150 anos despois é o tren realmente unha alternativa de transporte en Galicia?

O 15 de setembro de 1873 arrincaba desde Cornes (Santiago de Compostela) o primeiro tren a vapor rumbo a Vilagarcía de Arousa. Desde entón, e 150 anos despois, un transporte público esencial na vertebración do país segue con numerosas carencias.

As plataformas cidadás 'Media Distancia Galicia' e 'Perder o Tren' traballan en conxunto para dar a coñecer peticións e queixas de persoas usuarias habituais dos servizos públicos ferroviarios Media Distancia Convencional, Avant e o rexional do Eixo Atlántico e o corredor A Coruña-Santiago-Ourense. Remarcan o uso do transporte ferroviario para iren traballar e estudar. Porén, consideran que as prestacións do actual sistema ferroviario galego non abondan en canto frecuencia e horarios e isto redunda nunha falta de servizos homoxéneos destinados ás persoas traballadoras e estudantes, sobre todo. Isto dáse con maior frecuencia no Eixo Atlántico ante a densidade de usuarios e a falta de trens abondos para atender unha alta demanda.

ABANDONO DO TREN EN GALICIA?

Iria Méndez, usuaria do eixo A Coruña-Vigo a diario, apunta que os problemas co transporte ferroviario en Galicia veñen de lonxe. Nun escrito enviado polas Plataformas de persoas usuarias do tren de Galicia, conclúen que o servizo de Renfe e o mantemento realizado por Adif “non é suficiente” e non cumpre coas “necesidades reais dos galegos e das galegas”. “Botamos en falta unha serie de frecuencias de transporte que se adapten aos usos laborais das persoas” resalta Méndez. A isto suman a falta de puntualidade, algo que se quixo solucionar “cando o Goberno asinou en 2023 un decreto de puntualidade para Galicia que reclamaba a coordinación entre Renfe e Adif”.

Entre mentres, Galicia segue esperando a chegada dos trens Avril para extender o AVE por todo o territorio galego. Son as obras da alta velocidade as culpables de atrasos e falta de atención nas liñas convencionais? “Non creo, isto é consecuencia de anos de abandono sobre o tren convencional en proximidade e media distancia” di Luis Bará, deputado na X lexislatura como portavoz de Infraestruturas e Vivenda, Ordenación do Territorio, Medio Ambiente. “Houbo un incremento de servizos mais non houbo un incremento de persoal técnico nin de medios, por outra parte, no Eixo Atlántico non hai unha boa prestación de servizos, horarios e frecuencias”

Iria Méndez lembra que o Goberno realizou unha desescalada de trens durante a pandemia, a día de hoxe aínda segue presente. Se se recuperan as frecuencias eliminadas durante a pandemia o sur de Pontevedra e Ourense recuperarían liñas agora eliminadas.

Isto último é unha das reivindicacións do PPdeG tal como apunta o deputado José Manuel Balseiro: “insistimos e insistiremos na recuperación de todas as frecuencias suprimidas durante a pandemia ademais de esixir os reforzos necesarios para evitar que os usuarios queden nas estacións sen tren e sen billete”. A isto tamén engade a falta de material e cadros de persoas técnico que deberan garantir un servizo moderno e a puntualidade do mesmo. A isto engade tamén a necesidade de revisar os horarios e as frecuencias dos trens.

Pola súa parte, desde o PSdeG-PSOE apuntan que desde o Goberno central se “están a mellorar o sistema de comunicación cos usuarios a través da aplicación e de whatsapp, e están a actualizar os horarios das liñas para adaptalas á maior utilziación do servizo e ás necesidades” das persoas usuarias.

PREZOS E CONECTIVIDADES

“É necesario buscar que os prezos dos billetes sexan asequibles, xa non falamos dos abonos que tamén deberan ter uns custos consontes coa economía galega”, di Iria Méndez. Isto vén reflectido no documento de presentación das plataformas de usuarios cando apunta que Galicia é a cuarta comunidade autónoma en petición de abonos bonificados sendo o Eixo Atlántico a segunda liña do Estado en Media Distancia en ocupación e número de viaxeiros por quilómetro. “Un total de 80.000 galegos e galegas somos abonados recorrentes, un 6.34% da poboación activa de Galicia”.

“No caso, por exemplo, de Asturias, os trens de proximidade teñen unha maior frecuencia e uns prezos máis baixos, e todo porque alí gozan dun Consorcio que xestiona trens e buses facilitando unha tarxeta intermodal aos usuarios e usuarias” sinala Bará. En Galicia non se aplica unha rebaixa así por non contar con tren de proximidade, porén, a Xunta anunciara a creación dun ente ferroviario galego e o Goberno central en 2012 anunciara a creación de Proximidade en Galicia. “Crearon unhas liñas experimentais o anos pasado”.

José Manuel Balseiro remarca a necesaria equidade en canto aos prezos do tren entre Galicia e o resto do Estado. “No FEVE en Asturias e Cantabria a xente viaxa gratis mentres que en Galicia debemos pagar”. Por outra parte, en relación aos trens de cercanías e medias distancias “presentamos unha serie de iniciativas que o PSOE apoia no Parlamento galego e logo bota abaixo en Madrid”.

O PSdeG-PSOE pola súa parte apunta que “o Goberno ten renovado os abonos por viaxes recorrentes, que durante os dez primeiros días de xaneiro de 2024 sumaron 40.000 abonos en Galicia”. O PSdeG remarca o “contacto periódico coa Plataforma de usuarios de trens de Galicia, nas que se lles está a informar destas melloras implantadas polo goberno a través de Adif e Renfe”.

Redución en prezos de abonos, aumento de frecuencias ante o aumento da densidade de viaxeiros, puntualidade, investimentos persoal técnico e nova maquinaria, reforzo de liñas como a do FEVE, creación da unión por tren entre Ferrol e Portugal así como restablecemento e actualización de liñas entre Guillarei e Ourense e Monforte, Lugo a Coruña. Estes son puntos reclamados polos usuarios e usuarias do servizo de tren sobre todo no Eixo Atlántico. Por outra parte, tamén reclaman unha maior inermobilidade polo  menos dentro das grandes cidades galegas entre os diferentes tipos de transporte público.