Manuel Rivas: "Estamos en risco pola unión de poder político, mediático, económico e armamentístico"

O escritor e xornalista Manuel Rivas, Premio Nacional das Letras Españolas 2024, indaga no seu último libro 'Detrás do ceo' (Alfaguara) sobre a "pulsión" do ser humano cara ao poder e a violencia, nun momento no que, ao seu xuízo, "a suma de cobiza e velocidade levounos a unha situación de emerxencia".

"Preocúpame non só o poder destrutivo, senón ademais que vai acompañado dunha descivilización que se expresa cunha suma de negacionismos", explicou, nunha entrevista a Europa Press con motivo da súa visita a València para presentar 'Detrás do ceo' na libraría Ramon Llull. O autor compartiu as súas reflexións sobre como se exerce o abuso cara aos máis vulnerables, a nosa relación coa natureza e a vulnerabilidade fronte a catástrofes como a dana que tivo efectos devastadores en Valencia.

Na súa nova obra, Manuel Rivas emprega unha cazaría como punto de partida dunha historia na que reflicte a depredación social: "O que me perturbaba era esa especie de 'continuum' histórico que é a caza do home polo home" e "as máscaras do poder, sobre todo do poder déspota e represivo; como a excitación destrutiva pode chegar a exercerse de tal maneira que destrúa a excitación creativa". Unha excitación destrutiva que pode apoderarse tanto do individuo como dunha sociedade enteira.

Rivas xa se aproximou a este asunto en 'A lingua das bolboretas', 'O lapis do carpinteiro' e en 'Os libros arden Mal', onde aparece "o arquitecto xurista do nazismo Carl Schmitt, que entendeu a política "como unha confrontación entre amigo e inimigo", o que pode "derivar no exterminio do adversario", indicou.

Para o autor, "o poder despótico trata de dominar ás persoas, e normalmente ese mesmo poder tamén quere dominar a natureza, en forma de depredación", comentou. Por iso, en 'Detrás do ceo' expresa estas inquietudes a través da historia dunha cazaría, unha práctica que "pasou de ser unha necesidade, un medio de vida, a ser máis un instrumento de poder", unido a unha "figura de guerreiro" e autoridade.

O escritor lembrou a afección pola caza de Felipe IV, Juan Carlos I e Franco. Tamén destacou que o pazo de Meirás pasou de ser un lugar cheo de arte e dedicado ao goce por parte de Emilia Pardo Bazán, a encher as súas paredes de trofeos de caza co ditador.

O escritor gañador do premio nacional das letras, Manuel Rivas, durante unha entrevista para Europa Press, a 19 de novembro de 2024, en Valencia, Comunidade Valenciana (España). Manuel Rivas é un xornalista e escritor español. Desenvolve a súa obra fund. Eduardo Mazá - Europa Press | Fonte: Europa Press

"Preocúpame ese poder que se encarniza cos máis débiles"

"O PODER QUE SE ENCARNIZA COS DIFERENTES"

Sobre que tipo de cazarías ou de pulsións preocúpanlle máis no momento actual, afirmou que o que máis lle inquieta é "a que se exerce desde a autoridade", "é ese poder que se encarniza cos máis débiles, cos diferentes ou coas persoas que se rebelan fronte á palabra de orde". Como exemplo, puxo "a guerra contra a muller, porque é algo que se dá en todo o planeta, con diferentes intensidades, e con cada ano máis de 60.000 mulleres asasinadas polo feito de selo".

"A PAZ CONVERTEUSE NUNHA PALABRA ESTRAÑA"

Ao seu xuízo, "estamos a vivir unha época de descivilización, de retroceso, na que a palabra paz converteuse nunha palabra estraña, coma se fose unha rata que estivese a fuxir polos cemiterios. Desapareceu mesmo da linguaxe diplomática", lamentou. Rivas cre que "o abuso sobre os humanos, digamos, incómodos, está interrelacionado tamén coa depredación da natureza, que é un proceso cada vez máis acelerado", e que se serve dunha maquinaria tamén "cada vez máis potente".

"Hai esa especie de conxura de necios. Eu chamaríao brutalismo. Vivimos unha época de brutalismo"

O escritor advertiu de que a unión de poder político, mediático, económico e armamentístico, xunto á "descivilización", "sitúanos a todo o planeta en primeira liña de risco". Antes, explicou, falábase dunha "primeira liña de risco" ante catástrofes e guerras, pero agora "máis que primeira liña de risco, é todo unha zona absoluta de risco".

"A min preocúpame non só o poder destrutivo, senón ademais que vai acompañado dunha descivilización que se expresa cunha suma de negacionismos, porque os negacionismos van un pegado ao outro. É dicir, o negacionista da violencia de xénero é negacionista climático e da inmigración. Hai esa especie de conxura de necios. Eu chamaríao brutalismo. Vivimos unha época de brutalismo", aseverou.

"FÁBRICAS DE MENTIRAS QUE BOTAN FUME"

Preguntado por se os sectores máis belixerantes no negacionismo están a gañar o relato nalgúns contextos, Manuel Rivas indicou que fai tres décadas "estabamos a falar de que outro mundo era posible", e agora "a conversación parece que é 'outro fin do mundo é posible'". O escritor subliñou que a el non lle gusta "brindar pola apocalipse".

Manuel Rivas lamentou que estamos nun momento no que "parece que o que leva a voz cantante é o bruto do lugar". O motivo é que "moitas ferramentas que deberían servir para comunicar están a ser utilizadas para transmitir medo, para enganar, para dominar. Son fábricas de mentiras que botan moito fume".

"O símil que máis se parece a este mundo é o do Titanic, porque é un barco que se vai escorando sempre á dereita, a estribor, escorando, escorando, e hai xente que está nos primeiros camarotes e parécelle que está no mellor dos mundos posibles, está feliz, non se decata, ou non quere decatarse", agregou.

"COMUNIDADE" ANTE A CATÁSTROFE

Respecto de que reflexións pode extraer da dana que golpeou a Valencia, Manuel Rivas fixo fincapé en que el ten menos coñecemento que as persoas que viviron a catástrofe, pero cre que "unha das conclusións que temos que sacar é que hai que reforzar o sentido de comunidade e os resortes tamén comunitarios, o que son todos os compoñentes de benestar". "Non se pode romper a comunidade", porque citando a Martin Luther King, a alternativa é o caos.

"Cada un que pense o que queira e que no bar diga as burradas que queira, pero esas persoas non poden estar na cabina de mando"

En segundo lugar, considera que "é hora de falar do que hai de catástrofe natural e o que hai de catástrofe non natural". "Ten que ver cos medios con que se afronte e onde se pon a inquietude e os afáns da administración pública", puntualizou. Así, agregou que, "se estamos a vivir un proceso de descivilización, hai que revertelo e recuperar a civilización, que ten que ver con pór o interese comunitario en primeiro plano para evitar o caos".

O xornalista preguntouse como é posible que, non exclusivamente na Comunitat Valenciana senón en liñas xerais, "haxa cargos públicos con responsabilidade sobre o benestar da xente" que son "negacionistas" de problemáticas como a violencia de xénero ou o cambio climático. "Cada un que pense o que queira e que no bar diga as burradas que queira, pero esas persoas non poden estar na cabina de mando", reprochou.