Os "asombrosos" Tesouros Reais de Terra Santa enchen o Museo Gaiás en Compostela

A 'Estrela de Belén' que sinalaba o lugar no que a tradición cristiá sitúa o nacemento de Xesús, unha lámpada de ouro que permanecía colgada ante o seu sepulcro, documentos que recollen os primeiros acordos para o paso seguro de peregrinos e unha selección dalgunhas das pezas de ourivaría cristiá e roupaxes litúrxicas máis importantes do mundo están desde este xoves a disposición do público no Museo Centro Gaiás, o único punto en España no que poderá verse a exposición internacional 'Tesouros Reais. Obras Mestras de Terra Sancta Museum'.

A mostra, que abriu esta tarde o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, exhibe as pezas "máis asombrosas" do pouco coñecido tesouro artístico depositado no Terra Sancta Museum de Xerusalén, composto por doazóns realizadas ao longo dos séculos polas monarquías católicas máis poderosas de Europa para garantir a súa presenza en Terra Santa, o favor dos Custodios e a seguridade dos seus peregrinos.

A través de códices, obxectos de ourivaría en ouro e prata, vestiduras sacras e pezas cotiás, 'Tesouros Reais' busca trasladar ao visitante á orixe da tradición cristiá e ao momento no que Xerusalén constituíu un verdadeiro "centro do mundo", que atraía a mirada dos reinos máis poderosos.

Trátase, en palabras da directora xerente da Cidade da Cultura, Ana Isabel Vázquez, dunha "viaxe excepcional pola nosa historia" que "conecta de forma maxistral dúas cidades de peregrinación" como son Xerusalén e Compostela.

Faino a través de algo máis de 100 pezas "excepcionais", 75 delas pertencentes ao Terra Sancta Museum, moitas delas dificilmente accesibles para o gran público e con ata 400 anos de antigüidade. Permanecerán en Santiago ata o 4 de agosto.

Comisariada por Jacques Charles-Gaffiot, André das Neves Afonso, Esperanza Gigirey e Juan Manuel Buján, a mostra conta con 14 entidades prestatarias, tanto internacionais como galegas. Ademais de numerosas autoridades civís, á inauguración asistiron autoridades eclesiásticas, entre elas o nuncio do Papa en España, Bernardito Auza, e o custodio de Terra Santa, Francesco Patton.

LUGAR DE NACEMENTO DO CRISTIANISMO

'Tesouros Reais' articúlase ao redor de tres grandes bloques, que van desde a orixe do cristianismo aos presentes cos que as casas reais europeas agasallaron a Terra Santa no que se considera "o nacemento da diplomacia". Así, o discurso expositivo arrinca cunha visión de Xerusalén como "centro do mundo", na orixe mesmo da tradición cristiá e da súa relevancia internacional.

Entre os elementos máis destacados neste apartado está a 'Estrela de Belén', unha peza de prata do século XVII destinada a marcar o lugar no que a tradición cristiá sitúa o nacemento de Jesús. No Gaiás, esta estrela circular abre a exposición, exemplificando que neste punto --simbólico e terreal-- ten a súa orixe toda a tradición cristiá que dá lugar e sentido á propia mostra.

Ademais, no Museo exhíbese fronte a un anaco de pavimento de mármore da Gruta da Natividade, datado da época bizantina e retirado en 1860, onde se debía colocar a estrela. "É a primeira vez nunha eternidade que poden viaxar xuntos", dixo o comisario Jaques Charles-Gaffiot.

Así mesmo, destaca a presenza dun gran relevo de prata cunha imaxe da resurrección, de máis de 200 quilos de peso e orixinalmente destinada a ser colocada sobre a tumba de Xesús, unha ofrenda do reino de Nápoles, datada de 1737. Para pechar a contextualización destes 'tesouros', a exposición tamén inclúe elementos cotiáns relacionados coa vida no ano cero, como unha lucerna de arxila ou varias moedas.

AUXE DO CRISTINANISMO E PRIMEIRA DIPLOMACIA

Seguindo coa historia de Terra Santa, a mostra mergulla ao visitante no arranque do auxe do cristianismo, coa promulgación do Edicto de Milán, no 313, polo que Constantino o Grande concedeu a liberdade de culto aos romanos.

A construción da Basílica do Santo Sepulcro --que está no Gaiás a través dunha enorme réplica en miniatura, detallada tanto exterior como interiormente, realizada por Frei Bartolomeo de las Heras-- e o inicio das peregrinacións desde Europa a Terra Santa protagonizan esta sección, na que cobra especial relevancia a orde Franciscana como Custodios e guías en Xerusalén.

Desde Constantino o Grande até Suleimán o Magnífico, 'Tesouros Reais' dá testemuño de documentos que recollen "as primeiras mostras de diplomacia internacional", aquela recollida en edictos e capitulaciones para permitir aos peregrinos europeos chegar a Terra Santa e garantir a súa seguridade.

OS TESOUROS REAIS

É este elemento o que leva ao terceiro bloque da mostra, o central, composto por algúns dos tesouros cos que as casas reais europeas agasallaron ás igrexas e comunidades católicas de Xerusalén para mostrar o seu potencial e para protexer aos seus fieis lle nunha zona de conflito.

Os 'Tesouros Reais' representados na Cidade da Cultura abarcan agasallos e ofrendas do Reino de España, do Reino de Portugal, do Reino de Nápoles e Dúas Sicilias, do Sacro Imperio Romano Xermánico e do Reino de Francia.

Entre as pezas máis impresionantes está o baldaquino eucarístico que en 1754 mandou realizar Carlos VII de Nápoles para reivindicar o título de Rei de Xerusalén, composto de ouro, lapislázuli e pedras preciosas, xunto a un báculo con cruz de Xerusalén e unha custodia que constitúen o conxunto de ourivaría máis rico e excepcional recibido pola Custodia Franciscana de Terra Santa.

Ademais, destacan dúas lámpadas, unha realizada integramente en ouro procedente de Brasil, chegada a Xerusalén en 1752 desde o Reino de Portugal; e outra, tamén de ouro, doada polo Imperio Romano-Xermánico para ser colgada ante o Santo Sepulcro. Foi recuperada entre os cascallos en 1757, cando os gregos ortodoxos destruíron os altares e adornos que os franciscanos colocaran na Basílica para celebrar o Domingo de Ramos.

Da coroa francesa, a mostra destaca, entre outras pezas, o báculo do Rei Sol, Luís XIV, adornado con pedrería e flores de lis, co que o monarca tratou de conquistar o favor de quen ostentaba o cargo de custodio de Terra Santa.

No caso do Reino de España, na mostra pode verse un cáliz enviado por Felipe II a Xerusalén, que constitúe un dos obxectos máis antigos asociados a un monarca que se conservan en Terra Santa. A inscrición no seu pé indica que foi doado en 1587. Ademais, destacan ricas roupaxes litúrxicas elaborados en seda, fío de ouro e prata e perlas, ofrendados tanto polos reis españois como por outras casas monárquicas.

Exposición 'Tesouros Reais' no Museo Centro Gaiás.. CIDADE DA CULTURA | Fonte: Europa Press