Descubren similitudes entre a actividade cerebral de adictos a drogas e as persoas obesas graves

Un estudo analizado no III Simposio do Grupo Galego de Tratamento da Obesidade Grave (GGTOG) atopa similitudes entre a actividade cerebral de persoas adictas a drogas e as obesas graves. Así o puxeron de manifesto con motivo da celebración este venres na capital galega desta cita que abordou en cinco sesións temáticas o tratamento da obesidade mórbida desde as visións cirúrxica e endrocrinóloga; os aspectos psicolóxicos da cirurxía bariátrica; e a evolución postoperatoria desta cirurxía.

A eles súmanse a prevención da situación catabólica tras a cirurxía; papel da cirurxía estética; e proxectos de investigación ou vídeos cirúrxicos coa presentación das diferentes unidades das áreas sanitarias que integran o Grupo Galego de Tratamento da Obesidade Grave, que son A Coruña, Lugo, Pontevedra, Povisa, Santiago e Vigo. O GGTOG foi creado para abordar un problema de saúde pública que afecta na actualidade a máis do un por cento da poboación española. Así mesmo, Galicia é a segunda comunidade con maior prevalencia do sobrepeso (24,9%) en España, detrás de Asturias e similar a Andalucía.

A inauguración estivo a cargo do conselleiro de Sanidade, Jesús Vázquez Almuiña; o coordinador do GGTOG Felipe Casanueva; o presidente da SEO-SEEDO, Francisco Tinahones; a vicepresidenta da SECO, Raquel Sánchez-Santos, e o coordinador nacional do Grupo de Nutrición de Semergen, José Manuel Fernández. No encontro os especialistas centráronse no seguimento post-cirúrxico que garanta un estilo de vida saudable dos pacientes intervidos en cirurxía bariátrica, que son os que contan cun IMC (Índice de Masa Corporal) maior a 35 kg/m2.

Segundo precisa Raquel Sánchez-Santos, vicepresidenta a SECO e presidenta da Sociedade de Cirurxía de Galicia, a "obrigación como especialistas", cos pediatras, médicos de Atención Primaria e endocrinólogos, "é recomendar aos pacientes unha alimentación saudable e un control estrito da ganancia de peso, pero algúns casos necesitarán unha cirurxía bariátrica/metabólica, e a complexidade destes pacientes fai necesario unha abordaxe multidisciplinar no que participen todo tipo de especialistas".

Así mesmo, a seguridade deste tipo de cirurxía "mellorou radicalmente nos últimos anos con técnicas minimamente invasivas e é posible ofrecela, polo tanto, a adolescentes con graves problemas de obesidade", explicou Sánchez-Santos.

TÉCNICAS MÁIS SEGURAS

Respecto diso, Javier Baltar, membro do equipo de Cirurxía da Obesidade do Hospital Clínico Universitario de Santiago, coincidiu na súa intervención en que o tratamento da obesidade grave e as súas enfermidades relacionadas debe ser realizado "por un equipo multidisciplinario e o tratamento débese controlar para sempre, co paciente no centro da terapia".

Segundo as súas estimacións, o exceso de peso perdido tras as intervencións varía en función das técnicas: 47% tras banda gástrica, un 60% tras gastrectomía vertical, 68% tras bypass gástrico e 80% tras cruzamento duodenal, e ademais, explicou o doutor, "todas realízanse con laparoscopia cunha morbilidad e mortalidade mínimas, inferior ao 0,5%". "Así mesmo, lógrase resolver con estas operacións a diabetes tipo 2 entre o 50 e 98% dos casos dependendo da técnica empregada", engadiu.

ASPECTOS PSICOLÓGICOS

Dentro dos aspectos psicolóxicos en casos de cirurxía bariátrica e grandes perdas de peso, a psicóloga clínica Rocío Basanta abordou as emocións e relacións interpersoais tras a operación e o psiquiatra Carlos Delgado-Calvete analizou os comportamentos adictivos na obesidade e tras a cirurxía.

Deste xeito, centrouse nunha liña de investigación que atopa similitudes na actividade cerebral de individuos adictos ás drogas e obesos, en concreto unha diminución do número de receptores D2 de dopamina, vinculados aos circuítos de pracer e recompensa. "Como consecuencia, hai propostas como as de Nora Volkow, directora do Instituto Nacional sobre o abuso de drogas de EEUU, por considerar a obesidade como unha enfermidade psiquiátrica, como unha adicción á comida", afirmou o psiquiatra do Complexo Hospitalario Universitario de Vigo (Chuvi).

Sobre a frecuencia do consumo de alcol e drogas en persoas obesas, a maior parte dos estudos confirman que a frecuencia é similar á poboación en xeral, aínda que tras a cirurxía bariátrica "existe un certo risco de aumento do consumo", indicaron os especialistas, "polo que é importante vixiar este risco no seguimento postoperatorio", indicou Delgado. Neste aspecto, recentes estudos científicos evidencian un incremento do risco de suicidio e autolesiones no proceso post-operatorio, polo que especialistas insisten en "a necesidade dun seguimento próximo a nivel psiquiátrico do paciente". Outras investigacións constatan cambios nas relacións interpersoais logo da cirurxía bariátrica, aumentando o número de separacións e divorcios.

RETO

Pola súa banda, José Manuel Fernández, coordinador nacional do Grupo de Nutrición de Semergen, incidiu no "reto que supón a obesidade para calquera tipo de sistema de saúde". Respecto diso, destacou que seis de cada 10 españois teñen un peso excesivo que afecta á súa saúde cardiovascular e incidencia en distintos tipos de cancro, os dous principais motivos de mortalidade.

Neste sentido, destacou o "importante papel da Atención Primaria" para a abordaxe da obesidade para a "educación sanitaria da poboación en hábitos de vida saudables, alicerce fundamental da prevención e tratamento". Así mesmo, "tras a cirurxía bariátrica, o médico de familia é o recurso máis adecuado para analizar complicacións específicas como estados carenciales vitamínicos ou minerais, síndromes de vómitos ou diarreas, desnutrición e control do estado mental", afirmou Fernández.