“Saber como pelan as papas # o que pelan as papas”, equivalente, entre outros, ao castelán “saber lo que vale un peine”
O lingüista Xosé Antonio Pena Romay publica unha nova entrega da sección de fraseoloxía "Verbas sisudas non queren testemuñas".
Por Xosé Antonio Pena | Compostela | 24/12/2023 | Actualizada ás 12:00
Para dar a entender que alguén vai coñecer a parte desagradable ou incómoda de algo que en principio non parecía tal, ou –normalmente a xeito de ameaza ou aviso– das consecuencias desfavorables que a alguén lle van traer as súas actuación, en castelán é frecuente escoitar (adaptado a cada enunciado concreto) iso de saber lo que vale un peine.
En galego dispomos de fraseoloxismos equivalentes, como deseguido imos amosar:
Saber lo que vale un peine # cuántas púas tiene un peine && Enterarse de lo que vale un peine # de cuántas púas tiene un peine
{= Coñecer a parte desagradable ou incómoda de algo que en principio non parecía tal, ou mesmo –normalmente a xeito de ameaza ou aviso– as consecuencias desfavorables que poden resultar das súas actuacións.}
Saber como pelan as papas # o que pelan as papas
Saber o pan que coce o demo
Saber o pan do demo
[E MESMO]:
Saber o que vale a allada
Ver o demo
Ex.: Aprovecha mientras puedas, que como me nombren director del colegio te vas a enterar de lo que vale un peine.
Aproveita mentres poidas, que como me nomeen director do colexio vas saber vas saber como pelan as papas ‡ vas saber o que pelan as papas ‡ vas saber o pan que coce o demo ‡ vas saber o que vale a allada ‡ vas ver o demo.
● Tamén:
Saber lo que es bueno
Saber o que é bo
● E mesmo tamén, en certos contextos en que se transmite ameaza ou aviso, e asociado a rexistros máis familiares e populares:
(Saber o que é) Mexar en pingas
Ex.: Aproveita mentres poidas, que como me nomeen director do colexio vas (saber o que é) mexar en pingas.
NOTA:
As expresións galegas están tiradas das seguintes fontes:
- Recolleita propia da oralidade galega.
- Recolleita propia documental (artigos de prensa, artigos ou comentarios na Rede, obras escritas, folletos publicitarios, etc.).
- Groba Bouza, Fernando: “Nas uñas, nas mans ou nos pés has saír a quen es”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 16, 2014, páxs. 357-437. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.
- López Taboada, Carme & Soto Arias, Mª Rosario: “Sete catas na orixe da fraseoloxía”. En Estudos de Lingüística Galega, 2, 2010, páxs. 221-233. Instituto da Lingua Galega.
- Rodríguez González, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego castellano, vols. I (1958), II (1960) e III (1961). Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
