O futuro das monedas dixitais: especulación, volatilidade e controis fiscais

Cando recentemente a Comisión de Bolsa e Valores estadounidense (SEC, do inglés U.S. Securities and Exchange Commission) autorizou a comercialización dos fondos de investimento cotizados en bolsa (ETF, do inglés exchange traded fund) vinculados ao bitcoin, os expertos auguraron un cambio de rumbo para a máis famosa das criptomonedas.

A decisión de Wall Street abre posibles novos escenarios en Europa e tamén en España; por exemplo, que os bancos españois acaben ofrecendo a opción de investir neste tipo de fondos estadounidenses. A medida supón un achegamento á institucionalización do bitcoin como activo, e un primeiro paso para a aceptación das criptomonedas nas finanzas tradicionais. Esta realidade aumentaba a súa cotización, que xa está preto dos 60.000 dólares.

"Todas aquelas noticias que supoñan un respaldo ás criptomonedas inflúen positivamente na súa cotización", indica Benja Anglès Juanpere, profesor agregado de Dereito Financeiro e Tributario dos Estudos de Dereito e Ciencia Política da UOC. "O valor das moedas dixitais, especialmente o bitcoin, resulta das ordes diarias de compravenda, de modo que, como o resto dos activos que cotizan, son moi sensibles aos anuncios ou decisións que se tomen respecto diso", di o experto.

Ademais, ao tratarse dun activo non apoiado por ningún estado nin organismo ou institución financeira, cada vez que as criptomonedas logran algún recoñecemento ou llas equipara a outros activos legalmente recoñecidos, dáse confianza aos investidores. Deste xeito, soben as ordes de compra e, por conseguinte, tamén aumenta o seu valor de mercado, explica o profesor da UOC.

A CARA B

Con todo, o chamado ouro dixital tamén ten unha cara B: hai que ter en conta que, polas mesmas razóns, calquera noticia negativa afecta o sentido contrario, de aí a súa gran volatilidade. "Por tanto, o máis importante para os usuarios é estar o máximo de informados e coñecer moi ben cales son as regras do mercado deste activo dixital, no que poden conseguirse grandes ganancias, pero tamén soadas perdas", advirte o experto.

Como explica Anglès, ao tratarse dunha economía global e dun activo de base tecnolóxica, será posible realizar investimentos en fondos que inclúan moedas dixitais, aínda que ao ser investimentos de alto risco e volatilidade" terán que reforzarse as obrigacións de información aos potenciais clientes. "Non é ilegal investir en criptomonedas, pero hai que extremar moito máis, se cabe, as decisións de investimento neste tipo de activos dixitais, sobre todo se se ten en conta o historial de fluctuación dos seus valores ao longo dos últimos anos", di. Por tanto, os bancos ou entidades financeiras que queiran ofrecer este tipo de investimentos aos seus clientes "terán que asegurarse de que estes entenden moi ben onde poñen o seu diñeiro, e deberán explicarlles que as probabilidades de gañar ou perder moito diñeiro son importantes e imprevisibles", engade o profesor da UOC.

MÁIS CONTROIS DAS PLATAFORMAS DE INTERMEDIACIÓNS

Tamén se prevén algúns cambios relacionados coas plataformas de intermediación, as casas de cambio en liña (exchanges). Como explica Víctor Garcia Font, profesor dos Estudos de Informática, Multimedia e Telecomunicación da UOC e investigador do grupo K-ryptography and Information Security for Open Networks (KISON), da Internet Interdisciplinary Institute (IN3), canto máis institucionalizados estean o bitcoin e as outras criptomonedas, máis requisitos deberán cumprir as plataformas de intermediación.

"Ao principio eran simples páxinas web que puñan en contacto a usuarios que querían vender e usuarios que querían adquirir criptomonedas, e quedaban unha comisión. Con todo, estes servizos parécense cada vez máis a bancos que a simples páxinas web", indica o experto. "Por unha banda, presiónanas para que identifiquen e rexistren de forma máis responsable aos seus usuarios cos procedementos de know your customer (KYC), nos que se piden numerosos datos para evitar que as criptomonedas se utilicen para actividades ilícitas como blanquear diñeiro, defraudar impostos, etc. Polo outro, estas plataformas cada vez ofrecen máis servizos que van moito máis alá do intercambio de criptomonedas entre usuarios", afirma. 

OBRIGAS FISCAIS

Segundo o recente informe Criptoactivos no novo contexto financeiro: tipos de interese, prezo e adopción, ao redor dun 5 % dos españois posúe algunha criptomoneda. Desde o 1 de xaneiro deste ano, teñen a obrigación de declarar á Axencia Tributaria as súas tenencias en criptomonedas. É unha das novidades fiscais relacionadas co ouro dixital. Como explica Benja Anglès, até a aprobación do Real Decreto 249/2023, de 4 de abril, as principais obrigacións tributarias dos propietarios de criptomonedas eran declarar as ganancias que obtiñan anualmente pola compravenda destes activos no imposto da renda, así como declarar o total do saldo en euros a 31 de decembro no imposto sobre o patrimonio no caso de que estivesen obrigados a iso.

Con todo, a partir desta norma, tanto as entidades que dan servizos de custodia e compravenda de criptomonedas como as persoas titulares destes activos teñen a obrigación de comunicar anualmente a Facenda a información relativa ás súas actividades e saldos. "Concretamente, as persoas propietarias de criptomonedas, durante o primeiro trimestre do ano, teñen que presentar unha declaración informativa, mediante o modelo 721, co saldo en euros da totalidade das moedas virtuais situadas no estranxeiro a 31 de decembro, así como os datos das persoas ou entidades que lles proporcionan os servizos de salvagarda ou custodia", explica o experto.

O motivo da aprobación desta norma non é outro que reforzar o control tributario sobre os titulares de criptomonedas, dada a dificultade de poder controlar feitos e actividades que se realizan electrónicamente e que, ademais, poden afectar a outras xurisdicións.