María José Alonso: "O nivel dos investigadores aquí é moi alto se o comparamos cos recursos"

Que son os nanomedicamentos?
Os nanomedicamentos son basicamente nanopartículas que teñen no seu interior os fármacos,  as moléculas activas. A nanopartícula o que fai é levar  o fármaco ao lugar de acción.  Isto permite  que esa substancia poda superar todas as barreiras biolóxicas que atopa desde a administración ata que deixa o seu efecto na diana terapéutica.

Como se elabora un nanomedicamento?
Existen moitas técnicas dentro da nanotecnoloxía. Nós usamos biomateriais e a partir deles temos nanopartículas co medicamento  pechado no seu interior. Pero son técnicas que non por ser nanotecnoloxía teñen que ser  complexas, senón que nós tentamos que a nanotecnoloxía sexa o máis simple posible. Isto pensando en que se pode ser aplicable dentro da industria farmacéutica,  poda ser escalable, poda aumentar a súa escala  dentro desa industria. A farmacéutica   quere  tecnoloxías  o máis simples posible. Non por ser nanotecnoloxía ten que ser complicado,  nós usamos técnicas baseadas en procedementos de  emulsificación ou de autoagregación.

"Tentamos que a nanotecnoloxía sexa o máis simple posible"

Como se introduce  o nanomedicamento e como se  guía cara a zona afectada?
Iso xa depende da patoloxía.  O medicamento vai ser administrado segundo esa patoloxía. O tipo de barreiras biolóxicas que enfronta o fármaco son distintas,  así se administra por vía oral ou mediante inxección. O que está claro é que  o fármaco sexa administrado por una vía ou por outra,  vai dar  con diferentes obstáculos para chegar a súa diana. Como o fai?  Basicamente a nanopartícula protexe o fármaco da súa degradación e vaino conducindo cara  as células diana, mesmo facilita a súa internalización dentro das células.

Iso é porque o material da nanoparticula  é artificial?
O material pode ser tanto natural como artificial. Nós usamos material natural comomaterial sintético. O feito de ser natural ou artificial non importa moito, importa que  sexa  biodegradable e biocompatible.

"O material do nanomedicamento importa que sexa biodegradable"

Cales son as principais doenzas que poden tratarse con esta técnica?
Basicamente non hai límites. A nanotecnoloxía vai ser desexable  para os fármacos máis complexos. Se un fármaco non vai ter problemas en  realizar o seu cometido  entón,  para que usar nanotecnoloxía? Pero hai outros medicamentos  comercializados que non funcionan moi ben,  como poden ser os tratamentos contra o  cancro.  Non hai dúbida que podemos mellorar as terapias actuais aumentando a súa eficacia e ademais serían  menos tóxicas. Neste caso é preciso usar nanotecnoloxía porque o material xenético dá  con moitas barreiras o  que impide a chegada rápida do medicamento. Aí  sería preciso un vehículo nanotransportador. No caso do cancro,  a terapia é necesaria  cando tumor é maligno.

Con outras doenzas como a SIDA ou a hepatite sería posible aplicar estas técnicas?
Aquí aplicamos vaccinas. A nanotecnoloxía permite mellorar a administración de vaccinas como vehículos arquivantes. Isto é, dirixen o antíxeno cara o sistema inmune. Así temos unha resposta máis firme.

"Non hai dúbida que poderiamos mellorar as terapias actuais e serían menos tóxicas"

Cal é o estado da investigación en nanotecnoloxía dentro de Galicia?
En Galicia hai un grande número de investigadores neste campo. Tense convertido nun terreo multidisciplinar, polo que temos investigadores e investigadoras dos campos da bioloxía,  da química ou da fisica entre outros. Podo dicir que o nivel de investigación tanto nos laboratorios como en hospitais é moi importante.

Que importancia ten para vostede impartir conferencias como a que dará no Ateneo Compostelán?
Doulle moita importancia ás conferencias porque considero que tanto os estudantes como o público xeral, comprenda o valor das investigacións que facemos. Que vexan que en España se están facendo traballos  moi importantes para a nosa sociedade. Así poderán ver que non só nos grandes países é onde se fan investigacións deste tipo,  senón que aquí tamén aínda que con recursos máis limitados. Pero  o nivel dos investigadores en España é moi alto se o comparamos cos recursos.

Nunca se lle presentou ningún tipo de problema ético no momento de aplicar este sistema de nanotecnoloxía nunha persoa?
O certo é que non,  porque falamos de medicamentos.  Podería haber prexuízos Persoais de determinada xente o de determinados colectivos.  Pero o certo é que Medicamentos tardan moito en desenvolverse,  mesmo décadas, porque os estudos e os controis dende o punto de vista regulamentario, pasan por catro puntos ata que son colocados no mercado.  Por iso digo que pasan moitos anos antes da comercialización.