De Pontecesures ao Índico: como é a vida dun cociñeiro nun barco en alta mar?

Na metade do azul infindo, onde o horizonte se confunde co ceo e o sal cóbreo todo, hai un home que cociña coa alma mentres o mundo dorme. Chámase Daniel Ferreiro, pero en Instagram é máis coñecido como o Capitán Tarteras (@capitantarteras). Dende a cociña dun atuneiro que navega as augas do Océano Índico, este galego de 45 anos de Pontecesures leva máis de 14 amasando o pan coas primeiros luces do día e transforma a rutina de alta mar nun festín diario para os máis de corenta mariñeiros que conforman a tripulación do buque. O seu coitelo corta a cebola coa mesma destreza coa que a súa comida corta a nostalxia da terra firme. Entre cazolas e sarténs, Daniel comparte en redes sociais algo máis que receitas: comparte calor humano na metade do océano, risas entre marea e marea e unha paixón que xa conquistou a miles de persoas, mesmo a chefs de renome, como Pepe Solla. Porque en alta mar, entre toneladas de atún e quilómetros de auga salgada, hai un recuncho onde a cociña late forte e leva gorra de capitán.

E como chega un cociñeiro a traballar nun barco? Pois isto era algo no que Daniel xa xogaba con vantaxe, pois o seu pai foi toda a vida cociñeiro dun buque e, como de tal pau tal estela, a cociña corría polas súas veas dende que era ben pequeno. "Sempre tiven claro que me quería adicar a isto", conta ao Galicia Confidencial, asegurando que "aínda que comecei estudando e traballando en terra, a idea de poder embarcar sempre estivo presente". Ata o punto de que "tiña os papeis que che requiren para poder facelo preparados dende o primeiro intre, por se xurdía a oportunidade". Por iso, cumpridos xa os 30, non o dubidou e aceptou inmediatamente a oferta que se lle presentou. Entre as vantaxes de traballar no mar, como sinala, está a notable mellora das condicións laborais dun cociñeiro con respecto a terra. "As miñas condicións aquí son moi boas, paso 4 meses embarcado e fóra da casa, pero logo teño outros 4 meses de vacacións para estar cos meus", conta. Deste xeito, explica que "un ano podo pasar todo o verán na casa e ao seguinte todo o Nadal".

Para el, aínda que loxicamente non resulta doado botar tanto tempo lonxe da familia, "coas comunicacións tan boas que temos hoxe en día tampouco se fai tan complicado coma antes", asegura. Ademais, confesa que "cando penso que ao volver a terra firma vou botar 4 meses seguidos na casa, fáiseme máis fácil". Como tamén se lle fan doados os temporais, xa que, "como pescamos atún, nós adoitamos traballar nos trópicos, e alí o tempo é máis tranquilo que o que teñen os barcos do Gran Sol", aínda que "algún que outro día de mal tempo si pillamos", pero "hai que levalo con calma e estar tranquilo". De feito, afirma que "eu nunca me mareei, tiven esa sorte, e toco madeira para que non me pase, porque si teño visto xente da tripulación mareada pasalo moi mal". Ao preguntarlle polo punto máis remoto do mundo ao que viaxou a bordo dun destes grandes barcos, Daniel sinala a Kiribati, un arquipélago de illas preto da Polinesia Francesa que constitúe un país en si mesmo. "Está practicamente a 12 horas de España", detalla.

"PARA QUE CANDO O BARCO SE MOVE MOITO AS POTAS NON ANDEN RODANDO TEÑEN UNS TRAVESAÑOS QUE PODEMOS AMARRAR A UNS CHICOTES"

Neses puntos tan remotos do mundo nos que faenan os barcos nos que Daniel ten traballado, incluído o actual, calquera inconveniente está á hora do día, incluído o mar revolto. Como se prepara a comida nunha cociña dentro dun barco que non para de moverse? Pois o certo é que, como nos desvela Daniel, "as cociñas dos barcos están preparadas para esas cousas". "Para que cando o barco se move moito nun día de mal tempo as potas non anden rodando por aí teñen uns travesaños que podemos amarrar a uns chicotes para que co balanceo non caian", explica. Ademais, "cando ves que se achegan malos días, sempre empregas potas máis altas para cociñar, para evitar que se verta o contido", sinala. "As potas non teñen problema, están ben trincadas, neses días movémonos nós máis ca elas", chancea. Para Daniel, o máis importante é "coller estas cousas con tranquilidade, porque se te pos nervioso xa vas mal dende o comezo".

Cando a xente pensa na tripulación que vai a bordo dun destes buques que saen a alta mar faenar, en poucas ocasións se acordan do cociñeiro e, se o fan, tenden a pensar que o seu único traballo é precisamente o que o seu cargo indica: cociñar. Pero o certo é que Daniel ten outras responsabilidades dentro das súas obrigas, entre elas unha moi importante: "aprovisionar o barco, encargar a mercadoría coa que logo terei que apañarme durante os 4 meses que botemos fóra", resalta. Non é doado ter que preparar unha reserva para tanto tempo tendo que pensar en que produtos poden durar e cales non. "Cada 4 meses teño que xestionar un pedido grande, con produtos conxelados, pasta, arroz, fariñas...", apunta. Unha vez chega o reparto, "teño que embarcar todo ese alimento" e organizalo no barco. Ademais, cando paran en determinados portos aproveita tamén para facerse con produto fresco. Se cando imos ao súper sempre se nos esquece mercar algo e temos que volver en poucos días, imaxínaste ter que facer a compra do que vas comer daquí a 4 meses?

