O surrealismo centroeuropeo... como os países do antigo bloque soviético fixeron o seu cinema

O investigador Luís E. Froiz (Santiago de Compostela, 1985) acaba de publicar unha obra pioneira sobre as conexións existentes entre o cinema centroeuropeo e o surrealismo, un libro no que dá luz sobre unha cinematografía "case ignota".

Nunha entrevista con Europa Press, este doutor en Comunicación pola Universidade de Santiago de Compostela (USC) explica que a "presenza do surrealismo como nexo de unión" entre as diferentes filmografías centroeuropeas "non se estudou" ata a data. Unha proposta de relacións directas entre autores de variadas épocas e latitudes que se recolle en 'Pantallas do marabilloso. Un percorrido polo surrealismo no cinema centroeuropeo (1945-1990)' --publicado por Shangrila-- .

"O principal que se pode atopar nesta investigación, que non hai en ningunha outra, é a perspectiva que adoptei desde un comezo ao pretender ver os elementos surrealistas nos cinemas de toda Centroeuropa como algo global e interconectado", relata.

Tras unha primeira parte introductoria na que aborda o surrealismo, cinema e comunismo; a obra divídese en catro apartados diferenciados relativos a films de: Polonia, Checoslovaquia, Hungría e Iugoslavia. Por aquí discorren nomes de directores como Jan Svankmajer, Miklós Jancsó, Walerian Borowczyk e Beira Chytilová, entre moitos outros.

Todo iso despois dun vasto proceso de documentación que lle levou a ver máis de medio milleiro de pezas audiovisuais --das que queda unha selección dunhas 150 películas con elementos surrealistas--, unido a decenas de fontes bibliográficas que, previamente a este libro, tomaron forma en tese doutoral cualificada con 'cum laude'.

ORIXE

En conversación con Europa Press, Froiz indica que esta obra naceu hai case unha década cando descubriu varias comedias checas de ciencia ficción nas que observou un humor "especial", "mesturando absurdo e unha visión estrañada dos elementos propios do cinema fantástico".

"Eu xa desde a adolescencia achegárame aos camiños estéticos e filosóficos do movemento de André Breton, e coñecía a obra dun cineasta checo recoñecidamente surrealista como Jan Svankmajer. Unir todo isto levoume a querer saber máis e atoparme con que había pouca información, con que era un campo interesante para explorar", afirma. A isto uniuse a súa estancia en Praga durante uns anos que lle levou a "namorarse de Centroeuropa".

Aínda que "existen algúns estudos, en inglés ou en linguas propias dos países correspondentes" sobre o surrealismo nalgunha destas cinematografías, así como outros desde unha perspectiva transnacional do cinema en Europa do Leste, agora este investigador atopou que "realmente hai unha unión, un modo de comprender o cinema". "Máis concretamente, o surrealismo dentro do cinema que une as diferentes nacións das que falo no meu libro, que corresponden ás actuais Polonia, República Checa, Eslovaquia, Hungría, Eslovenia e Croacia", expón.

PERFIL

Licenciado en Comunicación Audiovisual pola USC, Luís E. Froiz presentou a súa tese doutoral en 2020, en plena pandemia da covid. Publicou textos en diferentes revistas, webs e fanzines especializados.

Luís E. Froiz, autor de 'Pantallas do marabilloso'. CEDIDA/EP / Europa Press