Profundizando nas entrañas do meu corazón

Á maneira dos arqueólogos Manuel Gago e Xurxo Ayán, que van cada vez exercendo máis fascinación sobre o noso pasado como galegos, dediquei este verán a enfrontarme a montañas, mámoas, cúmulos e praias desertas nas que me agardaban dende hai moitos anos centos de recordos. Son moitos tesouros xuntos e mantiveron o corpo sumido en bágoas interiores provocadas pola emoción.

 

Os tesouros en cuestión son as columnas e bolsas cheas de recortes de artigos de prensa e revistas e libros que estaban sen tocar dende unha mudanza feita hai anos xa. Son publicacións de entre os anos 1980 e 2014. Entre eles tamén encontrei fotos e escritos e un dos diarios ou dietarios do pasado, xunto con folletos e entradas de concertos, recibos, recordos de viaxes e mapas.

 

O resultado foi unha emoción prolongada durante todo este verán, e sentimentos profundos ó reencontrar partes esquecidas dos seres queridos e de min mesmo, xunto coas obras e as caras que me miraban dende os recortes, como o moi amable rostro do gran poeta estadounidense falecido no 2006 Stanley Kunitz, ou un retrato apaixonado na contraportada dun libro do meu amigo o poeta de Vilanova dos Infantes Paulino Vázquez.

 

Que cousas aprendín nesta exploración? Foron entre outras as seguintes:

 

- hai que ter coidado coa humidade e as grapas que se oxidan; os libros “agradecen” estar colocados en vertical, non apiñados horizontalmente; o espazo sobrante de parede que aparece detrás das estanterías relaxa a vista e produce unha sorte de harmonía de espírito que lembra aos conceptos orientais de feng shui e reiki

 

- tamén produce harmonía saber onde está cada cousa e ter todo máis organizado, e incluso o feito de tirar o que non é esencial trae un certo alivio de soltar lastre

 

- vendo algúns dos recortes que por instinto deixei para un futuro impreciso, noto agora que – non todo vai ser malo – cos anos adquírese, máis que experiencia, unha maior comprensión para divisar sentidos e distinguir o bo do menos bo ou malo. Empezan a cobrar sentido por fin obras, como as dos poetas Paul Celan ou o meu amigo de Noia Manuel F. Rodrigues, que antes pasaban, ó dicir inglés, “over my head” ou enriba de min por me resultaren especialmente crípticas ou misteriosas

 

- como cando se le un vello diario da época adolescente, nótanse mellor os erros e as mocións que levan a un desastre. Aparecen vestixios de éxitos e fracasos que fan tremer polo que significaron, e se cadra aparecen feridas aínda abertas das que un non era moi consciente

 

- aparecen con claridade o amor e a morte, coa compaña ocasional da saúde, como as forzas máis poderosas, as que transforman a existencia de xeito máis brutal, levando ás máis profundas felicidades ou desolacións

 

Moi ben, vale, e sobre Galicia que?

 

- igual que en castelán se botan de menos revistas que encontrei entre estas ruínas como El Urogallo, Leer, Saber Leer, Clarín, Álbum de Letras y Artes, Ajoblanco, Lateral, Compact CD (co inesquecible crítico de música clásica José Carlos Cabello), Quimera ou Sibila, tamén se botan moito de menos en galego o semanario A Nosa Terra e o diario Galicia Hoxe, xunto co suplemento de Galicia que antes tiña a ben ofrecer El País

 

- notei que nas tres décadas anteriores á actual había tal vez un maior galeguismo nos medios, propensos a agasallar con diversos suplementos especiais e a poñer un inocente agarimo cando trataban os temas da nosa cultura. Impresionoume por dar unha mostra un fermoso artigo de Eva Valcárcel nunha homenaxe ao interesantísimo ourensán José Ángel Valente. Tamén vin que se entrevistaba moito aos diversos persoeiros da cultura galega, e non se cortaban os máis audaces en dar críticas negativas a obras de autores consagrados se era o adecuado, xuízos que o tempo acabaría corroborando

 

- observei, finalmente, que esta Galicia tan próxima ó meu corazón, está ó parecer esvaecéndose con certa forza dos medios escritos no senso de que se emprega menos ese idioma a un tempo do pobo e dos artistas, sendo substituído, “abofé”, por unha especie de simulacro artificial e enxebre en exceso que o pode prexudicar e apartar das persoas xa dispostas a abandonar o idioma dos seus devanceiros

 

A nostalxia é un padecemento por aquilo que xa non temos e seguramente nunca máis teremos. Errando coma personaxes de Homero ou Virxilio polas vicisitudes desta vida, pode ser que acertemos a saber aproveitar mellor o presente, e así chegará o día en que teñamos nostalxia da época que estamos a vivir agora mesmo.