O protagonista do Día das Artes Galegas 2019 será Luis Seoane, cofundador de Sargadelos

A Real Academia Galega de Belas Artes (RAGBA) celebrou o pasado sábado, 30 de xuño, Sesión Ordinaria no salón Reitoral do Colexio de San Xerome de Compostela, xuntanza na que decidiu, por aclamación, homenaxear  ao longo do 2019, e en especial, o Día das Artes Galegas (1 de abril) a Luis Seoane López (Bos Aires, 1910 – A Coruña, 1979), unha proposta subscrita por académicos e varios colectivos culturais de Galicia.

Os actos de recoñecemento que se organizarán durante o vindeiro ano, servirán para profundar e difundir a figura de Luis Seoane, tanto como teórico da arte, creador, deseñador, caricaturista, debuxante ou pintor, esencial no Laboratorio de Formas de Galicia e da nova imaxe de Galicia baseada na interacción tradición-innovación a través das “industrias da memoria” (Sargadelos, O Castro, etc).

A iniciativa desta efeméride naceu da RAGBA no ano 2015, celebrando ao Mestre Mateo, quen nesa data do 1188 dirixiu a colocación dos linteis do Pórtico da Gloria na Catedral compostelá, segundo consta nos mesmos. Na pasada edición de 2018 a figura homenaxeada foi o arquitecto do Movemento Moderno Alejandro da Sota.

SEOANE

A vida de Luis Seoane (Buenos Aires 1910-A Coruña 1979) foi unha longa viaxe á través do século XX. Formado na época da dictadura de Primo de Rivera, loitador nos anos da República, fuxido en 1936, organizador e promotor da vida cultural no exilio, viaxeiro polo mundo e atento aos múltiples discursos que ía xerando a súa época, Seoane foi testemuña de excepción dese século axitado e convulso. A súa obra, vasta e diversificada, o seu pensamento aberto, as súas iniciativas, convérteno nun personaxe destacado no panorama da cultura galega e española do século XX, que axudou a construír co seu esforzo, o seu talento e o seu compromiso.

Naceu en Bos Aires, nun fogar de emigrantes galegos. En 1916 volve cos seus pais a Galicia, instalándose na Coruña, onde realizou os sus primeros estudos. Xa na década dos vinte, trasladouse a Santiago de Compostela, onde estudou bacharelato e se licenciou en Dereito e Ciencias Sociais en 1932. Militou en partidos de esquerda republicana e autonomista entre 1927-1933. Nesa época ilustrou libros e revistas e realizou as súas primeiras exposicións.

En 1934 trasladouse a Coruña, onde exerceu como abogado laboralista. Ademais, compartiu amizade e tertulias con Huici, Cebreiro, Fernández Mazas, Del Valle, Julio J. Casal, Francisco Miguel…, e ingresou no Partido Galeguista. En 1936 participou na campaña do Estatuto de Autonomía. Ao estalar a guerra agochouse, e en setembro fuxiu a Bos Aires. En 1937 publicou o seu primero libro, “Trece estampas de la traición”.

En 1940 fundou as coleccións “Hórreo” e “Dorna” en EMECÉ Editores e en 1943 a revista Correo Literario e a Editorial Nova, e en 1948 fundou a editorial Botella al Mar.

Entre 1952 e 1962 realizou exposicións en Nova York e fundou a revista Galicia Emigrante e a editorial Citania. Recibiu a medalla da Exposición Universal de Bruxelas e do Senado da Nación Arxentina (1958) e o Premio Palanza (1962).  Entre 1963 e 1979 realizou exposicións en España, Alemaña, Italia, Suíza, Brasil… É co-fundador de Sargadelos e o Museo Carlos Maside.

A obra de Seoane é unha simbiose entre o afán por evocar a arte tradicional de Galicia, manifestado a través dos petroglifos e da enorme presenza do románico, e a arte das vangardas históricas, admiradas polo pintor galego xa desde a súa etapa como estudante de dereito en Santiago de Compostela. Luis Seoane foi autodidacta na súa apredizaxe plástica, a súa curiosidade e admiración pola Galicia dos seus antepasados e pola arte en xeral foron os motores do seu coñecemento. Os soportes utilizados para expresar a súa creatividade, alén da práctica da pintura, van desde o gravado en todos os seus aspectos (xilografía, litografía, etc.), o debuxo, o muralismo, o deseño gráfico (carteis, portadas de libros) e incluso o labor editorial. 

Na súa primeira etapa como pintor e debuxante viuse influído polo expresionismo alemán (Grosz, Otto Dix), os estudos de Lissitstzky, a metodoloxía da Bauhaus e, en maior medida, polo traballo de Pablo Picasso. Entre as súas primeiras obras destacan os seus espidos femininos e os retratos de campesiños no medio da paisaxe dunha Galicia utópica.

A partir dos cincuenta, a súa obra evolucionou cara unha pintura na que o escenario xa non ten o protagonismo de antano e redúcese o sentido da profundidade. Os achados técnicos que lle proporcionan a realización de murais levarano ao redor dos anos sesenta a expresarse por medio dunha pintura plana de fortes contrastes de cor e dun grafismo que superponse á obra pictórica, cargando a súa obra de gran forza sintética, levándoa cara unha deconstrución da imaxe que suporá o cenit da súa etapa de madurez.

Independentemente da práctica pictórica, do debuxo e das súas investigacións no eido do gravado, Seoane merece ser lembrado como o gran dinamizador da cultura galega no exilio. Fundador da editorial Botella al Mar, voz da emigración a través de revistas como Galicia Emigrante, todo ese traballo culminaría na creación, xunto a Isaac Díaz Pardo, do grupo Sargadelos. A súa estética marcará un antes e un despois na historia das artes plásticas en Galicia.