"EU SEMPRE VOU DOUS DÍAS POR DIANTE, XA TEÑO QUE TER DESCONXELADO NA CÁMARA O MENÚ QUE VOU SERVIR A DOUS DÍAS VISTA"

Por outra banda, no barco para o que cociña Daniel fanse cinco comidas ao día: o almorzo, un bocadillo quente a media mañá, o xantar, unha merenda que adoita ser fiambre e a cea. Esas comidas teñen que ser equilibradas para manter á tripulación en perfectas condicións. Así, "pola mañá e pola noite sempre se inclúe no menú carne e peixe e, pola mañá adoitase incluír tamén algunha legume ou pasta, mentres que pola noite ponse algunha verdura ou ensalada". E é que hai que ter en conta que no barco os traballadores van ter as mesmas posibilidades de escoller o que queren comer que nun restaurante, pois poden escoller entre varias opcións en cada quenda de comidas. Algo que resulta máis doado de dicir que de facer, pois no caso de Daniel estamos falando dun cociñeiro que sempre tivo que facerse cargo de alimentar barcos nos que viaxaban entre 40 e 44 persoas. Pois, se ben é certo que na cociña ten outros dous axudantes, un só fai labores de camareiro e outro é o seu pinche. Como se xestiona entón este cociñeiro para non morrer no intento? Como nos conta, "eu sempre vou dous días por diante, xa teño que ter desconxelado na cámara o menú que vou servir a dous días vista".

"Para facer os meus menús e non ser tan repetitivo nin dar sempre o mesmo de comer, eu teño unha lista, que supón para min unha axuda moi grande, e sempre vou por diante do que estou dando ese día", explica. É por iso que "sempre lle digo á xente do barco que se quere que prepare algún prato en especial mo teñen que facer saber dunha semana para a seguinte, para poder manter eses dous días de vantaxe", indica. E, por se fose pouco, 'motu propio', Daniel tamén se asegura de poder servir pratos especiais e algo máis elaborados en días de festividades como poden ser o Entroido ou, máis recentemente, a Semana Santa. "Todo axuda a reducir esa morriña que podemos sentir por estar tantos meses fóra da casa", sinala, confesando que "é algo que fago porque quero, pero tamén porque a min mesmo me apetece comer orellas ou filloas en Entroido ou polbo en Semana Santa". Así, a xente do barco vaille contando pratos típicos que se comen nas súas respectivas vilas en cada festa e Daniel mira como lle é posible preparalos, porque "todo iso contribúe a crear un mellor ambiente entre a tripulación e a que a xente se manteña contenta". "Dende a cociña sempre intentamos que coa nosa comida se sentan o máis cómodos posibles e preto da casa, aínda estando lonxe", resalta.

"A XENTE NOVA NON QUERE EMBARCAR, NON TEN INTERESE POLO MAR E NON O VE COMO UNHA OPCIÓN DE TRABALLO"

E como chega Daniel a crear contido nas redes sociais? "Pois foi unha cousa que comezou de chance", confesa. "Estabamos nun paro biolóxico nas illas Seychelles e un xefe de máquinas que xa se xubilou, Paco, e máis o Caldereta, Jose, dixéronme entre risas un día que estabamos na cociña que fixese un vídeo para Instagram e o colgase a ver se chegaba a ter seguidres", conta Daniel. E, o que comezou como unha broma entre amigos, rematou por facerse realidade, pois en pouco máis dun ano a conta de El Capitán Tarteras acumula xa máis de 41.000 seguidores. A clave do seu éxito? Dende o seu punto de vista o descoñecemento que ten a xente que non vive preto del sobre o mar. "Vexo que hai moita xente, mesmo algunha que é da zona da costa, que non saben moitas cousas sobre o traballo no mar", asegura, e confesa que "recibo moitas mensaxes preguntándome cousas que me fixeron darme conta de que este é un mundo moi descoñecido para o xeral da poboación".

E ese descoñecemento que podería ser anecdótico, convértese logo nun problema maior: a falta de relevo xeracional no sector. "A xente nova non quere embarcar", lamenta Daniel, que tamén ten dado conferencias en feiras ás que van os estudantes nas que se deu conta de que "non teñen interese polo mar, non o ven coma unha opción, prefiren ocupar postos en terra". Así as cousas, confesa que "o relevo xeracional neste sector está moi complicado, porque semella unha opción totalmente descartada polo maior parte da nosa mocidade". Con todo, tamén confía en que contas en redes sociais como a súa contribúan a amosar á xente nova o bonito que pode chegar a ser estar embarcado e ter unha segunda familia, así como as boas condicións laborais que ofrece o sector e as oportunidades de traballo que hai nel. De feito, confesa que, "despois de 14 anos como cociñeiro de barco, véxome toda a vida laboral que me resta aquí, porque a verdade é que estou moi cómodo". "Neste barco somos coma unha familia, levámonos todos moi ben e, aínda que estou traballando e teño as miñas responsabilidades, pois isto non é un cachondeo continuo, si que hai un ambiente de traballo moi bo, e teño aquí a miña segunda familia", conclúe, orgulloso, Daniel.