Aumentan os ataques de osos a humanos

O oso é unha das especies en perigo de extinción en moitas partes do mundo. Por iso, está protexida, pero tamén é un animal que hai que evitar. Entre os anos 2000 e 2015 rexistráronse en todo o mundo 664 ataques de oso pardo a seres humanos, o 14,3 por cento mortais, unha cifra que aumentou nos últimos anos e que adoita responder a unha reacción defensiva dunha especie cuxo comportamento máis común é evitar a presenza de persoas.

Estes datos figuran nun estudo realizado por un grupo internacional de investigadores liderado pola Universidade de Oviedo, a través de Giulia Bombieri da Unidade Mixta de Investigación en Biodiversidade, e pola Estación Biolóxica de Doñana-CSIC, a través do biólogo Javier Naves.

O informe analiza a información sobre os 664 ataques rexistrados no período estudado en toda a área de distribución da especie, de forma que en Norteamérica se tivo constancia de 183 ataques; de 291 en Europa e de 190 en Asia, aínda que neste último caso con datos parciais. A maioría dos ataques, un 85,7 por cento, saldáronse con feridas e, no caso de Europa, só o 6,6 por cento foron letais fronte ao 13,1 por cento de Norteamérica e o 32 por cento de Asia.

O número de ataques en países onde esta especie se caza é similar ao de países onde está prohibida o que, segundo os investigadores, contradi a hipótese de que a actividade cinexética eliminaría os individuos máis extrovertidos que poderían ser aqueles máis propensos a atacar seres humanos.

ATAQUES DEFENSIVOS

Os ataques defensivos de osas con crías foron o escenario máis frecuente (47%) seguidos polos producidos en encontros repentinos a curta distancia (20%) e a continuación sitúanse os provocados pola presenza de cans (17%) ou de exemplares feridos ou atrapados (10%) mentres que os predatorios sitúanse nun 5 por cento.

O estudo sitúa como unha das posibles causas do aumento dos ataques o incremento da poboación humana, así como o número de osos pardos nalgunhas zonas e, fundamentalmente, a maior accesibilidade aos seus hábitats, o que leva unha maior probabilidade de encontro de ambos. Ademais, sinala, o auxe do turismo rural e de actividades ao aire libre en zonas onde está presente a especie fai que se produza un incremento no uso intensivo destes espazos por parte de persoas non afeitas a coexistir coa fauna salvaxe.

O feito de que a maior parte destas reaccións defensivas sexan realizadas por femias con crías indica que estas poden facilmente responder de maneira agresiva a encontros próximos con humanos se ven comprometida a seguridade das crías.

SENSIBILIZACIÓN

O estudo expón desenvolver campañas de sensibilización e, sempre que sexa posible, adoptar medidas como a restrición temporal a zonas con presenza de femias con crías á vez que incide en que eses ataques defensivos adoitan ser o resultado de comportamentos humanos inapropiados de face a evitar encontros.

Camiñar só e fóra dos camiños habituais, levar cans sen atar ou perseguir a un oso nun lance de caza son escenarios habituais nos ataques que se reducirían con campañas de sensibilización, mentres que facer ruído, sobre todo en zonas de densa vexetación, ou ir en grupo reduce a marxe de sorprendelos a curta distancia e axuda a que o oso fuxa evitando o encontro.

Ademais, incide en que o uso de esprays de pementa específicos para osos é unha ferramenta eficaz para deter ataques, unha medida non letal e moi estendida en Norteamérica que en Europa se utiliza só nalgúns países mentres que noutros é ilegal.

A poboación mundial de osos atópase estabilizada nuns 200.000 exemplares -uns 100.000 en Rusia; 15.400 no resto de Europa e 58.000 en Norteamérica- mentres que en España, segundo os últimos datos dispoñibles, calcúlase que viven algo máis de 300 exemplares na cordilleira cantábrica e preto de medio centenar na área pirenaica distribuídos principalmente na súa zona central.