellacuriaga, catedrático da Facultade de Medicina da USC e investigador do IDIS; a directora científica do IDIS, Mª Luz Couce Pico, e a investigadora Laura Navarro Ramón. Recolleron o premio da man da directora do ISCIII, Mariña Pollán.

A Comisión outorgou este recoñecemento a 'Sensoxenoma' como iniciativa de participación cidadá que destaca polo seu innovador enfoque en investigación sobre música e saúde.

O proxecto, liderado polos grupos de investigación GenPoB e GenViP da USC da área de Infectología, Inflamación e Vacinas do IDIS, levou a cabo concertos "onde o público participou en investigacións xenómicas, fomentando a divulgación e a participación cidadá para mellorar a calidade de vida de pacientes con enfermidades crónicas", sinalaron desde a Comisión.

Os resultados desta investigación proporcionan as primeiras evidencias de que, no caso do alzhéimer, "prodúcense alteracións na maneira na que se expresan xenes relacionados coa música". Nas enfermidades neurodegenerativas, na parálise cerebral, no trastorno do espectro autista, é onde temos cada vez máis evidencias que apuntan aos beneficios da música na enfermidade", afirma o investigador do IDIS Federico Martinón.

Desta forma, comprobouse que polo menos o 93% dos estudos sobre os efectos da música na demencia reportan resultados positivos relacionados coa memoria e melloras cognitivas.

A través da recollida de mostras biolóxicas antes, durante e despois dos concertos musicais, Sensoxenoma estuda o impacto da música en distintas patoloxías neurodegenerativas, como o alzhéimer ou as demencias. O equipo investigador organizou unha serie de concertos musicais experimentais ao longo dos últimos anos "para investigar as bases xenéticas do estímulo musical e estudar o seu potencial terapéutico na loita contra a enfermidade".

PREMIOS DO ISCIII

O Instituto de Saúde Carlos III (ISCIII) celebrou este xoves o acto de entrega dos Premios de Investigación e Innovación Responsable (RRI) en Saúde, unha convocatoria impulsada desde a Subdirección de Avaliación e Fomento da Investigación que cumpriu este ano a súa terceira edición.

Durante o evento recoñecéronse as propostas gañadoras dos Institutos de Investigación Sanitaria (IIS) acreditados polo Instituto nos anos 2024, 2022 e 2020. Estes premios buscan impulsar a integración dos principios de investigación e innovación responsable na actividade dos Institutos de Investigación Sanitaria acreditados polo ISCIII, abordando aspectos como participación cidadá, acceso aberto, igualdade de xénero, educación científica, ética e gobernación.

A xornada, que foi inaugurada pola directora do ISCIII, Mariña Pollán, contou cunha presentación por parte da subdirectora Pilar Gayoso e cunha conferencia sobre avaliación da ciencia impartida pola profesora da Universidade Carlos III Eva Méndez. Ademais, entregáronse os diplomas a todos os equipos e proxectos premiados no tres edicións da convocatoria, e celebráronse tres coloquios coas persoas galardoadas.

GAÑADORES DA EDICIÓN DE 2024

Na edición de 2024 foron recoñecidos catro proxectos: 'Implementación de políticas Open Access', 'Sensoxenoma22: na vangarda científica e cultural', 'Boas prácticas respecto ao uso do variable sexo/xénero en investigación: Decálogo PROGÉNEROS' e 'Ciencia Aberta-OPEN DAYS'.

'Implementación de políticas Open Access', do Instituto de Investigación Biomédica de Málaga-Plataforma en Nanomedicina (IBIMA-Plataforma BIONAND), ten por obxectivo a implementación do acceso aberto aos resultados da investigación realizada no instituto a través do repositorio institucional do Sistema Público Sanitario de Andalucía, RISalud-ANDALUCÍA, enlazando co repositorio REPISALUD do ISCIII.

Pola súa banda, 'Sensoxenoma22: na vangarda científica e cultural' está vinculada a un proxecto innovador de investigación en música e saúde do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago (IDIS). Para o seu desenvolvemento, organizáronse concertos onde o público participou en estudos xenómicos, fomentando a divulgación e participación cidadá para mellorar a calidade de vida de pacientes con enfermidades crónicas.

'Boas prácticas respecto ao uso do variable sexo/xénero en investigación: Decálogo PROGÉNEROS'. O Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer (IDIBAPS) creou para o seu desenvolvemento unha ferramenta para promocionar unha investigación sensible ao variable sexo/xénero en biomedicina, baseada en dez puntos que seguen o desenvolvemento dun proxecto científico, priorizando a súa aceptabilidade e aplicabilidade.

'Ciencia Aberta-OPEN DAYS' trátase dunha iniciativa que partiu dunhas xornadas organizadas polo Instituto de Investigación Sanitaria e Biomédica de Alacante (ISABIAL) nas que durante dous días involucrouse á sociedade como actores non científicos na actividade do instituto e puxéronse en valor aspectos vinculados con todas as categorías RRI co obxecto de mellorar a comunicación social da ciencia e facer á sociedade partícipe dela.

CONVOCATORIA 2022 E 2020

Así mesmo, na convocatoria do 2022 premiouse a 'Camiñando cara á Ciencia Aberta', 'Xornada #SomRecerca' e 'Cucharadas de evidencia'. Por último, na convocatoria de 2020 recoñeceuse: 'Co-creación e participación cidadá no deseño do Estudo PENSA de Prevención de Deterioración Cognitiva en Persoas con Queixas Subxectivas de Memoria', 'Promovendo a conduta responsable en investigación: desenvolvemento das políticas de Integridade Científica', 'O que realmente importa'.

A convocatoria de RRI en saúde que leva o ISCIII impulsando desde 2020 terá continuidade en posteriores edicións, con idea de que a cuarta edición convóquese para a anualidade de 2026. Con esta iniciativa, o Instituto quere mostrar o seu compromiso tanto coa investigación responsable como co desenvolvemento do modelo de Institutos de Investigación Sanitaria. Con 35 IIS xa acreditados en 13 comunidades autónomas, o ISCIII asegura que consolidou un modelo de I+D+i en saúde orientado ás necesidades da sociedade, promovendo a transferencia de coñecemento desde os centros de investigación á cidadanía.

Instituto Saúde Carlos III