Forcia Force!

O outro día Manuel Rivas presentou na libraría Couceiro a segunda edición do libro de relatos “Ela, maldita alma”, no que inclúe un novo texto (O misterio de Uz) ambientado nun partido de fútbol no rural galego.

Por Xurxo Ayán | Santiago | 28/06/2011

O campo de fútbol da parroquia, xunto cos tanatorios comarcais, son a mellor metáfora material desa ruína arqueolóxica que é o agro galego. Cando os mozos e mozas comezaron a marchar en masa a Madrid, Barcelona, Bilbao, Bélxica, Suíza, Alemaña… seica o fútbol emerxeu como campo de loita identitario. Coma na época do románico rural houbo todo un boom construtivo no noso país nos anos 60 e 70, agromando campos de fútbol aquí e acolá. Estas escenografías, como toda arquitectura que se precie, respostan a un claro modelo locacional. En Galicia, en todo tempo e lugar, o campo de fútbol da parroquia adoita emprazarse en penichairas, sobre necrópoles megalíticas. Este modelo predictivo de localización de xacementos nunca falla. Se vades a ver o dolmen de Argalo, alí está a rentes, o campo de fútbol. Un caso paradigmático évos un campo de fútbol por Pazos de Borbén, no que, como volo conto, unha medorra quedou ao sopé do banderín do corner. O clube local decidiu reaproveitar o cono de violación da mámoa (obra de buscadores de tesouros) como bar.

Outro exemplo espectacular atópase na serra do Courel. Dende o castro mineiro romano de A Torre en Sobredo, podedes ver, alén Lor, un corte brutal na aba da montaña, no que se estende un vello campo de fútbol cinguido por unha pendente inexpugnable. Os recollepelotas deben ser os mouros do castro. Tampouco está mal o campo do Brollón, sobre unha explotación aurífera romana coñecida como os Medos. O estadio comparte espazo cun campo de tiro ao prato e un polígono industrial cunha única fábrica pechada adicada no seu día a facer… biquinis. Cousas das subvencións europeas e do desenvolvemento local.

A tradicional violencia interétnica entre parroquias solventábase de sempre a labazadas, pedradas e coiteladas nas festas. Este vesánico costume non cadraba ben xa co proceso de modernización tardofranquista, cos novos conceptos de hixiene e modernidade cos que voltaban os emigrantes cada verán. Quizabes por iso o campo de fútbol converteuse no novo escenario de lidia do progreso. En Cerasia, as primeiras gravacións en Super-8 foron tiradas por máquinas venezolanas que inmortalizaban os partidos estivais no campo de fútbol, aló perto do Rego de Amieiros. Os arquivos familiares gardados nas casas vellas conservan como ouro en pano o mítico once do equipo da época, o FORCE, unha alianza confederal entre dúas parroquias veciñas de val: Fornelas e Cerasia. O 7 daquel equipo, un rapaz moreno espelido, rápido e bo centrador, procedente de Barcelona onde xogaba na editorial Bruguera, era o meu pai. Neses partidos ligábase moito. Por sempre será recordada a rivalidade cos de Salcedo, eses que recuperaron o famoso Antroido do Oso. Antolóxica foi unha pelexa comunal no campo neutral da Estación da Pobra de Brollón, sendo eu pequeno, a comezos dos 80. Comezara a trifulca unha vella de Salcedo que lle meteu a caiada entre as pernas a un extremo noso en pleno desmarque. Ou iso alomenos é a nosa versión. Naquel campo víanse xoves promesas do Atletic de Bilbao, da Real Sociedade e mesmo do Real Madrid, fillos de guímaros emigrantes. Como todos os equipos históricos vidos a menos, o FORCE foi un equipazo moitos anos antes, na década dos 30. Seica ían de xira pola contorna e incluso a Ponferradina veu interesarse por algún xogador, coma o Xerardo de Alende, un fenómeno acrobático do que recordan rematar ao estilo Higuita, sendo novo. Xerardo fixera a guerra en Catalunya e rematou como garda dun campo de concentración de presos republicanos en Tarragona. Sempre dicía que os roxos serían malos na política, pero xogando ao fútbol ían sobrados, que lles metían unhas somantas de carallo aos vixiantes. Evasión ou vitoria.

Cerasia tiña fama de ser roxa. Pola seitura do 36 os mozos adestraban entre monllo e monllo para comezar a pretemporada estival. Xa tiñan apalabrado un par de bolos para o Santiago de Castroncelos. Cando se deu noticia do golpe e os falanxistas de Monforte, O Incio e Sober comezaron a súa loucura noitarega de sangue e lume a xente colleu medo. Todos os xogadores do FORCE queimaron ou soterraron as camisolas do equipo, que locían no peito unha fouce e unha aguillada.

Con 10 anos xoguei un partido cunha vella camisola verde do FORCE, esfarrapada, co número mal cosido ás costas, chea de buratos e de remendos. O burato máis grande estaba á altura do corazón. Alí foi onde escoitei a miña mai berrar aquela consigna propia de Braveheart: FORCIA FORCE, CON RAZÓN, OU SEN ELA.