Rita Azevedo, cineasta: "Teño a vontade de coller o que está escrito, remexelo e devolvelo doutro xeito"

"Toda esa historia de ser orixinal é unha treta. Ninguén é orixinal, iso non existe", afirma a realizadora lusa Rita Azevedo, unha muller que non se mira a si mesma na súa traxectoria cinematográfica pois, segundo di, "fai as cousas sen saber por que", guiada pola "intuición".

"Nunca pensei á hora de facer unha película nunha marca ou nun estilo propio. Non o sinto así", asegura Azevedo (Lisboa, 1952) nunha entrevista con Efe na que afirma que para ela é máis interesante comezar cada película "desde o inicio".

PREMIADA NO CINEUROPA

A realizadora portuguesa atópase estes días en Santiago de Compostela, onde recibirá o premio Cineuropa por unha traxectoria que "aínda non terminou" nin sabe moi ben "por onde vai". "Non se se o merezo. Síntome agradecida pero tamén un pouco confundida porque aínda teño a sensación de que estou a comezar. Aínda non son ninguén, non son quen para recibir un premio como este", declara.

Cineuropa recoñece unha obra "persoal e de extraordinaria forza visual", patente desde a súa primeiro película "O som da terra a tremer", que realizou en 1990 e ao que continuou "Frágil como o mundo" (2002).

Tras ter unha "revelación" co visionado de 'Amor de perdiçâo', do cineasta Manoel de Oliveira, Azevedo achegouse a mostrar os seus respectos ao mestre portugués, con quen conseguiu traballar como axudante de vestiario e levouna a realizar o documental "A 15ª Pedra" (2007), un diálogo entre De Oliveira e o crítico João Bernard da Costa. 

Azevedo dedicou moitos anos a traballar como programadora da cinemateca portuguesa e tras iso chegaron películas como "A vinganza dunha muller" (2012), "Correspondencias" (2016) e "A Portuguesa" (2018), películas coas que cultivou máis éxitos e a consolidaron como unha realizadora que vai sempre na busca da "experimentación".

O CINEMA DE AZEVEDO

"Teño sempre a vontade de coller aquilo que está escrito e removelo e devolvelo doutra maneira", afirma a realizadora, que considera que o que a empuxa a facer cinema é "non ter moita idea do que vai facer", algo que se fai evidente en "Correspondencias".

"A película por si soa foi gañando un carácter. O filme foise construíndo e foi absorbendo moitas cousas de súpeto. Despois de tres anos, xa non sabía se estaba a facer eu a película ou a película estaba a facerme a min", asegura.

Azevedo relata en "Correspondencias" a relación epistolar entre os poetas Jorge de Sena e Sophia de Mello durante a ditadura de Salazar a través dunha gran variedade de texturas e métodos narrativos, que pon en dúbida o límite entre documental e ficción.

"Cando estou co documental nas mans fuxo á ficción. E tamén ao contrario. Cando teño unha cousa que é ficción, a adaptación dunha obra literaria, teño a tendencia de empuxar iso ao tempo actual e introduzo algunha digresión", afirma. 

Azevedo recoñece que "non sabe escribir" porque non é "a súa forma de expresión" e por iso recorre á súa fiel colaboradora Agustina Bessa-Luis, a escritora portuguesa que lle entregou os diálogos cos que logo construíu o guion de "A Portuguesa", unha adaptación do relato homónimo do escritor austriaco Robert Musil.

A directora opina que o cinema actual conta con guións "banais" e "vulgares", polo que considera "moito máis rico" partir dun "bo texto". Con todo, tamén está interesada no aspecto visual, que para ela "tamén é narración".

"Gústame que nunha escena haxa profundidade de espazos e que haxa varias accións nun mesmo plano. Que haxa vida en todas partes" expresa, e explica que para ela o plano "é como un cadro" e por iso trátao "con moito respecto e agarimo".

IGUALDADE DE XÉNERO

A realizadora rexeita a idea de que "A Portuguesa" sexa unha película "feminista" e asegura que simplemente se centrou na figura da muller porque era a máis "enigmática". 

"Agora fálase moito do cinema realizado por mulleres. Eu creo que as cousas non van por ese camiño. Para min as cousas cambian cando os salarios son equitativos, cando o respecto é o mesmo. A sociedade non vai cambiar a base de cotas", afirma Azevedo, que considera "un disparate" que nos festivais se establezan este tipo de mecanismos.

Afortunadamente, segundo di, as cousas "están a cambiar" e lonxe quedan os anos nos que "o paternalismo" e o "machismo" impedían que as mulleres se dedicasen a determinados traballos no cinema, por exemplo, o da dirección. 

A realizadora estrea este ano, xunto a Pierre Léon, o documental "Danses macabres, squelettes et autres fantaisies", unha reflexión sobre a representación na danza da morte ao longo da historia. EFE.