Sogama lembra aos concellos que "poden reducir a factura ao 50% se fan unha boa separación"

O presidente de Sogama, Javier Domíguez, lembrou este mércores que a subida do cánon que pagan os concellos prevista para 2025 débese aos novos impostos instaurados polo Goberno central, así como á eliminación da retribución pola termoeléctrica, algo que xera na entidade "33 millóns de euros anuais de desfasamento". Nese panorama, instou aos municipios a traballar en mellorar a separación de face a reducir a súa achega: "Os concellos poden reducir o importe da factura se fan unha boa separación en orixe", explicou.

Nun encontro con medios de comunicación na planta de Cerceda, Javier Domínguez criticou os impostos instaurados polo Goberno central tanto á vertedura e á incineración como á xeración eléctrica, que xeraron perdas tanto en 2023 como será ao peche deste 2024.

Estes dous impostos, unidos á eliminación dos 18 millóns de euros anuais de retribución á planta termoeléctrica --que debía percibir ata 2026--, xeran a Sogama "33 millóns de euros anuais de desfasamento", un montante que asumiron nos dous anos previos, pero que deben regular de face a 2025. "Xa fixemos un esforzo en 2023 e un esforzo en 2024, pero, pola propia viabilidade da sociedade, non podemos facer outro esforzo en 2025", dixo.

Por iso, e "con tempo", a Sociedade informou en agosto da súa proposta de subida do cánon para 2025, unha alza de entre 39 e 40 euros por tonelada, para facer fronte aos novos custos. Con iso, o cánon medio que pagan os municipios adheridos pasaría duns 78 euros por tonelada a 108, sempre antes das bonificacións que inclúa a Xunta, lembrou. Este venres está programada unha reunión coa Fegamp para perfilar, entre outras cuestións, estas bonificacións. En todo caso, Javier Domínguez apuntou que, "a pesar desta actualización", o cánon de Sogama "segue sendo o máis barato de Galicia", por baixo de Nostián e Barbanza, "e dos máis baratos de España".

18 PAÍSES NON O APLICAN

En canto aos impostos, de orixe europea, Javier Domínguez criticou a decisión do Estado de seguir adiante coa implementación, tendo en conta que "18 países da UE non teñen implantado o imposto á incineración" e "cinco non teñen o imposto ao vertedoiro".

"É un acordo que se chegou con Europa e hai países que pediron unha moratoria. Se o fixeron 18 países, entendo que España o pode facer", apostilou.

Ademais deste panorama, o presidente de Sogama lembrou que en maio de 2025 arrincará a obrigación de que os municipios establezan unha taxa independente co custo do lixo, que inclúa, ademais, recollida, tratamento e actividades de sensibilización, o que cre que redundará nun incremento o custo. Polo momento, cinco municipios galegos non teñen unha taxa de residuos en Galicia" e a taxa que se cobra "é da contorna do 60%" do custo total.

MELLORAR A SEPARACIÓN

Máis aló dos novos impostos, Javier Domínguez apuntou, que todo o proceso de xestión de residuos debe encamiñarse a mellorar a recollida selectiva, de modo que España alcance niveis europeos en separación -que nas plantas só pode mellorarse en torno ao 10% desde o residuo xenérico e cun alto custo--.

Isto tamén redundaría, lembrou o presidente, nunha redución do cánon, xa que os municipios abonan por peso do lixo xenérico que envían á planta. "Os concellos poden reducir o importe da factura se fan unha boa separación en orixe", dixo Domínguez Liño, que puxo o foco sobre a sensibilización. Segundo os seus cálculos, cunha "boa separación" de residuos, os municipios "poderían reducir o 50 por cento do importe que se paga" a Sogama.

Neste ámbito, faise necesario mellorar o uso do colector amarelo e reducir a cantidade de envases que van en lixo común -en torno ao 25%--, así como fomentar a derivación da materia orgánica ao 'quinto colector", cuxa instalación é obrigatoria desde fai máis dun ano nas cidades. Só 50 municipios galegos contan con el e aínda non está dispoñible na cidade de Ourense. "Eu anímolles a implantalo, porque reducirían o envío a Sogama", dixo o presidente.

En todo caso, o presidente de Sogama lamentou o "atraso" que se vive en España nesta cuestión en relación con outros países de Europa, nos que "algúns edificios teñen ata 10 colectores e están a reciclar entre un 40 e un 50 por cento". Ademais, Domínguez resaltou que en Europa hai máis de 500 plantas de valorización enerxética, unha opción preferible ao vertedoiro, "que é o máis contaminante".

No residuo xenérico que chega a Sogama, procedente do colector verde, o 40% está composto por materia orgánica e outro 25% por envases plásticos, o que implica que, cunha correcta separación, reduciríanse ao redor dun 65% os residuos xenéricos que chegan a Sogama e polos que se abona o cánon.

PLANS DE FUTURO

A compañía está agora mesmo "axilizando o plan estratéxico" 2024-2030, que buscaba "mitigar a redución en 2026 dos 18 millóns anuais pola termoeléctrica, algo que xa desapareceu. A intención, avanzou, é presentalo entre finais de outubro e principios de novembro.

Entre os retos que terá está a transformación dixital de todo o proceso, garantindo a rastrexabilidade desde que entra o residuo, e a descarbonización. A partir de 2025 abrirase unha fracción nova de residuo téxtil, polo que xa traballan nunha planta de clasificación para dar servizo aos municipios neste ámbito.

A XUNTA TAMÉN CRITICA O IMPOSTO

Pola súa banda, a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, tamén culpou este mércores da subida do cánon ao imposto sobre os residuos instaurado polo Goberno central, "unha estratexia de Sánchez para dicir que cumpría co pacto verde".

"Europa deixou liberdade para que se gravase con impostos e 18 países decidiron que non o hacian", explicou Vázquez en declaracións aos medios nun acto na Coruña, nas que lembrou o "esforzo importante" que fará a Xunta para sufragar o 60% destes impostos e avanzou que os detalles se concretarán nunha reunión o venres.